Fast Company Türkiye
Koç Holding’in kurucusu merhum Vehbi Koç, uykunun iş dünyasındaki önemine dikkat çeken ilk iş insanlarındandı. Röportajları ve gençlere öğütlerinde, “en geç 11’de yatakta olduğunu” anlatır, güne erken başladığını eklerdi. Bununla da kalmaz, öğle uykularını da kaçırmazdı. “Bu şekerlemelerle günü enerjik geçirdiğini” çevresine aktarırdı.
Merhum Vehbi Koç’un yıllar önce dikkat çektiği ve ailesi dahil çok sayıda iş insanına önerdiği “uyku” stratejisi, şirketler dünyasında giderek daha fazla öne çıkıyor. İş dünyasında “esenlik” ve “iş-yaşam dengesiyle” birlikte uykuya verilen önem artıyor.
Dijital medya şirketi Huffington Post’un ve sağlık girişimi Thrive Global’in kurucusu Arianna Huffington, bir kısım insanın genetik nedenlerle kısa süreli uykuyla idare edebildiklerini, ancak araştırmaların 7-9 saat arası gece uykusunu önerdiğini söylüyor. Ona göre, University of San Francisco’dan nörobilimci Ying-Hui Fu’nun yaptığı araştırma, uyku konusunda önemli mesajlar veriyor. Huffington, şunlara dikkat çekiyor:
“Uyurken, beynimiz ve vücudumuz bizi sağlıklı tutmak için temel işlevlerini yerine getiriyor. Bu işlemi tamamlayabilmek için vücudun 8,5 saate ihtiyacı var. Ancak, Fu’ya göre çoğumuz bu kadarını da almıyoruz. Bu nedenle de ihtiyacımız olan iyileşmenin sadece yüzde 90’ı ya da daha azını iyileştirebiliyoruz. Fu’ya göre, verimli ve kaliteli uyku, aynı zamanda hastalıklar konusunda da bireyleri dirençli hale getiriyor.”
Pegasus Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Nane, Ying-Hui Fu’nun verilerinden çıkan sonuçlara katılıyor. “Uyku, dinlenme ve yenilenme için en ihtiyacımız olan eylem” diyor ve ekliyor: “Ben de 50 yaşımdan sonra iyi ve kaliteli bir yaşam için uykuma çok dikkat ediyorum. Eskiden ortalama 6 saat olan uykumu 7 saate çıkarttım. Bu sayede güne zinde ve dinlenmiş başlayabiliyorum.”
YÜZDE 50 MEMNUN DEĞİL
McKinsey’nin araştırmasına katılan üst düzey yöneticilerin 3’te 2’si “uyuma süreleri”, yüzde 51’i ise kalitesinden memnun olmadıklarını paylaştılar. Yöneticilerin bir bölümü, bu sorunun önemli ölçüde eve iş taşınmasından, email yanıtlama ve telefona yanıt vermeden kaynaklandığını belirttiler.
Oysa, vücudun kendini yenilemesi için özellikle REM uykusu çok önemli… CCN Holding CHRO’su Pınar Akbulut, insan kaynağı lideri olarak konuya yaklaşıyor: “REM uykusunun yeterince alınmış olmasını, sağlıklı bir yaşam sürdürmek adına oldukça kritik buluyorum. Kendi düzenimdeki şifremi de bu şekilde açıklayabilirim. Günde 4-5 saat uyuyarak ama REM uykusunu almış olarak sağlıklı bir yaşam sürdürmeye çalışıyorum. Bu yaklaşım, hem günü daha uzun yaşamamı hem de iş hayatında daha verimli, yaratıcı ve üretken olmamı destekliyor. Tabii uyku sistemi çok kişisel bir konu. Bireylerin kendi metabolik şifrelerini çözmüş olmaları da önemli.”
UZUN ÖMÜR SAĞLAR MI?
Oxford Üniversitesi’nden uzmanların 60 bin kişinin verilerini kullanarak yaptığı araştırma, düzenli uykunun, sağlık ve uzun ömür için, 8 saati yatakta geçirmekten daha önemli olduğunu ortaya koyuyor. Araştırmaya göre, ‘uyku düzenliliği’ açısından en üst yüzde 20’lik grupta yer alanlar, en alttaki yüzde 20’ye göre daha uzun yaşıyor. İyi ve düzenli uyku, kalp krizinde yüzde 57, kanserde ise yüzde 39 oranında olumlu etki yapıyor.
Garanti BBVA İK Lideri Tuba Köseoğlu Okçu, “Üst düzey yöneticilerin, iş sorumluluklarının gerektirdiği fiziksel ve bilişsel performansı layıkıyla yerine getirebilmeleri için, kendilerine adeta sporcular, atletler gibi iyi bakmaları gerektiğine inanıyorum” diye konuşarak, sağlık faktörüne dikkat çekiyor. Ona göre, yeterli uyku, sağlıklı yaşam için, beslenme ve spordan da önemli:
“Ben hafta içi, işle ilgili bir akşam programım olmadığı müddetçe, en geç 22:30’da uyumaya dikkat ediyorum. Bu uyku düzenini bozacak hafta içi akşam programlarının sayısını da 1 ya da 2’yle sınırlı tutmaya çalışıyorum. Sabah en geç 6:30’da kalkıyorum. Hafta sonları da vücut tabii alıştığı için çoğu zaman benzer bir uyku düzenine ihtiyaç duyuyor. Ama hafta sonunda eğer daha geç yattığım akşamlar varsa, ertesi gün, gün içinde 1 saat kadar telafi niteliğinde uyumaya gayret ediyorum.”
YARATICILIK İÇİN GEREKLİ
İngiltere’nin Hult Üniversitesi’nden Prof. Vicki Culpin, “Yorgun zihinlerden yorgun fikirler çıkar. Kalite ve süre açısından yeterli uyku, yaratıcılık sürecinin her aşaması için önemlidir” diye konuşuyor.
Uzmanlar, yaratıcılık ve uyku ilişkisine ünlü bilim insanı Albert Einstein’ın yaklaşımını örnek olarak gösteriyorlar. Buna göre, Einstein, uykunun beyin için çok önemli olduğuna, yaratıcılığı artırdığına inanıyordu. Bu nedenle her gece 10 saat uykuyu tercih ediyordu.
Sağlık sektöründen bir lider olan Sanofi Türkiye CEO’su Cem Öztürk, “Uykunun fiziksel ve zihinsel yenilenme üzerindeki etkisi tartışılmaz” diye konuşuyor. Araştırmaların, yeterli uykunun, yaratıcılığı bile artırabildiğini ortaya koyduğuna dikkat çeken Öztürk, şunları ekliyor:
“Ancak, yoğun tempo ve stres, uyku düzenimizi olumsuz yönde etkileyebiliyor. Bu dengeyi sağlamak için, spor yaparak zihni boşaltmak ve bedeni yorarak uyku kalitesini artırmaya çalışmak benim de uyguladığım önemli bir strateji. Spor, hem zihinsel rahatlama sağlar hem de bedensel yorgunluk yaratarak uykuya dalmayı kolaylaştırır.”
LİDERLER NE DÜŞÜNÜYOR?
ENERJİ VE ODAKLANMA
Uyku düzenine oldukça önem veriyorum. Gün içindeki verimliliğimin yüksek olması için, her gün yaklaşık saat 22:00’de yatıyor ve sabah en geç 06:00’da uyanıyorum. Düzenli uyku, hem kişisel hem de profesyonel hayatımda odaklanmamı ve enerjimi korumamı sağlıyor. Erken uyandığımda günü daha iyi planlayıp verimli geçirebiliyorum.
İLKER SÖZDİNLER
United Payment CEO
SÜPER GÜÇ
Her zaman uykuya öncelik vermişimdir. Son 12 ayda günde ortalama 7 saat 13 dakika uyumuşum. İyi bir uyku düzeni, hem liderlik hem de yaşam kalitesi açısından kritik önem sahip. Bu konuda beni aydınlatan ve derinlemesine düşünmemi sağlayan ise Matt Walker’ın ‘Sleep is Your Superpower’ (Uyku Sizin Süper Gücünüzdür) adlı TED konuşması oldu. Uyku, zihinsel ve fiziksel sağlığın temelini oluşturur, bu yüzden dengeyi korumaya özen gösteriyorum.
BARBAROS ÖZBUĞUTU
Deba Ventures Kurucusu
