Şirket doktoru

EN GÜÇLÜ 100’E GİREN ULUKAYA’NIN SIRRI ANADOLU!

Geçtiğimiz ay içinde Chobani’nin kurucusu sevgili Hamdi Ulukaya, Fortune dergisi tarafından, ‘Dünyanın En Güçlü 100 İş İnsanı’ listesine seçildi. Listenin üstüne, alt tarafına baktığınızda çok önemli isimler olduğunu görürsünüz. Bu, ABD gibi zor bir pazarda, üstelik de gıda sektöründe yaratılan büyük bir başarının da fotoğrafı idi. Hamdi’yi ilk defa sanıyorum 12 yıl önce tanıdım. O zaman Uludağ Ekonomi Zirvesi’ne davet etmiştim. Henüz yolun başındaydı ve büyük hedefleri vardı. Aradan geçen zaman içinde gerçek anlamda başarı öyküsü yazdı. Geçtiğimiz sene Ayvalık Business Forum’da, sohbet sırasında ‘işin sırrını’ sormuştum. “Anadolu” demiş, en çok öğrendiği kişilerden birinin Muhtar Kent, diğerinin ise babası olduğunun altını çizmiş, aslında “Liderlik Anadolu’dur” demişti.

“Munzur Yaylaları’nda babamı seyrettim, onun iş yapışından, ilişkilerinden çok şey öğrendim” diye başlamış ve eklemişti: “O toplumdaki sosyal ilişkiler, insanların tokalaşması, söz verip arkasında durmaları, işverenlerin çalışanlarıyla ilişkileri… Orada gördüklerini okulda öğrenemezsin, ama hepsi de evrensel gerçekler… Basit, anlaşılabilir ve kolay uygulanabilen şeyler.”

Ona göre, insanlar, şirket liderliğinin acayip farklı olduğunu düşünüyor. Oysa, bunların hepsi evrensel ve dünyanın dört bir yanında geçerli. Ulukaya, “Örneğin, benim hiçbir iş birikimim yok. Daha önce şirket deneyimim de olmadı. İşle ilgili bir üniversite okumadım, Siyasal Bilgiler Fakültesi’ni terk ettim” diyor ve ekliyor:

“Bir iş deneyimi olarak, küçük bir çiftlikte çalıştım. Ufak bir peynir tüccarı idi. Tam bir bilinmezlikten geliyorum. Belki de girişimci olacak en son kişi bendim. Ama iş büyüdükçe işin sırrının Anadolu olduğunu anladım. Bizim buralardan, kasabamızdan, mahallemizden öğrendiklerimle şirketi yönetiyorum. Fark ettim ki aslında en önemlisi bunlarmış.” Yakın zamanda La Colombe kahve zincirini de satın alan Hamdi Ulukaya’nın yarattığı başarı hepimiz için gurur verici… Umarım daha fazlasını yapacak, biz de okuyup, dinleyeceğiz.

YAPAY ZEKA KURBANI GİRİŞİMLER

Teknolojinin işleri, büyük şirketleri nasıl değiştirdiğine, belki de yok edeceğine yönelik gelişmeler ChatGPT’den sonra gözlenmeye başlandı. Örneğin, online eğitim girişimleri, dil eğitimi veren şirketlerin hisseleri hızlıca geriledi. Bazılarının hayatını devam ettiremeyeceğine yönelik tahminler yapılmaya başlandı.

Bunlardan birisi de online eğitim şirketi Chegg oldu. Amazon kökenli Dan Rosensweig tarafından kurulan bu şirket, milyonlar düzeyinde aboneye sahipti. Hedefinde ise öğrenciler var. Ödev yapmalarına, online öğretmenler tarafından soruların yanıtlanmasına ve ders kitabı kiralama/satmaya yönelik bir girişim. Şirketin hisse değeri 6 yıl önce 110 dolar düzeyine kadar çıkmıştı. Yakın zamanda 2 doların altına da indi. Bu, 15 milyara yakın piyasa değeri ‘erimesine’ denk geliyor. Şimdi şirketin devam edip etmeyeceğine yönelik endişeler var. Bu nedenle yakın zamanda kurucu CEO’su değiştirildi.

Yakın zamanda yapılan bir araştırma, üniversite öğrencilerinin ilgisinde azalma olduğunu ortaya koyuyor. 2024 yılının bahar dönemindeki araştırmada “Chegg’i kullanırım” diyenlerin oranı yüzde 38 idi, sonbaharda yüzde 30’a geriledi. ChatGPT’yi tercih edeceğini belirtenlerin oranı ise aynı dönemde yüzde 43’ten yüzde 62’ye yükseldi. Bu araştırmayı yapan Needham’ın analisti Ryan MacDonald, “Bu rüzgarın geçici değil, kalıcı olduğuna inanıyorum” diyerek Chegg ve benzeri girişimlerin işinin yapay zeka döneminde zor olduğunun altını çiziyor.

İŞLERİ BASİT TUTUN!

LinkedIn’in kurucusu Reid Hoffman’ın bir yazısında okudum. O da Instagram’ın kurucu ortaklarından Kevin Systrom ile söyleşisinden aktarıyor. “Girişimcilik, uçurumdan atlayıp, inişte uçak inşa etmek gibiyse” diye başlıyor ve böyle ortamda iş yapmanın zorluğunu paylaşıyor. Girişimciliğin zorluğuna, güç zamanlarda yönetme konusuna dikkat çekerken, “İşi basit tutun” önerisinde bulunuyor. Ona göre, girişimci, kendini aşağı çeken unsurlardan kurtulmalı, bu sayede yoluna çıkan her fırsattan yararlanma şansını da yakalar. Hoffman, “O mecazi uçurumdan ilk atladığınızda, yer hızla üzerinize gelir. İşleri basit tutmak, o uçağı inşa etmenizi sağlar. Sizi çevik ve odaklanmış tutar. Boşa harcanan enerji veya zaman yok” diyor ve uyarıyor: “Kulağa kolay geliyor, ama değil. İşleri basit tutma ilkesi şeytanca zordur.”