Dinleme sıkıntısı

Dünyanın önde gelen platformlarından Linkedin’in gerçekleştirdiği ve 14 bin çalışanın katıldığı araştırmadan çıkan sonuç şaşırtıcıydı. Araştırmaya katılanlar, şirketteki yöneticilerin sadece yüzde 8’inin “iyi dinleyici” ve “iyi iletişimci” olduğunu belirtmişti. Geriye kalan yüzde 92’nin bir bölümü orta, bir bölümü düşük, bir bölümü de “kötü” düzeyde dinleyici olarak değerlendirilmişti.

İş dünyasında üzerinde çok durulmasa bile “dinlemek”, giderek önem kazanan “yeteneklerden” biri haline geliyor. Global araştırma şirketi Egon Zehnder tarafından global düzeyde gerçekleştirilen araştırmada yöneticilere, “En kör olduğunuz yeteneğiniz nedir?” diye sorulduğunda, yüzde 45’i, “İyi dinleyici olamamak” yanıtını verdi. Bir anlamda geliştirilmesi gereken “yetenek” listesinin başında bu konu geliyordu.

Neden çok kritik?
Chrysler’ın efsanevi CEO’su Lee Lacocca, “dinlemenin” önemine dikkat çekerken şu değerlendirmeyi yapmıştı:

“Sadece insanlara dinlemeyi öğreten bir enstitü olmasını çok isterdim. İş insanlarının, konuştukları kadar dinlemeye de ihtiyaçları olduğunu bilmeleri gerekiyor. Çok sayıda lider bu konuda başarısız oluyor.”

Bu konunun önemini ortaya koymak için Türkiye’deki liderler arasında yaptığımız anketten, globalden farklı olsa da bu görüşü destekleyen bir sonuç çıktı. 110 CEO ve patronu kapsayan araştırmada, “Hangi konularda eksiklik hissediyorsunuz?” sorusuna verilen yanıtlarda “İyi dinleyici olamamak” 3’üncü sırada yer aldı.

Bu grup içinde yer alan iş insanlarından biri de TÜSİAD Başkanı Orhan Turan. Turan, “İnsanlar dinleyince öğrenir, ben de iyi bir dinleyici değilim” diye konuşuyor:

“Paylaşmayı çok sevdiğim için bildiklerimi paylaşmak ve anlatmak konusunda hep heyecanlıyım. Bu nedenle bazen dinlemeyi sağlıklı ve iyi bir şekilde yapmadığım oluyor.
Son dönemde bu yetkinliğimi olumluya çevirmeye çalışıyorum.”

Orhan Turan, “Bu sözlerimden kimseyi dinlemiyorum gibi anlaşılmasın” diyor. Her platformda ve görev aldığım yerde ortak akılla karar veren bir kişi olduğunun da altını çiziyor ve ekliyor: “Tüm tarafları mutlaka dinlerim.”

Dinleme öğrenilebilir mi?
Fast Company’nin anketine katılan CEO’lardan, “Yeterince iyi bir dinleyici olmadıklarını” belirtenler, “Öğrenmeye ve geliştirmeye çalışıyoruz” değerlendirmesini de yapıyorlar.
Amgen’in eski CEO’larından Kevin Sharer, yıllar önce “Dinleme öğrenilebilir” diyerek iş insanlarına bunu önermişti:

“Bunu yapmak için derin bir öz farkındalığa varmanız lazım. Dinleme konusundaki alışkanlığınızı değiştirmek zorundasınız. Bunun için siz de değişmelisiniz. Benim aydınlanmam da böyle oldu. Kendimi değiştirmek için düşünmeye başladım. Belki yüzde 90 anlatıyor, yüzde 10 dinliyordum. Bunu yüzde 50-50’ye getirmenin iyi olacağını düşündüm. Kendimi buna zorladım ve biraz sabırla bunu başardım.”

Anadolu Isuzu Genel Müdürü Tuğrul Arıkan, “Yeterince dinlememek iş hayatında genel bir gelişim alanı” diye konuşuyor ve ekliyor: “Ben de hep kendimi bu konuda geliştirmeye çalıştım ve devam ediyorum.”

“Dinlemenin öğrenilebileceği” görüşüne katılan Tuğrul Arıkan şöyle devam ediyor:

“Dinlemek öncelikle bir saygıdır. Karşınızdakinin sizinle konuşmasının bir sebebi vardır. Onu gerçekten dinlemeniz ve az müdahale etmeniz en doğrusudur. Anlatanın açılmasını ve kendini iyi ifade etmesini de sağlar. Tabii ki sıra size gelince konuşursunuz. Çünkü, dinlemek, karşınızdakini rahatlatır. Bunun için konuşana odaklanmanız, söylediklerini anlamaya çalışmanız ve anlamadıklarınızı tekrar sormanız gerekir. O konuşurken başka şeyleri yapmaya ve düşünmeye çalışmanız, ona saygısızlıktır.”

“CANKULAĞIYLA DİNLEMEK YARATICI FİKİRLERİ DESTEKLER”

• Cankulağıyla dinlemeyi, duyduğumuz kelimelerle yetinmemek, onların ötesinde olanı, hatta söylenmeyenleri de hissetmek; aklımız kadar kalbimizle de dinlemek olarak tanımlıyoruz.
• Dinleme becerisinin ilişkilerimizi iyileştirmede büyük önem taşıdığına inanıyoruz. Öncelikle kendimizi, birbirimizi ve doğayı can kulağıyla dinleyebilmenin dönüştürücü bir kuvveti olduğunu savunuyoruz.
• Bu bağlamda iş dünyasında da bu becerinin geliştirilmesi büyük önem taşıyor. Yöneticilerin çalışanlarıyla, çalışanların birbirleriyle ve bütün ekiplerin üçüncü partilerle olan iletişimini iyileştirebilecek bir beceri olan dinlemeyi, çeşitli, farklı pratiklerle hayatımıza sokabiliriz.
• İşyerinde dinleme kültürü yaratabilmek, olası iş fırsatlarını yakalayabilmek ve potansiyel krizleri önlemek için çok önemli. Araştırmalara göre, “cankulağıyla dinleyen” bir lider, birlikte çalıştığı herkesi daha huzurlu, yaratıcı ve işe dört elle sarılma konusunda motive ediyor.
• Çalışanlar, dinleyen liderlerin olduğu işyerlerinde, yaratıcı fikirlerini veya iş fırsatlarını hata yapmaktan korkmadan paylaşabiliyor, büyük krizlere dönüşebilecek küçük olumsuzlukları ve iş akışlarındaki kör noktaları sizinle rahatlıkla konuşabiliyor.
• Can kulağıyla dinlemek, bir gündeminiz olmadan ve yargılamadan, tüm duyularımızla iletişimdir. Bir lider olarak bunu yapabildiğimizde, işyerindeki ilişkilerimiz bambaşka olur ve bu, kişisel mutluluğumuzdan yapılan işin kalitesine kadar her şeye yansır.

%25-50: Dinleme, dijitalleşme ve aşırı dikkat dağınıklığı nedeniyle kaybetme riski yüksek bir alışkanlığımızdır. Araştırmacılar, duyduklarımızın yüzde 25-50’sini hatırladığımızı tahmin ediyorlar. Başarılı liderler, bu önemli yetkinliğin farkındadır ve geliştirmenin yollarını ararlar.”