Bıktıran ofis deyimleri

Netflix’in CEO’su Reed Hastings, şirket kültürünü anlattığı sunumunda, çok büyük etki yapan “Biz bir aileyiz” yaklaşımına farklı bir bakış getirmişti. “Biz bir aile değil, takımız” diyen Hastings, şöyle devam etmişti:

“Eğer çalışanlarımdan biri şirketten ayrılmaya karar verirse Netflix’te kalması için kavga mı edeceğim? Çalışma arkadaşlarımızdan, başka şirketlerden daha iyi ücret ve iş teklifi alanlar, şanslarını deneme özgürlüğüne sahiptirler.”

Reed Hastings’in bu görüşünü sonradan çok destekleyen oldu. Geçmişi iş dünyası kadar olan, ancak katı bürokratik şirket yapısının yerine daha çalışana yakın yaklaşımların gündeme geldiği 1980’lerde, “Biz bir aileyiz” deyimi yaygınlaşmaya başladı. Son yıllarda ise aile şirketlerinden büyük holdinglere kadar bütün dünyada sık kullanılır hale geldi.

Ancak, yapılan araştırmalarda, “Biz bir aileyiz” yaklaşımı, “en çok tepki duyulan” iş deyimi haline geldi. Türkiye’nin iş insanları arasında yaptığı anketle de bu tepki kendini gösterdi. ABD’de ilk sırada “Yeni normal” deyimi yer alırken, Türkiye’de “Biz bir aileyiz” sözü öne çıktı. Ardından da “yeni normal” deyimi yer aldı.

“Duymaktan bıktık artık”
Bu tip araştırmalar dünyada sık sık yapılıyor. En son araştırma 2019 yılında GetResponse tarafından gerçekleştirilmişti. ABD’de çalışanlara, “En nefret ettiğiniz iş deyimi nedir?” diye sorulduğunda, ilk sıraya “Sinerji” yerleşmişti. O dönemde pandemi olmadığı için “Yeni normal” ilk 20’de yer almadı. İlk 5’te şu deyimler dikkati çekti:

“Takım çalışması, Kutunun dışında düşünmek, Hedefi yükseltmek, Sıkı çalışma, Paradigma değişikliği ve En iyi uygulama (best practice).”

ABD’de pandemi sonrasındaki tablo ise biraz farklı oluştu. Fast Company’de yayınlanan verilere göre ilk 2’de şu deyimler yer aldı: “Yeni normal ve Kültür.”

 

Şirket bir aile midir?
Türkiye’deki ankette “aile” kavramı açık ara ilk sırada yer aldı. Bu görüşe katılanlardan TEB Kıdemli Genel Müdür Yardımcısı Gökhan Mendi, “Burası bir kurum. Ortak amaçları, vizyonu ve misyonu var” diyerek “aileyiz” düşüncesine karşı çıkıyor:

“Aile bağı ile kurulan yapıda duygular hakim olur. Oysa şirketlerde rol ve sorumluluklar baştan bellidir. Bu nedenle çok doğru değil.”

Ona göre, Türkiye’de, daha çok yöneticiler tarafından, kendilerine bağlı kişileri kolay yönetmek ve bir duygu yaratmak amacıyla kullanılıyor. Mendi, “Gençler şu anda bu aşırı romantik ve duygusal benzetmeyi hiç anlamıyorlar. ‘Niye aile olalım?’ diyenlerin sayısı çok fazla. Kısaca, bu yaklaşım çoktan çöktü” diye konuşuyor.

Netaş CEO’su Sinan Dumlu da ilk sıraya “Biz bir aileyiz” deyimini koyuyor: “Bu görüşümün arkasında ise ‘çeşitlilik’ kavramını kucaklayacak şekilde kullanılmaması ve algılanmaması yatıyor. Ayrıca yeni kuşak için biraz eski moda kaldı.”

Yeni normal modası!
Dünyada ilk defa “Yeni normal” (New normal) deyimi 2000 yılında gerçekleşen “Dot.com patlaması” sonrasında ortaya çıktı. Bir basılı yayında ilk kullanımı ise girişimci ve yatırımcı Roger McNamee tarafından, Fast Company dergisindeki bir röportajda kullanıldı. McNamee, “internet balonunun” patlaması sonrasında ortaya çıkan yeni dönemi, iş ve finans sektörü açısından “yeni normal” olarak nitelendirmişti.

Bu deyim, pandemi nedeniyle yeniden gündeme geldi. Covid ile şekillenen yeni iş yapma biçimini, rekabeti ve çalışma düzenini anlatmak için kullanılmaya başladı. İş insanları, bu aşırı kullanmayı, ABD ve Türkiye’de yapılan anketlere göre “çok itici” buluyor. Bu nedenle de ilk 2’de yer aldı.

Sahibinden.com CMO’su Nazım Erdoğan da bu ifadeyi itici bulanlardan… Ona göre artık “yeni normal, eski normal” kalmadı. Erdoğan, “Hem iş hem günlük hayatta herkes adapte oldu. Ben bu ayrımı doğru bulmuyorum” diye konuşuyor.

MOOV CEO’su Emre Ayyıldız, “21’inci yüzyılda yaşadığımız değişimin hızı, insanlığın daha önce deneyimlemediği düzeyde… Her yeni gelen değişikliğe şaşırmayı bırakmamız ve değişimin artık hayatımızın bir parçası olduğunu kabul etmemiz gerekiyor” diye konuşuyor. Lenovo Türkiye Pazarlama ve İletişimden Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Banu Soyak, pandemi nedeniyle bu kavramın yaygın olarak kullanıldığına dikkat çekiyor.

Soyak, “Ancak, yeni normal diye tanımladığımız düzene hâlâ tam anlamıyla alışamadık. Bu nedenle sık sık tekrarlama ihtiyacını hissediyoruz” diyor.

LİDERLER HANGİ KELİMELERDEN SIKILIYOR?

• ALPER ERGENEKON
  Turkcell Pazarlamadan Sorumlu GMY
  Sürekli değişen makro ve mikro çevre içinde bizim için “normal” sürekli değişiyor. Benim görüşüm, “yeni normal” de artık” normal”leşti.

 

• SELÇUK TÜMAY
  Pernod Ricard Orta Doğu, Kuzey Afrika ve Türkiye GM
  EBITDA, kısa yoldan kârlılık ve nakit akımını birleştirmeyi amaçlayan bir formül/deyim. Ancak, bana göre gerçekte her ikisinin de anlamını bozduğu için duymaktan hoşlanmıyorum.

 

• TANSU YEĞEN
  UiPath Avrupa Başkanı
  Aileler çocuklarını evden atmaz ya da maaşlarını kesip, zam yapmazlar. O nedenle şirketlere uygun değil. Bunun yerine değer etrafında buluşmuş ve aynı hedefe ilerleyen topluluk/takım deyimi benimseniyor. “Aileyiz” lafı artık çok yapma kalıyor.

 

• TOLOY TANRIDAĞLI
  Unilever Bölge Başkan Yardımcısı
  Bazı kavramları çok duyuyoruz. Bu doğru. Ancak, bunların hepsi bence hayati önem taşıyor. Yıllar içinde kapsamları ve tanımları değişse bile, özleri hep aynı kalacak. Bizden öncekiler, bizler ve bizden sonrakiler tartışmaya, konuşmaya devam edecek.

 

• SÜLEYMAN ÇALIŞKAN
  Goldeks CEO
  “Kazan-kazan” sözü, bence profesyonel dünyada bir anlam ifade etmiyor. Zaten iki tarafın kazanmadığı bir ticari/profesyonel ilişkinin uygulanabilirliği yoktur.

 

• DUYGU BADEM UYLUKÇUOĞLU
  Vestel CMO
  Dönüşüm, herkes tarafından çok konuşuluyor. Ama neye dönüşmeyi hedeflediğini kimse çok net bilmiyor.

 

• GÖKÇE KAYA
  SabancıDx Pazarlama ve İletişim Lideri
  Bu yöntemin, ifade kadar güçlü olduğunu düşünmüyorum. Kullanımını da çoğu kez doğru bulmuyorum.

 

• ONUR KIRCI
  Allianz Türkiye CMO
  “Biz bir aileyiz” kavramını pek sevmiyorum. Aile kavramını güncelde samimiyetten bir miktar uzak bir terim olarak görüyorum.

 

BENİM İLK 4’ÜM

1. “Aynen”
2. “Beyin fırtınası”
3. “Kutunun dışında düşünmek”
4. “Biz bir aileyiz”