Talat Yeşiloğlu
YAZI: TALAT YEŞİLOĞLU
Girişimci Hande Çilingir ve ortakları, 2012 yılında Insider’ı kurduklarında hedeflerinde gelişmekte olan e-ticaret alanı vardı. E-ticaret sitelerine yönelik satışı artırmaya yarayan araçlar sağlayan bir yazılım şirketi olarak sadece Türkiye’de değil, dünyada tanınma hayali vardı. Bu hayaline ulaşmak için o dönemde çok sayıda “melek yatırımcının” kapısını çalmışlardı. Hayallerini destekleyecek çok sayıda yatırımcı ile görüşmüş ve beklediklerinden fazla olumlu yanıt almışlardı.
Bunlardan biri de Galata Business Angels üyesi Uğur Şeker idi. 2012 yılında, diğer melek yatırımcıların yanı sıra 10 bin dolar ile yatırım yapmıştı. Girişimciye ve onun fikrine inanlar arasında Emre Kurttepeli, Fatih İşbecer, Hasan Aslanoba gibi girişimci ve melek yatırımcılar vardı.
Çok değil, 6 yıl sonra Insider, Sequoia Capital’den 40 milyon dolar değerlemeyle 11 milyon dolar yatırım aldı. Şirketin değeri tahmin edilenin üzerine çıkmıştı. Geleceği gören Uğur Şeker’in yatırımı 6 yılda dolar bazında 40 katına çıkmıştı. Eğer 2020 yılının Temmuz ayında gerçekleşen 32 milyon dolarlık yeni yatırımı bekleseydi, hisseleri 200 milyon dolarlık şirket değerinden hesaplanacaktı. 10 bin doları önce 400 bin dolara, devam etseydi, 2 milyon dolara ulaşacaktı.
Aslında Insider’a yatırım yapanlar yalnız değil. Her ne kadar Türkiye’de devasa bir startup ekosistemi ve ona bağlı büyük yatırımcılar olmasa bile son yıllarda gerçekleşen “çıkışlardan” (Exit) ciddi kazançlar sağlandı. Uğur Şeker gibi 1’e 40 kazananların yanında 1 koyup 80 alanlar da oldu. Türkiye’nin ilk “unicorn”u kabul edilen Peak Games ve Trendyol ile Yemeksepeti gibi getirisi yüksek şirketler, girişimcilik dünyasında büyük farklar yarattı.
Fast Company Türkiye, yine bir ilke imza atarak start-up ekosisteminin en çok kazananlarını ortaya koyan bir araştırma hazırladı…
DEĞER YARATANLARIN ÖNCÜSÜ
5 yıl önce 589 milyon dolara Delivery Hero tarafından satın alındığında Türkiye uzun süre Yemek Sepeti’nin bu satışını konuştu. Kuruculardan biri olan ve halen şirketin CEO’su da olan Nevzat Aydın, gazete, dergi ve televizyonların yanı sıra, panellerin en çok aranan ve konuşması ilgi çeken girişimcisiydi. Bu satışın ardından “Türkiye’den ne zaman unicorn çıkacak?” sorusu sıkça sorulmaya başlandı. Derken, Demet Mutlu’nun kurucusu olduğu Trendyol’un, Haziran 2018’te 728 milyon dolarlık bedelli satış anlaşması duyuruldu. Böylece ‘unicorn’a bir adım daha yaklaşılmıştı.
Gazetecilik deyimiyle “bomba haber” bu yılın haziran ayında geldi. Sidar Şahin’in kurucusu olduğu Peak Games, dünyanın en büyük oyun şirketi Zygna’ya 1.8 milyar dolar değerle satıldı. 100 kişinin çalıştığı, 10 yıllık şirket 1.8 milyar dolarla, dünyadaki unicorn şirketler listesine girdi. Böylece, 500 civarındaki bu şirketler listesine ilk Türk şirketi de girmiş oldu. Peak, sadece kurucuya değil, yatırım yapanlara “inanılmaz” düzeyde bir kazanç kapısı olmuştu…
EXİT’TEN SERVET YAPANLAR
Peak Games, Trendyol, Yemeksepeti gibi şirketlerdeki çıkışlar, Türkiye’de girişimcilerin yanı sıra, onlara tohum aşamasından yatırım yapan çok sayıda iş insanına da büyük kazanç sağladı.
Bugüne kadar Türkiye’de kurulup, start-up diliyle ‘exit’ yapan 3 büyük şirket, sadece kurucularına değil, aynı zamanda yatırımcılarına çok ciddi kazançlar sağladı. 1.8 milyar dolarlık değerle kayıtlara geçen en büyük satıştan başlayalım. Kurucusu Sidar Şahin, sahip olduğu yüzde 22’lik paya karşılık gelen 384 milyon doların yarısını nakit, yarısını da Zygna hissesi olarak aldı. Aynı zamanda Trendyol’un da kurucularından biri olan Şahin, Türkiye’de ilk kez hazırlanan bu listenin ilk sırasında yer aldı. Basına konuşmayı pek sevmeyen Şahin, “Benim para kazanmakla ilgim yok. Türkiye’den dünya çapında bir marka çıkarmak en büyük hedefimdi, bunu başardım” demekle yetindi.
Listenin 2’nci sırasını, iş dünyasından çok, start-up dünyasının tanıdığı bir isim var: Evren Üçok. Kuruluşunda Peak Games’e eşi Demet Mutlu ile yatırım yapan ve yüzde 7.7’lik hisseye sahip olan Üçok, bu satıştan 140 milyon dolar civarında gelir elde etti. Üçok, aynı zamanda Peak Games’in satıştan önce yüzde 43.3 hissesine sahip olan Earlybird Ventures’ın kurucusu. Sahip olduğu hisselere karşılık 760 milyon dolar nakit ve Zynga hissesi alan fonun yatırımcıları açıklanmadı. Ancak, büyük bölümünün Türk girişimciler olduğu söyleniyor.
Listenin 3’üncü sırasında ise sürpriz olmayan bir isim alıyor; Demet Mutlu… Trendyol’un kurucusu olan Demet Mutlu, eşi Evren Üçok ile birlikte, Peak’in kuruluşundan beri yatırımcı. Nitekim, sadece bu yatırımdan elde edilen gelir, onları listede 2’nci ve 3’üncü sıraya yerleştirdi. Üstelik, Trendyol’un yüzde 12 civarında olduğu söylenen hisselerini koruyarak… Demet Mutlu, Peak’te yüzde 4.8 hisseye sahipti. Mutlu, toplam değer üzerinden yapılan hesaba göre bu satıştan 86 milyon dolarlık gelir elde etti.
Yemeksepeti.com’un kurucularından Nevzat Aydın, 589 milyon dolarlık satış işleminde yüzde 6’lık hissesine karşılık sadece nakit değil, aynı zamanda ana hissedar Delivery Hero’nun hissesini almıştı. Şirketin 20 milyar dolara yükselen piyasa değeri, Nevzat Aydın’ın servetini de büyüttü. O da listede 4’üncü sırada yerini aldı. Ancak, sadece Nevzat Aydın değil, Melih Ödemiş, Gökhan Akan, Birol Yücel, Can Yücaoğlu ve Cem Nufusi gibi kurucu ve yatırımcılar da ciddi kazanç elde etti.
LİSTE DEĞİŞECEK Mİ?
Türkiye’de, yemeksepeti.com ve sahibinden.com gibi oyuncuların liderlik ettiği ve 20 yıllık bir geçmişi olan start-up ekosisteminde herkes kazandı mı? Tabii ki “hayır”. Pek çok yatırım kısa sürede battı. Birçok melek yatırımcı da bu durumu bilerek çoklu şirkete yatırım yapıyor. Türkiye’de, 2013’ten bu yana start-up’lara en çok yatırım yapan iş insanı Hasan Aslanoba, “Bütün hatalarıma rağmen, fonumun 7 yıllık getirisi yüzde 70 civarında” diyor…
Peak’in 1.8 milyar dolar bedellik rekoru kırılacak mı? Kimilerine göre “evet”, kimilerine göre de “biraz zor olacak”. Kısa bir süre önce 38 milyon dolar yatırım alan, Nazım Salur’un kurucusu olduğu Getir’in Türkiye’den çıkan ikinci unicorn olacağı söyleniyor. Halen, İngiltere’de operasyonu başlatmak için gün sayan şirket, kısa sürede milyar doların üzerine bir değerle “exit” yapabilir. Bu durumda da Getir’in çoğunluk hisselerini kontrol eden Nazım Salur’u, güncellenmiş listenin ilk sıralarına getirebilir…
Adı bir süreden beri pazarlık masasında olduğu söylenen sahibinden.com’da da milyar dolarlık değerleme konuşuluyor… Start-up ekosisteminden bir yatırımcı, “Bu şirketler hakikaten çok değerli. Daha da değerleneceği çok açık. Yazık olan, büyük yatırımları hep yabancıların yapıyor olması” diyor. Satıldıktan sonra değerlenen şirketlere örnek olarak da Trendyol ve Yemek Sepeti’ni gösteriyor. Bir melek yatırımcı, “Trendyol’un şu andaki piyasa değeri muhtemelen 3 milyar doları bulmuştur. Yemeksepeti de 2.5 milyar dolar civarındadır” diyor.
KAZANANLAR NE YAPIYOR?
Listede yer alan çok sayıda girişimci, kurucunun, yıllık yatırım hacmi 100 milyon dolar civarında olan Türkiye start-up ekosistemine yatırdığını belirtelim. En somut örneklerden biri de Nevzat Aydın… Aydın’ın, yemeksepeti.com’un CEO’luk görevine devam ederken, şimdiye kadar 25 start-up’a yatırım yaptığı biliniyor.
Bir başka örnek Serkan Borancılı… Gittigidiyor.com’un satışından elde ettiği fonun büyük bir bölümünü Getir’in kuruluşuna yatıran Borancılı, “Elde ettiğim geliri, yeni bir işe yatırarak daha büyük bir değer yakalama peşindeyim” diyor.
Getir’in kurucusu Nazım Salur da, “Start-up’larda ilk yatırım tutarı 100 bin dolarla başlar. Biz ise 10 milyon dolarla işe başladık. Serkan da gittigidiyor.com’dan aldığı gelirin ciddi bir bölümünü Getir’e yatırdı” sözleriyle onun görüşlerini doğruluyor.
Bir diğer örnek de Opsgenie yazılım şirketini 295 milyon dolar değerle satan Berkay Mollamustafaoğlu. Satışın ardından tundra.com’a yatırım yapan Mollamustafaoğlu, ocak ayında 4 milyon dolarlık ilk yatırımını aldı. Mollamustafaoğlu gibi listemizde çok sayıdaki yatırımcıyı, önümüzdeki büyük satışlarda yine kazananlar listesinde göreceğinizden emin olabilirsiniz…
“DAHA ÖNCE GLOBALE YÖNELSEYDİM PORTFÖYÜM 3-4 KATA ULAŞIRDI”
“Şu anda düşük profille gidiyorum. Türkiye’den çok globale yöneldim. Türkiye ilgimi çekmiyor, yurtdışında fırsatlar kovalıyorum. Dünyada günlük 1 milyar dolar yatırım yapılıyor, Türkiye çok küçük kalıyor. Yıllık 100 milyon doları ancak bulabiliyor.
Yakın sürede sadece Martı’ya yatırım yaptım. Geçmişte yaptığım yatırımlarda istediğim çarpanları yakalayamadım. Martı’ya şu ana kadar 2.5 milyon dolarlık yatırım yaptım. Modanisa iyi gidiyor. Bütün hatalarıma rağmen fonumun 7 yıllık getirisi yüzde 70 civarında. Daha önce globale yönelseydim, portföyümün büyüklüğü 3-4 kat olabilirdi. Türkiye hikâyesi kısıtlı, globalde daha çok fırsatlar var.”
1,8 MİLYAR DOLAR
Peak Games, Zynga’ya bu bedelle satıldı, ancak başarının arkasında “sabır” ve “değer yaratma” çabası var. Çünkü, Sidar Şahin ve ortaklarına gelen ilk teklif bu değildi. Farklı zamanlarda 400 ve 750 milyon dolar, ardından da 1 milyar dolarlık teklifler geldi. Sidar Şahin, satış yönündeki baskılara rağmen, “Şirketin değeri çok daha yüksek” diyerek teklifleri geri çevirdi ve böylece 1.8 milyar dolarlık anlaşmaya giden yol da açılmış oldu.
“Son 10 yılda 15-16 şirkete yatırım yaptım. Aralarında Trendyol ve Insider’ın da olduğu 5-6 startup’tan çıkış yaptım.”
EMRE KURTTEPELİ – Mynet Kurucusu
“SATALIM DİYE YOLA ÇIKMADIK”
“İşimizi kurarken ‘satalım’ ya da ‘exit’ düşüncesiyle yola çıkmadık. Hayalimiz, sürdürebilir ve başarılı bir sistem yaratmaktı. Büyük bir tutku ve kararlılıkla işe başladık, pes etmeden dört elle sarıldık. Biz başladığımızda internet kullanıcısı sayısı ve internette alışveriş yapanların sayısı çok çok düşüktü. Uzun saatlerimiz çalışmakla geçti. Vazgeçmek, aklımızdan bile geçmedi.
Hepsinden önemlisi, şirketin gelişim sürecinde organizasyonun yapılanmasına çok önem verdik. Ortaklık ve satış süreçleri de daha sonra kendiliğinden gelişti.”
“Başarılı bir yatırımın ana unsuru ekiptir ve şirketin kurucularıdır. Hangi sektörde, hangi işte olursanız olun iyi bir kurucu ekip, çok kötü giden bir işi kısa zamanda toparlayabilir.
Ben yatırım yaptığım her start-up’ta, hangi işe değil, kimlere yatırım yapıyorum sorusu üzerine yoğunlaşıyorum.
Daha mecazi bir şekilde anlatayım; bugüne kadar çalıştığım insanlara artık her şeyi bıraktık ve yeni işimiz halden limon alıp sokakta satmak desem, belirli bir süre sonra limon tarlamız olurdu. Mutlaka o alanın en iyileri arasına girerdik.”
START-UP YATIRIMINDAN EN ÇOK KAZANAN 50 İŞ İNSANI (MİLYON $)
300 VE ÜSTÜ
1- Sidar Şahin
Peak Games, Trendyol, İzlesene
2- Evren Üçok
Peak Games, Trendyol
3- Demet Mutlu
Peak Games, Trendyol
200-300
4- Nevzat Aydın
Yemek Sepeti
100-200
5- Berkay Mollamustafaoğlu
OpsGenie
6- Kaan Karamancı
Gram Games
50-100
7- Melih Ödemiş
Yemek Sepeti
8- Volkan Biçer
Rollic Games
9- Emre Kurttepeli
Trendyol, Insider
10- Fatih İşbecer
Pozitron, Insider
11- Fırat Işbecer
Pozitron, Insider
12- Serkan Borancılı
Gitti Gidiyor
13- Mehmet Ecevit
GramGames
14- Alper Koraltürk
GramGames
15- Burak Divanlıoğlu
Gitti Gidiyor
16- İbrahim Akman
Masomo
17- Erdem Yurnadur
Masomo, Maçkolik
30-50
18- Gökhan Akan
Yemek Sepeti
19- Mehmet Ayan
Rollic Games
20- Sezgin Küçükarslan
Opsgenie
21- Abdurahim Eke
Opsgenia
22- Hasan Aslanoba
Vivense, Obilet
23- Barbaros Özbugutu
Izyco
24- Tahsin Işın
Izyco
25- İbrahim Akman
Masomo
26- Can Yücaoğlu
Yemek Sepeti, Vivense
27- Hakan Baş
PeakGames, Lidyana
28- Umur Çubukçu
Citus Data
20-30
29- Sina Afra
Markafoni
30- Tolga Tatari
Markafoni
31- Kemal Erol
Vivense
32- Burak Vardal
Rollic Games
33- Mehmet Can
Rollic Games
34- Deniz Başaran
Rollic Games
35- Özgün Erdoğan
Citus Data
36- Tunç Yalgın
Gram Games
37- Mustafa Say
Gitti gidiyor
38- Alpay Koraltürk
Gram Games
39- Ahmet Bilgen
Foriba
40- Birol Yücel
Yemeksepeti
10-20 milyon
41- Cem Nufusi
Yemek Sepeti
42- Cem Sertoğlu
Yemek Sepeti/Vivense
43- Tarkan Onar
Maçkolik
44- Emre Gönül
Rollic Games
45- Yaşar Semih
Alev Masomo
46- Kerem Çöpçü
Masomo
47- Ahmet Emre Sarı
Markafoni
48- Koray Bahar
Foriba
49- Alper Turgut
Anvato
50- Özer Hıncal
Arvento
