in , , ,

Yeni nesil sanat pazarı

Global sanat pazarı 50 milyar dolar seviyesine ulaştı. Dünyada NFT’lere yatırım yapan liderlerin sayısı artıyor. Peki, günden güne büyüyen bu pazara Türkiye’de ilgi nasıl, hangi liderler bu alana yatırım yapıyor?

yeni-nesil-sanat-pazari

New York Üniversitesi’nde sanat eğitimi aldığı dönemden dijital sanatlara ilgisi vardı. Hep yeni teknolojileri takip ediyor, sanatı nasıl birleştirebileceğine kafa yoruyordu.

Kendi deyimiyle, onun için “evreka” anı 2012 yılında gerçekleşti. İlk işareti Bitcoin’in yaratıcısı Satoshi Nakamoto vermişti. Onun yarattığı yeni sistem, blockchain sisteminin getireceği değişim ve kripto dünyasından müthiş etkilenmişti. “Mucizevi” diye nitelendirdiği yeni sistemi öğrenmeye, sanatıyla nasıl birleştirebileceğini araştırmaya başladı.

Bunun bir dijital paraya, Bitcoin’e sahip olmaktan fazlası olduğunu görmüştü:

“Yeni teknolojinin dijital sanatçılara yeni bir fırsat yaratacağına, büyük bir dönüşümü başlatacağına yönelik bir fikrim oluştu. Eserlerini dijital ortamda bulunduracak, blockchain üzerinden ticarete tabi tutabileceklerdi.”

Sonra şöyle düşündü: “Bitcoin bu yeni teknolojiyle dijital para oluşturabiliyorsa, sanat için de aynısını yapabiliriz. Bunun mutlaka bir yolu olmalı.”

Kevin McCoy

Araştırmaları ve deneyimlerinden sonra 2014 yılında bunu yapmanın bir yolunu buldu. Başka bir isim vermelerine (Monegraph) rağmen, onun adı bugünkü kullanımıyla NFT (Non-Fungible Token) idi.

Ünlü dijital sanatçı Kevin McCoy, dünyanın ilk dijital eserlerinden birini yapmış, bununla da kalmamıştı. Bugünkü NFT rüzgarı henüz esmeden, Quantum adlı token’ı Sotheby’s adlı müzayede şirketi aracılığı ile 1.4 milyon dolara satacaktı. McCoy’un bu adımı tarihe “ilk NFT” satışı olarak geçti.

Fast Company dergisine konuşan Kevin McCoy, “NFT konusunda hâlâ oldukça iddialıyım” diyordu:

“Bence hâlâ başlangıç aşamasındayız ve sanat dünyasına büyük bir değişim getireceğine inanıyorum. Biz bu değişimi yayıncılık, medya ve oyun gibi değişik alanlara da getireceğini hep birlikte göreceğiz.”

SIRA DIŞI BÜYÜME

NFT, en basit anlatımıyla, sanatçının fiziki ya da dijital eserine dayalı bir dijital varlık anlamına geliyor. Bir sanat eseri olabileceği gibi emlak, müzik, video ya da oyun olabiliyor. Tıpkı gerçek dünyada olduğu gibi bu eserler, koleksiyon ya da ticaret amaçlı alınıp satılıyor. Alım satım için ise bu konuya özel borsalar ve pazaryerleri var. OpenSea, Foundation, Nifty Gateway ve Rarible ilk akla gelen adresler olarak öne çıkıyor.

2021 yılının başında NFT’nin hızlı büyümesine inananların sayısı çok azdı. Ancak, 2021 yılı 20 milyar doların üzerinde büyüklükle tamamlandı. En büyük payı ise dijital sanat eserleri aldı.

Bu pazarı yakından izleyen Jeffrey, NonFungible, Chainalysis ve UBS gibi kurumların verilerinden, sektörün gücünü ortaya koyan birkaç rakam ise şöyle:

-En önemli pazaryerlerinden biri olan OpenSea’de aylık satış büyüklüğü 2020’de 1 milyon dolardı. Şimdi 2022 başında 5 milyar dolara kadar çıktı.

-Yaklaşık 360 bin NFT yatırımcısı 2.7 milyar dolar düzeyinde varlığı elinde tutuyor. Bu yüzde 9’luk grup, toplam piyasanın yüzde 80’ine sahip.

Yahya Ülker

TÜRKİYE’DE İLGİ YÜKSEK

İş dünyasında NFT konusuna büyük ilgi var. Ağırlıklı sanat olmak üzere, patron, CEO ve aile şirketi genç bireylerinden aktif işlem yapanlar öne çıkıyor. Yeni kuşak gençlerden Yıldız Ventures CEO’su Yahya Ülker, hem işlem yapıyor hem de yakından izliyor, öğreniyor:

“Fiziki bir esere sahip olabilmek güzel… Ancak, NFT bir eseri almak, benim için, tıpkı 100 dolarlık banknotun baskı kalıbına sahip olmak gibi bir şey… Sadece esere değil, onun ruhuna, meta datasına da (üst veri) sahip oluyorsunuz. Bu devrim niteliğindeki buluşun sanat eserlerinin biricikliğine sağlayacağı katkı henüz anlaşılamıyor olabilir.

Tansu Yeğen

Bugüne kadar sanat eserlerindeki en büyük sorun, telif ve kopyalama gibi konulardı. Zannediyorum şimdi bu buluşla orijinalliğe dair tüm bu tartışmalar farklı bir perspektiften algılanacaktır.”

UiPath Avrupa Başkanı Tansu Yeğen, “NFT’lere yoğun yatırım yapıyorum” diyor. Yatırımlarını ise hem dijital arazi hem de görsel olarak gerçekleştiriyor:

“Görsel yatırımlarımı daha çok arkasında sosyal sorumluluk projesi olanlara yapıyorum. Örneğin, 28 sanatçımızın Muğla’daki ormanları desteklemek için tasarladıkları NFT serisini çok beğeniyorum. Bunun dışında gelecekte NFT’lerle ne yapacağımı anlatan ve projesi çok iyi olan 5 koleksiyondaki NFT’lere yatırımı tercih ediyorum. Ben ileride tapu, ehliyet ve diploma gibi varlıkların da NFT olacağına inandığım için bu konuyu yakından takip ediyorum.”

GELECEĞE YATIRIM MI?

Yatırım bankası Jefferies’in analisti Stephanie Wissink, 2022 yılı sonunda NFT pazarının büyüklüğünün 35 milyar dolara, 2025’te ise 80 milyar dolara ulaşacağını tahmin ediyor. Türkiye’ye yönelik gerçekçi rakamlara ulaşmak mümkün değil. Ancak, aylık birkaç milyon dolarlık alım olduğu tahmin ediliyor. Eserleri ilgi gören sanatçılar arasında ise Refik Anadol ile Cem Yılmaz’a yer veriliyor.

Konuştuğumuz iş insanları, “Türkiye’de 2022, NFT’nin yılı olacak” diyor. Bu nedenle işlem yapanların yanı sıra izleyenlerin sayısı da artıyor. Konuştuklarımız arasında ismini açıklamak istemeyenlerin sayısı fazla oldu. “Yatırım yapıyorum ama bir varlık olarak görmüyorum” diyen Tekfen Ventures Başkanı Sinan Uzan, “Geleceğinin parlak olduğuna inanıyorum” diyor ve bir uyarıda da bulunuyor: “Fakat dot.com balonunda olduğu gibi bir heyecanın da olduğunu gözlemliyorum.”

NFT alanını dikkatle gözlemlediğini paylaşan Sinan Uzan, “Şu anda sanat dışında hangi alanlara anlamlı değer katacağının belli olmadığını düşünüyorum. Ancak, işlem yapan/kullanıcı tarafı kesinlikle büyüyor. Gelişmesinin internetin büyüme hızına benzerlik gösterdiği dikkati çekiyor. Ancak bir süre sonra doygunluk olacağına inanıyorum” diyor.

Birleşik Ödeme’nin Kurucusu İlker Sözdinler, “Son birkaç aydır NFT’lerle daha yakından ilgilenmeye ve yatırım yapmaya başladım” diyor. İlk amacını ise “içinde olmak” diye açıklıyor.

Temel Güzeloğlu

Sözdinler, Foundation’da beğendiği dijital sanat eserlerini, hem teknolojiyi daha iyi anlamak hem de beğendiği sanatçılara destek vermek için satın alıyor. “Bu yatırımlarla dijital sahiplik bakış açımı değiştirmeye başladım” diye konuşuyor.

 

Ben de ilgi duyuyorum ama yatırım yapmadım. Daha çok NFT’lerin alınıp satıldığı platformlar ilgimi çekiyor.”

TEMEL GÜZELOĞLU
QNB Finansbank YKÜ

 

NFT’lerden şu anda çok anlamıyorum. Yatırım yapmam için daha çok içinde olmam lazım. Henüz öyle bir zamanım olmadı.”

NEVZAT AYDIN
Yemeksepeti Kurucusu

 

EMRE KURTTEPELİ
Mynet Kurucusu

“BUZDAĞI’NIN DAHA BİR BÖLÜMÜNÜ GÖRDÜK”

  • Web3 teknolojilerinin kalıcı olduğuna ve ileriki dönemlerde birçok sektörde ‘distruptive’ (yıkıcı) değişikliklere sebebiyet vereceğine inanıyorum.
  • Bu dünyanın parçası olan NFT’ler de gelişerek daha önemli bir konumda olacaklar.
  • Şu anda gündemde daha çok ‘Koleksiyon, oyun NFT’leri var. Bence gelecekte kullanımının küçük bir bölümü bunlardan oluşacak. İleride ev tapumuzu, ehliyetimizi NFT olarak alacağız.
  • Gelecekte birçok fiziksel ürünün NFT ekosistemine uzantısının olacağına ve bu entegrasyonun daha da gelişerek devam edeceğine inanıyorum.
  • Daha “Buzdağı’nın” en tepesini açığa çıkarabildik. İlerleyen yıllarda çok değişik ve gündelik hayatımızın içine girmiş bir dünya olacak.

KRİTİK RAKAMLAR

  • %66: NFT alanında gerçekleşen işlemlerin önemli bölümü (yüzde 66) koleksiyon amaçlılardan oluşuyor. İkinci sırada yüzde 14 ile sanat ve yüzde 7 ile spor var.
  • 532 MİLYON DOLAR: Şimdiye kadar satılan en yüksek değerli NFT, 532 milyon dolar ile ekim 2021’de işlem gören CryptoPunk oldu.
  • 200 DOLAR: NFT platformu OpenSea’de satılan varlıkların yüzde 53.6’sı 200 dolar ve altındakilerden oluştu.
  • 1/3: Morning Consult’ın araştırmasına göre ABD’de her 3 kişiden 1’i yatırım ya da hobi amaçlı NFT alıyor.
  • %42: Araştırmalara göre Y kuşağının yüzde 42’si NFT alımı yaptığını söylüyor. Bu oran X kuşağında yüzde 37, bir önceki kuşakta ise yüzde 29 düzeyinde.

Yazar: Fast Company Türkiye

©Fast Company Dergisi, Türkiye’de Fast Dergi Yayıncılık A.Ş. tarafından Türkiye Cumhuriyeti yasalarına uygun şekilde yayınlanmaktadır. Fast Company’nin isim hakkı ABD’de Mansueto Ventures’a, Türkiye’de Fast Dergi Yayıncılık A.Ş.’ye aittir. Dergide yayınlanan yazı, tablo, fotoğraf ve görsellerin her hakkı saklıdır. İzinsiz, kaynak gösterilmeden yayınlanamaz.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

bıktıranofisdeyimleri

Bıktıran ofis deyimleri

iyzico yönetiminde yeni dönem başlıyor