‘Boş konut’ sorunu nasıl aşılabilir?

Satılmış olmasına rağmen oturulmayan ve boş tutulan evlerle ilgili olarak en önemli gerekçeyi ‘kira tutarının’ oluşturduğunu düşünüyorum. Ev sahipleri, konutlarını yüzde 25 kira artış sınırlaması nedeniyle kiraya vermeyi tercih etmiyorlar. Buna karşılık kiracılar ise yüksek kira tutarları nedeniyle şehrin dış çeperlerine taşınmayı tercih ediyorlar. Kiralama pazarında teşvikler ile boş konutların kiralanması teşvik edilebilir. Diğer yandan belli süre boş tutulan konutlara ek vergi uygulanarak kiraya verilmesi teşvik edilebilir. Bununla birlikte ‘boş konutları’ geri kazanmak için güçlendirme, restorasyon ve yeniden kullanım amaçlı projeler geliştirilebilir.
ERHAN BOYSANOĞLU
Mesa Yapı YKB

%2-5: Avrupa Ulusal Evsizlik Organizasyonları Federasyonu’na göre bir şehirde kabul edilebilir boş konut oranı yüzde 2-5 arası olmalı. Onun üstü sorun anlamına geliyor.
%10: İstanbul’da 4,5 milyon konut olduğunu düşündüğümüzde yüzde 10 gibi bir oran ortaya çıkıyor. Bu da kent ekonomisini olumsuz etkiliyor.
ERDEM TİMUR
Nef Gayrimenkul CEO’su
1 MİLYON: Türkiye’de ‘boş konut’ verisine ulaşmak zor. Ancak, TUİK bu konuda bir araştırma başlattı. İlk veriler bu rakamın 1 milyon civarında olduğu yönünde.
450-700 BİN: İstanbul’daki rakamlarla ilgili çeşitli veriler var. Birinci tahmin, elektrik ve su aboneliklerine dayanıyor. Buna göre 450 bin boş konut var. Bazı tahminlerde bu rakam 700 bine kadar çıkıyor.

2013-2023 arasında yıllık konut satışları
Geçen yıl düşüşe geçen konut satışlarında, ipotekli oranının yüzde 20’lerden yüzde 18.6’ya gerileyen ‘ipotekli satış’ da etkili oldu.

2019 – 1.375.398
2019 – 1.348.729
2020 – 1.499.316
2021 – 1.491.856
2022 – 1.485.622
Kaynak: TÜİK

Konut satışında yabancıların payı nasıl değişti? (%)

2013 – 1.1
2018 – 2.9
2022 – 4.5
(İlk 6 ayda %3.4 oldu)

Konut sektörünün kritik verileri

%16.3: TÜİK’in verilerine göre konut satışları ilk 5 ayda, 2022 yılının aynı dönemine göre yüzde 16.3 azaldı ve 482 bine geriledi.
%11.3: “Birinci el” konut satışları, Ocak-Mayıs döneminde, bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 11,3 gerileyerek 145 bin seviyesinde gerçekleşti.
%69.6: Konut satışları içinde “ikinci el” pazarının payı % 69,6 düzeyinde gerçekleşti. Bu pazardaki satışlar, ilk 5 ayda, geçen yıla göre % 18.3 geriledi.
%67: 2000 yıllarında % 67 seviyesinde olan ‘ev sahipliği’ oranı % 57’lere geriledi. Bu sorunu aşmak için ‘erişilebilir konut’ projeleri hayata geçirilmeli.
İNANÇ KABADAYI
Ege Yapı Yönetim Kurulu Başkanı

NEF Gayrimenkul CEO’su Erden Timur, ‘boş konut’ için Kanada ve Fransa’da izlenen stratejiyi örnek gösteriyor: “Kanada-Vancouver’de 2017’de ‘6 aydan uzun boş kalan konutlara ek vergi getirildi. 3 yılın sonunda boş konut sayısı yüzde 25 azaltıldı. Fransa’da 2013’te getirilen ek vergi ile 4 yılda yüzde 13 düşüş sağlandı.

Ege Yapı CEO’su İnanç Kabadayı da benzer bir öneride bulunuyor. “Kısa vadede ek vergilendirmeler yoluyla konutu boş tutma caydırıcı hale getirilebilir” diyor ve ekliyor: “2’den fazla sayıda konutu olup boş tutanlara ek emlak vergisi konularak kiralanması sağlanabilir.”