Şirket Doktoru

OSMAN BOYNER, GİYİM SEKTÖRÜNÜN ÖNCÜSÜYDÜ

Türkiye’de sanayinin öncülerinden, TÜSİAD’ın hayattaki kurucularından biri olan Osman Boyner’i nisan ayında kaybettik. Yenilikçi iş insanlarından olan Osman Boyner, Türkiye’de Altınyıldız markasıyla kumaşta dönüşümü başlatmış, ardından da giyim sektörüne girmişti. Onunla ilgili hazırlanan bir dokümanda, kumaştan giyime geçiş kararını şöyle anlatmıştı:

“Altınyıldız olarak kumaş üretiyorduk. Kumaşların büyük kısmı satılıyor ama küçük bir kısmı da elde kalıyordu. ‘O zaman, bari bunları değerlendirelim, giysiye dönüştürelim’ dedik ve konfeksiyona başladık. Zaten o dönemde ağırlıklı olarak erkek giyimine yönelik kumaş üretiyorduk. Elimizde kalan kumaşlar da ihraç fazlasıydı. Daha önce bunların giysi olarak da ihraç edilebileceğini düşünmemiştik. Ancak, sonradan bunun mümkün olduğunu gördük ve giyim alanına da girmiş olduk.”

Osman Bey’in en yenilikçi işi, yurtdışından know-how alması olmuştu. Hatta, Bakanlığın, “Altı üstü terzilik. Terziliğin know-how’ı mı olurmuş” dediğini Cem Boyner’den dinlemiştim.

Çeltik ve tiftikten doğan grup
Bu arada o dokümanda Osman Boyner ve ailesinin Kastamonu’nun Tosya ilçesinden olduğunu öğrendim. 300 yıldan fazla süre o ilçede yaşayan aile, geçmişte ‘Boynueğrizadeler’ diye tanınırlarmış. Pirinç tarımı ve çeltikçilik yapıyor, bunun yanı sıra Anadolu’nun çeşitli yerlerinden topladığı tiftiği ihraç ediyorlarmış. Sonradan işlerine bir de manifatura dükkânı eklemişler.

Merhum Osman Boyner de bu ailenin çocuğu olarak 1926’da dünyaya geldi. Tiftik ve manifaturacılıkla başlayan işi ise sonraki yıllarda kumaş üretimine, ardından da giyim işine dönüştürmeyi başardı. Boyner Grubu’nun kurucusu Osman Bey’i rahmetle anıyor, başta Cem Boyner ve Ümit Boyner olmak üzere ailesine ve tüm sevenlerine baş sağlığı diliyorum.

WARREN BUFFET’A GÖRE MUHTAR KENT

Yıllar önce Muhtar Bey ile ilgili yaptığım bir çalışma için Berkshire Hathaway’in CEO’su Warren Buffet ile görüşmüş, telefonla kısa bir röportaj yapmıştım. Coca-Cola’nın önde gelen yatırımcılarından olan Buffet, CEO’luk görevinde Muhtar Kent’i çok desteklemişti. Görüşmemizde de kendisi hakkında övgü dolu değerlendirmelerde bulunmuştu.

Warren Buffet, geçtiğimiz günlerde düzenlediği yıllık toplantısında emekliye ayrılacağını açıkladı. Uzun bir konuşma yaptı, bazı önemli kişiler için değerlendirmelerde bulundu. Bunlardan biri de sürpriz şekilde Muhtar Kent oldu. Wall Street Journal gazetesi, bu konuşmayı okuyucularıyla paylaşırken, “Warren Buffet, Coca-Cola’ya uzun süredir yatırım yapıyor ve 17 yıl boyunca yönetim kurulunda görev yaptı” bilgisini verdi. Ardından da Buffet’ın, Muhtar Kent için şu değerlendirmeleri yaptığını aktardı:

• Muhtar Kent, sadece her büyük stratejik girişimi ve satın almayı desteklemekle kalmadı, aynı zamanda mükemmel zamanlanmış lazer keskinliğinde içgörüler ve danışmanlık da sağladı. En önemli özelliği ise benzersiz düşünme ve iş yapma biçimiydi.
• Onun yönetim tarzını “basit, düşük profilli ve etkili” olarak tanımlamak mümkün.
• 2006’da Omaha’ya ilk ziyaretlerimden birinde beni hafif bir öğle yemeği yediğimiz kulübüne götürdü. Ardından da evinin önünden geçerek beni havaalanına bıraktı. Yanında güvenliği yoktu. Arabayı da kendisi kullanmıştı.

SOSYAL ETKİ YATIRIMI 1’E 6.6 KAT VERİYOR!

Esas Holding’in sosyal girişimi olan Esas Sosyal, 10’uncu yılını kutluyor. Görece dezavantajlı üniversite mezunlarını iş hayatına hazırlayan programın yıl dönümü nedeniyle düzenlenen buluşmada Esas Sosyal Kurucusu Emine Kamışlı’dan alınan mesafeyi dinledim. Ben de eğitime, özellikle dezavantajlı bölgelerdeki bireylerin eğitimine yapılan yatırımların önemine inanırım. Örneğin, babamın da mezun olduğu Köy Enstitüleri, köy çocukları için, sonraki kuşakları değiştirecek büyük bir sosyal etki yapmayı başardı. O okullar olmasaydı, onlarca köy çocuğunun dönüşümü ve bugünlere, geleceğe etkisini yaşamayacaktık.Anadolu’daki üniversitelerin mezunlarını, avantajlılarla eşit hale getirmese bile aradaki farkı kapatmaya destek olan Esas Sosyal’i, Emine Kamışlı’dan dinlediğimde, şu bilgilerin altını çizerek not aldım:

• Artık Esas Sosyal’i, holdingin iş kolları arasında değerlendireceğiz, liderimiz de CEO’ya doğrudan rapor edecek. Onun da hesap vereceği (KPI) hedefleri olacak. Buna da ‘sosyal yatırımın geri dönüşü’ diyoruz.
• Uzmanların bizim için yaptığı analizde, sosyal alanda yapılan yatırımın geri dönüşü (SROI), 1 birim için 2.5 kat olarak gerçekleşiyor. Bu oran, Esas Sosyal’in İngilizce programında 6.6 kat olarak hesaplandı. Büyük olasılıkla dünyadaki en yüksek oran ya da oranlardan biridir.

Toplantıda bir de video izledik. Orada Esas Holding’in kurucusu merhum Şevket Sabancı’nın bir sözü dikkatimi çekti. Aslında bütün işin özetini de o söz yapıyor: “60 yıl çalıştım. En çok eğitim için çaba gösterdim, çok da yararını gördüm.”