Keşke mentorum olsanız!

YAZI: MEHTAP DEMİR

Apple’ın kurucusu Steve Jobs’un girişimciliğe soyunduğu ilk yıllarda hayran olduğu birkaç iş insanı vardı. Bunlardan ikisi Intel’in kurucularıydı: Robert Noyce ve Andy Grove… Jobs, 20’li yaşlarının ilk yıllarında Intel’in efsanevi kurucusu ve mikro çiplerin yaratıcılarından Robert Noyce’la “mentor” ilişkisi geliştirmişti. Yıllar sonra bu ilişkisini, “Beni kanatlarının altına almıştı” sözleriyle ortaya koyacaktı:

“Ben 20’li yaşlarda, o ise 50’lerindeydi. Bana yaşadığımız ve iş yaptığımız dünyayı anlatmaya çalıştı. Bir bakış açısı kazandırdı. Onun sayesinde kazandıklarımı bugün daha iyi anlayabiliyorum.”

Steve Jobs, mentor ya da akıl hocasıyla çalışmanın önemini anlayan girişimcilerden biriydi. O nedenle sonraki yıllarda efsane “coach”lardan Bill Campbell, ardından da Zen ustası Kobun Chino Otogawa ile çalıştı. Mentor ile çalışmanın, bilenlerden destek almanın önemini sadece Steve Jobs bilmiyordu. Facebook’un kurucusu Mark Zuckerberg’den Microsoft CEO’su Satya Nadella’ya kadar çok sayıda önemli lider, kişisel gelişim ve deneyimlerden yararlanmak için “mentorlarla” çalışmayı tercih ettiler.

Şimdi de geleceğin liderleri arasında yer almayı hedefleyen çok sayıda genç yönetici ve girişimci benzer yoldan gidiyor.

TÜRKİYE’NİN GÖZDELERİ

ABD’de yapılan araştırmalarda, “Kimin mentorun olmasını isterdin?” sorusuna, ağırlıklı olarak şu isimler yanıt olarak veriliyor: Bill Gates, Warren Buffett, Jeff Bezos, Elon Musk ve Tony Robbins…

Türkiye’de ise benzer soruyu çok sayıda genç girişimci ve start-up kurucusuna yönelttik. Alınan yanıtlardan ortaya çıkanlar arasında Nevzat Aydın, Sidar Şahin, Demet Mutlu, Nazım Salur ve Sina Afra gibi isimler yer alıyor.

“Keşke mentorum olsaydı” listesine giren liderleri iki gruba ayırmak mümkün: Birinci grupta yeni nesil girişimciler yer alıyor. Yakın zamanda başarılılarını kanıtlamış bu girişimcilere ikinci grupta Süreyya Ciliv, Erol Bilecik ve Faruk Eczacıbaşı gibi isimler eşlik ediyor.

Sidar Şahin, Nazım Salur gibi yeni nesil girişimcileri tercih edenlerin gerekçesini, “Başarılarını çok yeni ispatlamaları” oluşturuyor. İsminin açıklanmasını istemeyen bir girişimci, “Eski kuşak büyüklerden de çok öğreneceklerimiz var. Ancak, içinde bulunduğumuz dönemin ruhunu yakalayıp, başarıya ulaşanların deneyimleri bizi daha heyecanlandırıyor” diye konuşuyor.

NEDEN BİR MENTOR İSTENİR?

Türkiye’deki startup’ların bir mentorla çalışma gerekçelerini, onlardan gelen yanıtlardan süzüp şöyle ortaya koymak mümkün:

1. Liderlik yaklaşımı ve planlama becerisini geliştirme.
2. Pazara giriş ve pazarda tutundurma konusunda stratejiyi algılama.
3. Deneyimleri sayesinde hataları ve yanlışları önceden paylaşma olanakları.
4. Bir start-up olarak ekip kurma ve yönetmenin incelikleri konusundaki bilgileri.
5. Büyüme planlaması ve büyümenin yönetimi konusunda eksikliği gidermek.
6. Yatırımcılarla bağlantı konusunda yardım alma, onlarla iyi iletişim için deneyimlerini paylaşmak.
7. Birkaç kişilik start-up’tan büyüyen bir şirkete geçişi yönetmek.

Momentum’un kurucusu Ufuk Peker, bu soruya yanıt verirken, “İş yapmak kadar yapılan işin doğru anlatılması da önemli” diye konuşuyor ve ekliyor: “Hele ileri teknoloji üretip bunu KOBİ’lerin kullanımına sunuyorsanız, önce ürününüzü doğru ifade edebilmenizi sağlayacak mentorluk öncelik haline geliyor.”

Garaj Sepeti Kurucusu Mehmet Çelikol, gönlündeki mentor adayının Franklin Covey Türkiye CEO’su Selda Bağlan olduğunu söylüyor: “İcra sistematiği kurma konusundaki deneyimiyle sonuç odaklı mentorluk alabilirim.”

Sosyal Ben Vakfı Kurucusu Ece Çiftçi’nin gözdesi, aynı alanda faaliyet gösteren Esas Sosyal Başkanı Emine Kamışlı. Çiftçi, bu konuya şöyle bakıyor: “Sivil topluma bakış açısı ve gençlerin gücüne güvenmesi beni çok heyecanlandırıyor. Bunları yaparken, aynı zamanda gençlerin yaşayacağı sorunları önceden öngörebiliyor ve fikirlerini paylaşıyor.”

İLK SIRADAKİLERİN ÖZELLİKLERİ

Bulutistan Kurucusu Begim Başlıgil’in mentor adayı ise Index Group Yönetim Kurulu Başkanı Erol Bilecek. Başlıgil, bu tercihini şu sözlerle ortaya koyuyor:

“Kendisiyle uzun yıllar onun iş ortağı olarak çalıştık. Kendisi oldum olalı iş, işin temel gereksinimleri ve öncelikleriyle insani ilişkileri çok güzel dengelemeyi becerebilmiş bir lider. Benim her zaman girişimci ve iş insanı olarak kendime örnek aldığım bir profildir.”

Fitwell’in kurucusu Barış Özaydınlı’nın mentor olarak önerdiği isimler arasında Tiko’nun kurucusu Sina Afra var. “Her zaman danışmaktan keyif aldığım bir dostum ve ağabeyim” diye söze başlıyor ve gerekçesini şöyle ortaya koyuyor:

“Özellikle ileri görüşlü olması, girişimcilik tutkusu, uluslararası deneyimi ve geniş çevresi çok etkileyici… Girişimciliğin iniş ve çıkışlarını çok iyi biliyor. Bu özellikleriyle karşısındakiyle empati kurarak iletişim kuruyor. Her zaman pozitif ve yardıma hazır.”

Eczacıbaşı Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Faruk Eczacıbaşı’nı listenin ilk sırasına koyan Osteoid Kurucusu Deniz Karaşahin, “Dünyanın gelecekte teknolojik olarak nasıl değişeceğine son derece hakim” değerlendirmesini yapıyor. Ona göre, iyi bir mentor adayı… Çünkü, girişim şirketleriyle çalışma isteği var” diyor ve ekliyor: “Toplumun gelişimine katkı veren bir lider. Ondan öğrenmenin bir zevk olacağına inanıyorum.”

Peak Games’in kurucusu Sidar Şahin’i isteyen çok girişimci var. Bunlardan biri de Berk Özer. “Türkiye’den çıkan ilk unicorn oldu ve oyun sektöründe faaliyet gösteriyor” diyen Özer, şöyle devam ediyor: “Biz de kendini geliştirmek isteyen oyuncular için yapay zeka tabanlı ürünler geliştiriyoruz ve nihai tüketiciyi hedefliyoruz. Sidar Bey’in pazarlama ve ürün yönetimi konusunda deneyimi büyük. Hem bu özellikleri hem de bağlantıları nedeniyle bize çok katkı yapacağını düşünüyorum.”

“Vizyonerlik, teknolojiye inanç ve ilham verici bir lider olarak Süreyya Ciliv’le çalışmak isterdim. Microsoft ve Turkcell gibi iki farklı kültürde önemli deneyimleri oldu.”
ORÇUN ÖZALP – Bulutistan Kurucusu

“Üç kadın lider ile mentor olarak çalışmayı çok isterdim: Demet Mutlu (Trendyol), Hande Çilingir (Insider) ve Serpil Timuray (Vodafone).”
MELİS ABACIOĞLU – Actifit Kurusu

“Sidar Şahin, şu ana kadar Türkiye’nin bir girişim için yapılmış en büyük ‘exit’inin mimarı… Birkaç strateji ve pazar değiştirerek en sonunda global ölçekte birden çok başarılı oyun yapmayı başardılar. Bunu yaparken de her zaman ekibe odaklandılar. A kalitede bir takım ve bunu global yeteneklerle birleştirme sürecini iyi yönettiler. Bu süreçteki başarıları kadar hatalarını da dinlemenin, onun deneyimlerini paylaşmanın çok faydalı olacağını düşünüyorum.”
ERGİN EROĞLU – Segmentify Kurucusu

“Nazım Salur ile ‘ürün değeri’ ve ‘pazara giriş stratejisi’ konusunda çalışmak, akıl almak isterdim.”
BARIŞ YÜCESES – Moneymo Kurucusu

“Acun Ilıcalı’nın sıfırdan büyük bir başarıya giden girişimcilik yolculuğundan, insanları ve trendleri çok iyi okumasından etkilendim. Pazarlamayı çok iyi biliyor. Çok çalışkan bir girişimci… Evrenin ona güzel fırsatlar sunmasını sağlamasından öğrenebileceğim çok şey olduğunu düşünüyorum.”
BAŞAK SUCUKA – Givin Kurucusu

GÖZDE 20 MENTOR

1. Sidar Şahin
Peak Games
2. Nevzat Aydın
Yemek Sepeti
3. Sina Afra
Tiko
4. Cem Boyner
Boyner
5. Demet Mutlu
Trendyol
6. Acun Ilıcalı
Acun Medya
7. Erol Bilecik
Index Group
8. Sani Şener
TAV
9. Nazım Salur
Getir
10. Rina Onur
Startup 500
11. Faruk Eczacıbaşı
Eczacıbaşı Holding
12. Eren Bali
Carbon Health
13. Emine Kamışlı
Esas Holding
14. Gamze Cizreli
Big Chefs
15. Hande Çilingir
Insider
16. Süreyya Ciliv
Kuika Software
17. Melih Ödemiş
Yemek Sepeti
18. Erdem Yurdanur
Kokteyl
19. Hasan Aslanoba
Aslanoba Capital
20. Canan Özsoy
GE Türkiye