Yeni Hindistan Türkiye mi?

YAZI: İPEK KOŞAN

Türkiye’nin önde gelen e-ticaret şirketlerinin birinin CEO’sundan randevu isteyen genç yazılımcı kadının talebi, terfi ya da ücret artışı değildi. Kısa bir sohbetten sonra konuya girdi:

“Yurt dışından çok cazip bir teklif aldım. İzniniz olursa gitmek istiyorum. Çocuğumu orada doğurmak, iyi bir eğitim almasını sağlamak istiyorum.”

CEO için bu talep çok şaşırtıcı değildi. Son 3 yılda, kendi deyimiyle, “Top 25 yetenek” arasında yer alan 15 yazılımcı/mühendis aynı nedenle yurt dışına gitmişti. CEO, bu tabloyu şöyle aktaracaktı:

“Biz Türkiye içinde neredeyse hiç yönetici kaybetmiyoruz. Bankalar, hızlı tüketim ürünü şirketleri ya da GSM şirketleri bizden yönetici alamaz. Biz en büyük kaybımızı yurt dışına yapıyoruz. Bir video görüşmesiyle, LinkedIn aracılığıyla yurt dışına transfer olabiliyorlar. İlk sırada Kanada, Almanya, Avustralya ve Hollanda gibi ülkeler yer alıyor. Açıkçası ben de hiçbir şey yapamıyorum.”

Bu CEO yalnız değil. Son 5 yıldır Türkiye’den özellikle teknoloji alanında, ağırlıklı yazılım tarafında ciddi bir beyin göçü yaşanıyor. Tiko’nun kurucusu Sina Afra, bu eğilimi şu cümle ile özetliyor: “Yeni Hindistan Türkiye oluyor.” Ona göre, bir zamanlar Hindistan kökenli yazılımcı ve mühendislerin gördüğü talep şimdi Türk yeteneklere yöneldi:

“Artık kodlamada, yazılımda hangi milletten olduğunuz fark etmiyor. Kafanız çalışıyorsa, bütün dünyadan talep görüyorsunuz. Eskiden dil engeli vardı. Şimdi o da ortadan kalktı. Yazılımcıların neredeyse yüzde 90’ı dil biliyor.”

Sina Afra’ya göre bir başka engeli de “uzaktan çalışma” trendi ortadan kaldırdı. Eskiden anne-baba, sevgili nedeniyle yurt dışına gidişte sorun yaşanıyordu. Şimdi ülke dışına gidebildiğin gibi İstanbul’da evinden Kanada’ya çalışabiliyorsun. Üstelik de ciddi ücret farkları alarak…

duygu-kutahya — DUYGU KÜTAHYA – Spring Türkiye Direktörü

PANDEMİ HIZLANDIRDI MI?

Üst düzey yönetici bulma konusunda danışmanlık hizmeti veren Spring Türkiye’nin Direktörü Duygu Kütahya, dünyanın her yerinde dijitalleşmeyle ilgili işgücü ihtiyacının olduğunu, bunun Türkiye’ye de yansıdığını söylüyor. “Bu yeni bir trend değil, ancak gittikçe artıyor” diyen Kütahya, şunları ekliyor:

“Müşterilerimiz de bu durumdan kaynaklanan yetenek ve işgücü eksikliğinin dijital dönüşüm süreçlerinde karşılaştıkları zorluklardan biri olduğunu düşünüyorlar.”

My Executive CEO’su Müge Yalçın, dijital dönüşüm nedeniyle “yazılımcılara, yapay zeka mühendislerine ve teknolojide uzman yöneticilere” büyük bir talep artışı yaşandığına dikkat çekiyor. “Talep pandemi nedeniyle çok hızlı arttı” diyen Yalçın, “Özellikle İngiltere, İsveç, Hollanda, Kanada ve ABD’den gelen talepler dikkat çekiyor” diyor ve ekliyor:

“Pandemi sonrasında gelen taleplerin öne çıkan özelliği ise uzaktan çalışma olanağının sunuluyor olması. Bu sayede Türkiye’de yaşayıp başka bir ülkedeki şirkete çalışanların sayısı hızla artıyor. Aynı zamanda yurtdışına giden yazılımcı sayısının da artışını koruduğunu belirtmek isterim.”

Müge Yalçın 2019’da 2, 2020’da 3 yazılımcıyı İsveç ve İngiltere’deki şirketlere yerleştirdi. Romanya’dan gelen 4-5 yazılımcı projesini ise üstlenmediğini ekliyor.

TALEP GÖREN YETENEKLER

Spring Türkiye Direktörü Duygu Kütahya’ya göre yetenek çekiminde ilk sıralarda, yapay zekaya büyük yatırım yapan ABD, Avrupa, Çin ve Japonya geliyor. Dolayısıyla talep de bu ülkelerden kaynaklanıyor.

EY’ın dünya çapında yaptığı araştırma, yapay zeka ile çalışan şirketlerin yüzde 50’sinden fazlasında “yetenek açığı” yaşandığını, bunun iş operasyonlarını etkilediğini ortaya koyuyor. Kütahya şunları paylaşıyor:

“Yapay zeka, Türkiye’de de güçlü bir trend olma özelliğini taşıyor. Son 2 yıldır müşterilerimizin bu konuda yetenek bulmada zorlandıklarını görüyoruz. Çünkü global talep, Türk mühendislerini dünyaya açmaya başladı. Dil bilen yetenekler her ülkede rahatlıkla iş bulabiliyorlar.”

Kütahya, “Yurt dışından teklif alan yazılım yeteneklerinin ortak yetkinliklerini değerlendirdiğimizde, yeni teknolojileri ve framework’leri (çerçeve) öğrenerek proje üretmiş adayların öne çıktığını görüyoruz” diye konuşuyor.

Bu kapsamda Go, Python, NodeJs, React, ReactNative ve Angular teknolojilerine hakim, altyapı (infrastructure), ağ (network) ve ‘DevOps’ tarafında deneyimli adaylar yurt dışından en çok teklif alanlar arasında ilk sırada yer alıyor.

GELECEK NE GETİRECEK?

Egon Zehnder Türkiye CEO’su Murat Yeşildere, yeni dönemde talep artışının süreceğini düşünüyor:

“Uzaktan erişimin yaygınlaşmasıyla birlikte global şirketlerin ‘expat’ yönetici sayısını ciddi şekilde azaltacağını öngörüyorum. Bu kapsamda daha önce uzaktan yapılması tercih edilmeyen birçok işi, görevi şimdi uzaktan yapacak yöneticilere veriyorlar. Artık ABD’deki yönetici sorumluluğunu, Türkiye’de oturan bir yazılımcı üstlenebiliyor. İyi eğitimli ve deneyimli yöneticiler, üstelik daha düşük maliyetle aynı işi yapabiliyorlar.”

Cbot CEO’su Çiler Ay, “Biz yetenek kaybetmedik ama etrafımızda ciddi bir beyin göçü olduğunu görüyoruz” diye konuşuyor. Pandemiyle birlikte, Türkiye’de yaşayıp, global şirketlere transfer olan yetenek sayısının arttığını söylüyor. Çiler Ay, şu değerlendirmeyi yapıyor:

“Pandemiden önce yazılımcılara ve kodlama yapanlara büyük ilgi vardı. Yurt dışına gittikleri gibi, dünyanın herhangi bir yerinde yaşayıp, farklı yerlerdeki iş taleplerini yerine getirebiliyorlardı. Ancak, pandemi çalışma kavramını geri dönülmez hale getirdi. İstanbul’da yaşayıp, Kanada ya da ABD’ye iş yapmak çok kolay hale geldi. İnsanlar beğendikleri bir ülkede yaşayıp, başka bir ülkede çalışma yoluna gidecekler. ‘Çalıştığım ve yaşadığım ülkenin aynı olması çok da şart değil’ fikri yaygınlaşacak.”

Tiko’nun kurucusu Sina Afra, “yetenekli iş gücü”, “düşük ücret”, “pandemi” ve “yurt dışına gitmek isteyen yazılımcılar” nedeniyle ortaya çıkan gelişmenin devam edeceğini söylüyor. Ona göre, Türkiye’de 5 yıl deneyimli bir yazılımcı 15-17 bin TL arasında gelir elde ediyor. Berlin’de 8 bin, Londra’da 10 bin Euro düzeyinde gelir elde edebiliyor. Bu da 80-100 bin TL anlamına geliyor. Sina Afra, “8 bin Euro yerine 4 bin Euro verdiğinde Türk yazılımcıyı ikna ediyor” diye konuşuyor.

Aynı şekilde İstanbul ya da Ankara’da yaşayıp, uzaktan çalışan, yüksek ücretlere iş değiştirenler de var. Amazon, Facebook, Google gibi şirketler giderek daha fazla bu yeteneklere ilgi gösteriyor.

“Türkiye’nin yeni Hindistan’a dönüştüğünü” savunan Sina Afra, “kodlamanın Türk’ü ya da Hint’i olmuyor. Kafan çalışıyorsa en iyisini yapabiliyorsun” diye konuşuyor.

TALEBİN YENİ YÖNÜ

Türkiye’deki yetenekler, yurt dışındaki orta çaplı bir yazılım geliştirme şirketi ya da startup’ların yanı sıra Amazon, Apple, Microsoft, Facebook, Uber, Skyscanner, Spotify gibi şirketlerden de teklif alıyorlar. Yazılım yeteneklerinin en fazla tercih ettikleri ülkeler arasında en başta Amerika, Almanya, Hollanda, İngiltere ve Kanada geliyor.