E-Ticaretin İsviçre çakısı!

Z kuşağı ve ona yakın yaş grupları hatırlamayacaklardır ama sadece 12 yıl önce dünyada akıllı telefon pazarının lideri yüzde 43 ile BlackBerry idi. E-mail olanağı sunmak dahil o döneme göre ileri bir cihaz olan BlackBerry’nin pazar payı, sadece 3 yıl sonra yüzde 5.9’a imnişti.

Kanada kökenli bu şirketin kurucusu İstanbul doğumlu bir bilim insanı olan Mike Lazaridis idi. O dönemde dünyanın en gözde girişimcileri arasında yer alan Lazaridis, aynı zamanda ilk “super app” (süper uygulama) kavramını da ortaya atmıştı. Zamanına göre çok sıra dışı kabul edilen bu kavramı, 2010 yılında şöyle tanımlamıştı:

“Çok sayıda uygulamanın olduğu kapalı sistemi, insanlar günlük ihtiyaçlarını karşılamak için kullanacaklar. Bunu yaparken de kesintisiz, entegre, etkin bir deneyimden yararlanacaklar.”

Aradan yıllar geçti ve dünyanın çeşitli ülkelerinden super app’ler yükseliyor. Son birkaç yılda iyice hızlanan bu akımın ilk örneğini ise Çin kökenli Tencent’in WeChat’i dünyaya sundu. Tencent, WeChat’i, 2011 yılında, iletişim uygulaması olarak hayata geçirmişti. Şirkette 6 yıl pazarlama direktörlüğü görevini yürüten, ardından “Super App” adlı bir kitap yazan Kevin Shimota, “O yıllarda kimse ‘super app’ diye bir şey bilmiyordu. Yola mesaj uygulaması olarak çıktı, müşterilerden gelen taleplerin de katkısıyla dönüşüm sağlandı” diye anlatıyor. Ona göre oluşturulan “mini app”ler sayesinde WeChat dünyanın en büyük süper uygulaması haline geldi, 1.3 milyar kullanıcıya ulaştı.

Son yıllarda ise dünyada “super app” rüzgarı esiyor. Türkiye dahil çok sayıda ülkede yeni uygulamalar hayata geçiyor, milyonlarca kullanıcıya ulaşıyorlar.

Trendin arkasındaki güç

Süper uygulama pazarındaki büyümenin arkasındaki ilk faktörü e-ticaretteki büyüme oluşturuyor. Statista’ya göre 2022 yılında 5.7 trilyon dolar olan global e-ticaret hacmi 2028 yılında 8.1 trilyon dolara ulaşacak. Araştırma şirketi eMarketer ise 8.1 trilyon dolarlık hacmin 2026 yılında yakalanacağını öngörüyor.

Beacon Fund, bu artışın, ‘super app’ alanını da önemli ölçüde etkileyeceğini paylaşıyor. Şirket, her yıl milyon düzeyinde yeni uygulamanın cep telefonlarına yüklendiğini, karmaşıklığı önlemek ve kolaylık için super app’lerin sayısının artacağını öngörüyor.

Sensor Tower’ın araştırması bu görüşü destekliyor. Şirketin araştırmasına göre 2022’de Google Play ve Apple App Store’daki uygulama sayısı 37 milyar adede ulaştı. Toplamın 8.5 milyarı Apple’da bulunuyor.

Gartner, bu hızla 2027 yılında dünya nüfusunun yüzde 50’sinin aktif süper uygulama kullanıcısı durumuna geleceğini tahmin ediyor. Bunun arkasında ise uygulamaların bireylerin işlerini kolaylaştırması, onlarca ihtiyacı tek çatı altında karşılayabilmesi yatıyor.

Mini uygulamalar iş başında

JP Morgan’ın araştırmasına göre şirketler, sorunsuz bir müşteri deneyimi amaçlıyor. Tüketicilerin yüzde 87’si de kesintisiz bir deneyimden yana ve süper uygulamaları da bu nedenle tercih ediyor.

Ortalama bir kişinin 150 şifre gerektiren hesabı var ve aşağı yukarı akıllı telefonunda 80 civarında uygulama bulunuyor. Süper uygulamalar da bu 80 uygulamanın önemli bölümünü konsolide edip, tek adreste toplamayı hedefliyor.

Gartner’ın başkan yardımcılarından Jason Wong, süper uygulamaların yayılmasını ilginç bir benzetmeyle açıklıyor. Super app’i “İsviçre çakısına” benzeten Wong, şöyle devam ediyor:

“Super app’ler, çok sayıda mini uygulamayı bir arada bulundurur ve kullanıcıya ihtiyaç halinde anında kullanma olanağı sunar. Bu özelliği ile İsviçre çakısı gibi çalışır. Bu sebeple, super app’ler, başta genç kuşak olmak üzere tüketiciler tarafından büyük ilgi görüyor. İleri görüşlü şirketler de bu nedenle yatırım yapıyorlar.”

New York Üniversitesi’nden Prof. Scott Galloway, “Büyük şirketler için artık bir super app yaratmak zorunluluk haline gelmiştir. Bence gelecekte ilk 10 trilyon dolarlık şirket de bu alandan çıkabilir” diyor.

Türkiye’de neler oluyor?

Süper uygulamalar Türkiye’de 2021 ikinci yarı ve 2022’de öne çıkmaya başladılar. 10 dakikada ulaştırma modeli ile yola çıkan Getir, son satın alma ve eklemelerle büyük bir “süper uygulamaya” dönüştü.

Bunun yanı sıra Colendi, Migros’un uygulaması, İBB’nin İstanbul Sensin uygulaması, Hepsiburada, A101’in Tom Digital’i ve Hopi de bu alanda iddialı şirketler arasında yer alıyor.

Colendi’nin kurucusu Bülent Tekmen, “Artık farklı işlevler için birden fazla uygulama kullanmak, pil ömrünü yemek, depolama alanını ve zamanını tüketmek geride kalıyor. Süper app’ler, tek bir uygulama üzerinden oturum açarak birçok farklı işlem yapabilmeyi sağlıyor” diyor. Ona göre her işlemi farklı uygulama üzerinden yapmak hem zaman kaybına neden oluyor hem de verimsizlik yaratıyor.

Tekmen’e göre bu alandaki hızlı büyümenin en önemli nedeni, finansal uygulamalarda sağladığı hız ve kolaylıklar: “Bir platformun, e-ticaret hizmetleri, ulaşım, finansal hizmetler (dijital cüzdanlar), yemek teslimatı, fatura veya vergi ödemesi, sigorta seçenekleri sunması kusursuz bir deneyim.

Platform ve stratejik iş ortaklarımız ile birlikte 10 milyon kullanıcıya ulaştık. Bundan sonraki hedefimiz farklı platformlar üzerinden global de dahil olmak üzere daha fazla kullanıcıya ulaşmak. Bunun yanında Colendi Sigorta ve Colendi Menkul Değerler’i de kurduk.”

Gelecek ne getirecek?

Süper uygulamaların geleceğine yönelik çeşitli araştırmalar yapılıyor. Örneğin, Gartner’ın her yıl merakla beklenen “Öncelikli Stratejik Teknoloji Trendleri” raporunun 2023 versiyonunda super app’ler de yer aldı. Rapor, önümüzdeki dönemde süper app girişimlerinin artacağını gösteriyor.

PYMNT’in raporu ise süper uygulama pazarının 2023-2028 arasında yıllık ortalama yüzde 23.8 oranında büyüyeceğini tahmin ediyor.

Reklam/medya devi Dentsu’nun raporu, dünyada her 3 kişiden 1’inin bu tip uygulamaları kullandığını ortaya koyuyor. Aynı rapora göre ABD, İngiltere, Almanya ve Avusturalya’da tüketicilerin yüzde 72’si bu uygulamalara ilgi duyuyor.

Dünyada bu alana öncülük eden şirketlerin başında WeChat Pay, Alipay, Grab, Gojek, Revolut, PhonePe, Rappi girişimleri geliyor. Colendi Kurucusu Bülent Tekmen, “Türkiye’de de örneklerin artacağını öngörüyoruz. Artık arz/talep ilişkisine dönüştü. Sayısı ve nitelikleri artacak” diye konuşuyor.

KOBIL Group Kurucusu İsmet Koyun, Çin’de başlayan, bütün dünyada yayılan süper uygulamaların, geleceğin işi olduğunu söylüyor. Bu büyümenin arkasındaki etkenlerin başında ise “günlük ihtiyaçların” önemli kısmının tek noktadan çözülebilmesinin geldiğini söylüyor:

“Bu nedenle şirketler, müşterileriyle iletişime geçmek ve onlara yeni hizmetler sunmak için Super App’lere öncelik veriyorlar.

Tüketiciye kolaylık ve verimlilik sunuyorlar. Uygulamalar sayesinde kullanıcılar tek noktadan birçok hizmete erişebiliyor, uygulamayı kullandıkça indirim veya avantajlar kazanabiliyor, hayatlarını kolaylaştıran bir deneyim yaşıyorlar. Burada güvenlik unsurunun önemli olduğunu da özellikle belirtmekte fayda var.”

Boyner Grubu’nun Hopi’sinin de benzer bir hazırlığı var. 15 milyon kullanıcı ve 300’e yakın iş ortağı olan Hopi, kendini “akıllı bir teknoloji platformu” olarak konumluyor. CEO’su Yalın Özcan, “Müşterinin bütün ihtiyaçlarını karşılayabileceği bir yer” tanımını yapıyor: “Yakında canlıya alacağımız ve hiper kişiselleştirmeyi merkezine alan yeni Hopi’de, her bir kullanıcımıza özel bir deneyim yaşatmaya ve ödemenin yanı sıra yatırım ve kredi gibi yeni fintech ürünleri ile hizmet vermeye hazırlanıyoruz.”

İSTANBUL SENİN ÖRNEĞİ

DÜNYADA BİR İLK İstanbul Büyükşehir Belediyesi ile İstanbul Senin uygulamasını geliştirdik. 16 milyon İstanbullu’nun hayatını kolaylaştıran ve bütün hizmetlere tek bir noktadan ulaşacakları bir platform. Birinci yılında 2 milyon kullanıcıya ulaştı. Hedefinde kullanıcıların hayatını kolaylaştırma var. İBB WiFi noktalarına günde 100 binden fazla kişi tek tıkla bağlanabiliyor. Her gün 20 binden fazla kişi “Otobüsüm Nerede” mini uygulaması ile otobüsünün ne zaman geleceğini görebiliyor. Kullanıcılar, İGDAŞ ve İSKİ mini uygulamalarından fatura geçmişi ve tüketimini inceleyip, hızlıca ödeyebiliyorlar.
MİNİ UYGULAMALAR YOLDA İstanbul Senin sürekli gelişiyor. Pek çok yeni mini uygulamanın da hazırlığı devam ediyor. Örneğin yakın bir gelecekte ulaşım asistanı uygulaması hayata geçecek. Bu sayede kullanıcılar, bulundukları noktadan gitmek istedikleri noktaya hangi ulaşım araçlarıyla, ne kadar sürede ve nasıl bir maliyetle gidebileceklerine dair alternatiflerini görebilecekler. Hedefimiz dünyada ilk olan bu uygulamayı Türkiye’nin diğer şehirlerine ve New York, Paris, Londra, Berlin gibi dünya metropollerine taşımak. Dünyanın farklı yerlerinde bu konuyla ilgili çalışmalarımız, görüşmelerimiz sürüyor.

SUPER APP’DE BAŞARININ 4 KOŞULU

Kurucunun/liderin teknoloji konusundaki deneyimi. Uzun yıllarını teknolojiye vermemiş birinin başarılı olması zor.
Altyapıdan sistem mimarisine kadar güçlü teknoloji. Dışarıdan alınmış, kısmen geliştirilen değil, özgün bir yapı olmalı.
Bir fintech sahibi olması gerekiyor.
Kullanıcı çekebilme ve tutabilme gücü.

MİGROS SUPER APP STRATEJİSİ

6 KANAL BİR ARADA Müşterilerimizin beklentilerini karşılamak ve online taraftaki gelişimimizi artırmak adına Migros Sanal Market, Migros Hemen, Migros Ekstra, Migros Yemek, Tazedirekt ve Macroonline platformlarımızı Migros uygulaması altında birleştirdik. Farklı kanallarımızın trafiklerinin sinerjisinden faydalanarak tek uygulamada hepsini erişilebilir kıldık. Bu sayede yeni kullanıcılara ulaşmanın önünü açarken, mevcut kullanıcıları farklı kanallarımızla tanıştırıp sipariş verme sıklıklarını artırmayı hedefledik. Artık tüketiciler, aynı uygulama içinden 6 farklı online kanalımıza erişebiliyor.
AVRUPA’DAN İLERİ Migros’un cirosu içindeki e-ticaretin payı, tütün – alkol hariç yüzde 16 seviyesine ulaştı. Bu oran, Avrupa’nın oldukça ilerisinde. Mobil satışların payı ise yüzde 85’e çıktı. Yaklaşık 1.000’e yakın mağazada en az bir online kanal tüketicilerimize hizmet verir durumda. Hem erişilebilirliğimizi, hem de mevcut bölgelerdeki yoğunluğumuzu artırarak büyümemizi sürdürüyoruz. Online satışlarımız toplamda 3 yılda 11 kata yakın büyüdü. Önümüzdeki dönemde de fiziki ve online kanallarımızı, sunduğumuz hizmetlerimizi geliştirerek müşterilerimize en iyi alışveriş deneyimini sunmaya devam edeceğiz.

SUPER APP PAZARI İÇİN TAHMİNLER

%46: PWC’nin araştırmasına göre tüketicilerin yüzde 80’i Super Apwp’e ilgi duyuyor.
%23.8: PYMNT’e göre, süper uygulama pazarı 2023-2028 arasında yıllık ortalama yüzde 23.8 oranında büyüyecek.
134 MİLYAR DOLAR: App Annie adlı araştırma şirketi, tüketicilerin, uygulamalar üzerinde 2022’de 134 milyar dolar harcadığını, 1 trilyon saati ekranda geçirdiklerini açıkladı.
30 ADET: Telefonun ölçeğine göre değişmekle birlikte bir ekranda ortalama 30 uygulama görülüyor.
7.6 TRİLYON DOLAR: CB Insights, süper app’lerin önemli bir itici gücü olan dijital cüzdan (Digital wallet) pazarının 2022’deki 1.5 trilyon dolardan 2027’de 7.6 trilyon dolara ulaşacağını tahmin ediyor.