Fast Company Türkiye
Fotoğraf: Pixabay
Sosyal Sorumlu Yatırım (Socially Responsible Investing – SRI), genellikle çevresel, sosyal ve yönetişim (ÇSY) kriterlerini veya etik ve sürdürülebilir değerleri göz önünde bulunduran bir yatırım yaklaşımını ifade eder. Bu tür yatırımlar, yatırımcıların sadece mali getiri peşinde koşmalarının ötesine geçerek, yatırımlarının sosyal ve çevresel etkilerini de dikkate almalarını sağlar. Bence bugün özellikle gençler arasında yükselen bir değer ve girişimcilik alanı.
İklim değişikliği, sürdürülebilir kaynak kullanımı ve çevre kirliliği gibi konularda olumlu bir etki yaratmaya çalışan şirketlere yatırımlara ‘çevresel yatırım’ tanımı yapılıyor.
Eğer yatırım alanı; iyi çalışma koşulları, adil ücret politikaları ve toplumla uyumlu faaliyetler gibi sosyal faktörleri önemseyen şirketler ise, sosyal sorumluluk yatırımları kriterine giriyor.
Üçüncü kategoride yönetişim yatırımları: Şeffaf, etik ve sorumlu bir yönetim anlayışına sahip şirketlere yapılan yatırımlar.
SRI, hem bireysel hem de kurumsal yatırımcılar arasında popülerlik kazanıyor. Bu yaklaşım, sürdürülebilir bir gelecek için finansal kaynakların daha sorumlu kullanılmasına katkıda bulunurken, aynı zamanda yatırımcılara etik değerlerine uygun yatırım fırsatları sunar.
‘ÜRETKEN YAPAY ZEKA’ FIRSATLARI
‘Üretken yapay zeka’ (generative artificial intelligence – GAI), metin, görüntü, ses ve diğer veri türlerini analiz ederek yeni içerik oluşturabilen AI teknolojilerini ifade eder. Son dönemlerde OpenAI ve kurucusu Sam Altman ile ilgili yaşananlar ilginç bir yönetim tartışmasını da gündeme getirdi.
Türkiye’deki startup’lar için bu teknoloji çeşitli fırsatlar sunabilir. Yenilikçi ürün ve hizmetlerin geliştirilmesi, medya ve reklamcılık sektörleri için özgün içerik üretimi, tasarım ve mühendislikte otomatik tasarım araçları ve eğitim teknolojilerinde kişiselleştirilmiş materyaller bu fırsatlar arasındadır. Ayrıca, iş süreçlerinin otomatizasyonu ve verimliliği için büyük veri setlerinin analizi ve operasyonel verimlilik önemlidir.
Türkiye’nin özgün koşulları için yerel çözümler geliştirilebilir, bu sayede global pazarda rekabet edilebilir. Üniversiteler ve araştırma kurumlarıyla iş birlikleri, yetenek havuzunun geliştirilmesine katkı sağlar. AI alanındaki yenilikçi projelere yönelik yerli ve yabancı yatırımcı ilgisinin artması beklenir.
Ancak bu fırsatlardan yararlanmak için AI ve makine öğrenmesi alanında uzman insan kaynağına, veri gizliliği ve etik kullanımına dikkat etmek ve yasal düzenlemelere uyum sağlamak gerekmektedir. Bu teknoloji, Türkiye’deki startup’lar için hem iç pazarda hem de global ölçekte büyük fırsatlar sunarken, teknolojik yetkinlik, pazar dinamiklerini anlama ve hızlı adaptasyon gerektirir. Benim gözümde GAI, Türkiye’de ve tüm dünyadaki startup’lara çok büyük fırsatlar sunacak, hatta önümüzdeki dönemin hâkim teknolojilerinden biri olacak.
OYUN ŞİRKETLERİNE YATIRIM
Startup’ları değerlendirme ve yatırıma baktığımızda, her şeyi basite indirgersek, iki tip değerleme süreci var. Bir tanesi ‘fundamental’ diye adlandırılan, belirli finansal hesaplara / değerleme metotlarına veya çarpanlara göre yapılan değerlendirme metodu. Burada genelde ana belirleyici faktör startup’ın yarattığı ‘cash flow’ oluyor.
Diğeri son senelerde özellikle teknoloji startup’larında, paranın “ucuz” olduğu dönemde kullanılan, sadece büyümeye veya başka finansal olmayan (kullanıcı sayıları gibi) kriterlere göre yapılan değerlemeler.
2022 Mart’ından sonra yüksek teknoloji değerlendirmeleri yerini yeniden fundemental metotlara bıraktı. Oyun şirketlerinin de değerlemeleri (tüm diğer şirketlerin değerlemeleri gibi) düştü. Oyun şirketlerinin bence özel bir durumu var ve bana film sektörünü hatırlatıyor. Her şeyi çok iyi hazırladığınızı düşünebilirsiniz.
En iyi aktörler, kaliteli çekim, güzel senaryo vs ama sonuçta sinema sahnesinde seyirci beğenmediği zaman, film başarısız oluyor. Biraz oyun şirketlerinde de öyle değil mi? Yayınlanana kadar yüksek bir belirsizlik var. Bu da değerlemeye yansıyor. Bunu kompanse etmek için yatırım yapan şirketler özellikle kurucuların geçmişteki başarılarını kıstas alıyor. Yani geçmişte başarılı oyun şirketi kuran bir kurucunun ikinci şirketinde daha yüksek değerlemeler elde ettiğini görebiliyoruz. Yatırımcı açısından oyunun içindeki belirsizliği kurucunun deneyimine verdiği primle kompanse ediyor.
DEĞERLENDİRMENİN 2 YOLU
- NAKİT AKIŞI
Belirli finansal hesaplara/değerleme metotlarına veya çarpanlara göre yapılan değerlendirmedir. Burada genelde ana belirleyici faktör startup’ın yarattığı ‘cash flow’, yani nakit akışıdır. - ALTERNATİF YÖNTEMLER
Son senelerde özellikle teknoloji startup’larında, paranın “ucuz” olduğu dönemde kullanılan, sadece büyümeye veya başka finansal olmayan (kullanıcı sayıları gibi) kriterlere göre yapılan değerlemelerdir.YAZARIN DİĞER YAZILARI:
