Şirket Doktoru

GİRİŞİMCİLERİN ORTAK ÖZELLİĞİ: MERAK!

Daha ilkokul döneminde, herkes spor yapar, dönemin ruhuna uygun aktivitelerle ilgilenirken, onun odağında iş insanları vardı. Başka çocuklar gibi “basketbol ve futbol” oyuncularına hayranlık duyacağına, CNN’in kurucusu Ted Turner, FedEx’in kurucusu Fred Smith gibi iş insanlarını “kahraman” gibi görüyordu. En mutlu olduğu anlardan birini National Semiconductor marka elektronik hesap makinesine sahip olduğunda yaşamıştı.

Okula bisikletle gelip gidiyordu. Okul ve ev arasında RadioShack adında, o dönemin büyük elektronik mağaza zincirlerinden biri vardı. Kendi deyimiyle, “Mağaza yöneticileri kovana kadar” orada vakit geçiriyordu. Buna bağlı olarak en büyük tutkularından biri de bilgisayar dergilerini okumaktı. Adeta yeni bir dünyaya yolculuk yapmasını sağlıyordu. Bu dergilerden birinde Apple’ın kurucularından biri olan Steve Wozniak’ın şu sözünden çok etkilenmişti: “Bana göre kişisel bilgisayarın, küçük, kolay kullanılabilir ve uygun fiyatlı olması gerekiyor.”

Bir süre sonra Apple II piyasaya sunulunca ona sahip olma, adeta parçalayıp her şeyini anlama tutkusuna kapıldı. Ancak, 1298 dolarlık fiyatını ailesinin ödemesi mümkün değildi. Bu nedenle restoranda garsonluktan araç yıkamaya kadar çok sayıda işte çalışıp, sonunda bir adet sipariş etmeyi başarmıştı. Yeni model Apple’ın en heyecan verici tarafı ise kolaylıkla parçalara ayrılıp, tekrar monte edilebilmesiydi. “Müthiş bir şey. Kendi bilgisayarımı kendim tasarlayabilirim” diye düşünmüştü.

Dell Technologies’in kurucusu Michael Dell’den söz ediyorum. 1984 yılında “Kendi bilgisayarını yarat” sloganı ile Dell Computers’ı, ardından da 2016’da EMC gibi birkaç satın almayla şirketi Dell Technologies’e dönüştüren Michael Dell’in yeni kitabını yakın zamanda okudum. “Play Nice But Win” kitabında, iş hayatına girişini ve yeni yarattığı şirketi anlatırken, başarı getiren faktörlere de dikkat çekiyor.

“İnandığım şeyler” başlıklı bölümde, iş hayatında başarı getiren faktörleri sıralıyor. Bir numarada ise “Curiosity” (Merak) var: “Merak konusundan daha önce bahsettim mi? O kadar önemli ki söz etmeye devam edeceğim. Her zaman öğrenin. Büyük kulaklarınızın olmasını isteyeceksiniz. Dinleyin, öğrenin ve hep meraklı olun.”

Çok sayıda iş insanının hayat hikayesini okudum. Çok sayıda faktör mutlaka etkili olmuştur. Ama “merak” hep ilk sıralarda yer almıştır. Genç arkadaşlara merak etmelerini, okumalarını, dinlemelerini ve sormalarını öneriyorum.

AMAZON’UN 14 İLKESİNE NİYE 2 YENİSİ DAHA EKLENDİ?

Dünyanın en büyük e-ticaret şirketi Amazon’un uzun yıllardır sahip çıktığı ve web sitesinde de paylaştığı “14 ilkesi” vardı. Şirketin iş yapma kültürünü ve değerlerini ortaya koyan bu ilkelere yakın zamanda 2 yenisi eklendi: “Dünyanın en iyi işvereni olmaya çalışmak” ve “Başarı ile ölçek, şirkete büyük sorumluluk getirir.”

İnsanı, sürdürülebilirlik ve sosyal sorumluluğu ortaya çıkaran bu yenilik, Amazon’un kurucusunun genel kurulda yaptığı konuşmada “daha kapsayıcı olacaklarını” ve “en iyi işveren hedefini” paylaşmasından sonra açıklandı.

Amazon’un bu değişikliği, son birkaç yılda tüketicilerin “amaç odaklı” ve “değer peşindeki” şirketlere yönelmesi nedeniyle büyük önem taşıyor. McKinsey’nin araştırması, ABD’deki tüketicilerin yüzde 40’ının “değer” ve “anlam” ile ilgilendirilebilecek şirketlere yöneldiklerini ortaya koyuyor. Yüzde 34’ü, tercihlerini bu tip şirketlerden yana kullanacaklarını paylaşıyor.

Amazon’un diğer 14 ilkesi arasında şunlar öne çıkıyor: Müşteri takıntısı, Öğren ve meraklı ol, Keşfet, En iyi çalışanı bul ve geliştir, Büyük düşün, Güven kazan, Sonuca odaklan ve Tutumlu ol.

CIO’NUN YENİ GÖREVİ

Fast Company dergisi olarak son 1 yıldır çeşitli pozisyonlardan liderlerle yuvarlakasa toplantıları düzenliyoruz. Daha doğrusu bir kahvaltıda buluşup, ajandalarını, yeni dönemi, teknolojiyi tartışıyoruz. Yakın zamanda CEO, CFO, CMO ve CIO/CTO’larla değişik buluşmalar yaptık.

Bunlardan en sonuncusunu CIO/CTO’larla gerçekleştirdik. Benim gördüğüm kadarıyla CIO ve CTO’ların şirket içindeki güçleri artarken, profilleri de farklılık gösteriyor. Geçmişte şirket içine yönelik çalışan, dışarıya fazla çıkmayan ve kurum adına konuşmaktan kaçınan CIO’lar gitmiş, yeni nesil olanlar gelmiş. Birinci saptamam bu oldu.

Bir önemli değişikliği ise onlardan dinledim. Onu şöyle formüle ettiler: “Geçmişte değişim, teknoloji yatırımı ve yenilik iş birimlerinden geliyordu. Artık biz onları yönlendiriyor, yeni teknolojiler ve dijital ajanda konusunda yönlendiriyor, liderlik ediyoruz.”

Ben benzer bir değişimi CFO tarafından da görmüştüm. Onlar da daha yenilikçi, insan odaklı bir profil çiziyor, değişimin işaretlerini veriyorlar.