Fast Company Türkiye
[Fotoğraf: monkeybusinessimages/iStock; Julia Tretel/Unsplash]
YAZAR: ART MARKMAN
OKUMA SÜRESİ: 3 DAKİKA
Birçok işyerinde, işinizi yapabilmek için diğer insanlara bel bağlarsınız. Bazı projeleriniz doğası gereği takım çalışması gerektirir. Bazen de bir projeyi tamamlamak için takımınızda olmayan insanların yardımına ihtiyaç duyarsınız. Peki güvenmeniz gereken insanlar, hiç de güvenilir olmadığında ne yapabilirsiniz?
Böyle bir durumda, projelerdeki işlerin tamamlanması için daha fazla sorumluluk üstlenme eğiliminde olabilirsiniz. Bu strateji kısa vadede işe yarasa da uzun vadede ters teper. İlk olarak, iş arkadaşlarınız bu cömertliğinizden faydalanabilir. Ayrıca birkaç kişinin işini yapacak zamanınız (veya genellikle uzmanlığınız) yoktur. Dolayısıyla üretkenliğiniz düşer.
Güvenilmez iş arkadaşlarıyla başa çıkabilmek için onları, paylarına düşeni yapmamaya iten nedenleri anlamak faydalı olabilir. Üç ihtimalden söz edebiliriz:
SORUMSUZ İŞ ARKADAŞLARI
Güvenilmez olduğunu düşündüğümüz bazı insanlar aslında genellikle beş faktör (Big Five) kişilik özelliğinden biri olan sorumlulukta sıkıntı yaşar. Çalıştıkları yerlerde düzensizdirler ve işleri baştan savma yaparlar. Projeleri tamamlamalarına engel olan alışkanlıkları olabilir. Ancak işleri yaptırmak söz konusu olduğunda yaratıcı olabilirler, dolayısıyla “Sorumluluk konusunda iyi olmayan insanlardan kurtulmamız gerek” diyemeyiz.
Sorumluluk sahibi olmayan iş arkadaşlarınız, elbette hayatta karşınıza çıkan en düzenli insanlar değildir. Bu nedenle bu kişilerle çalışırken sizin belirli kalıplarınızın olması önemlidir. Bu noktada proje yönetimi araçları faydalı olabilir. Şu anda piyasada, hem online hem de yüz yüze iletişimde kullanılabilen çok sayıda araç mevcut.
Bununla birlikte, en önemlisi de kullanacağınız aracın, takımın her bir üyesi için kritik sorumlulukları ana hatlarıyla belirlemesidir. Aynı zamanda bu araçta, spesifik görevler ve bunları tamamlamanın kimin sorumluluğunda olduğuna dair bir listenin yanı sıra insanların takvimlerine eklenebilen, açık ve net son teslim tarihleri olmalıdır.
FAZLA UYUMLU İŞ ARKADAŞLARI
İşyerinde güvenilmez olan bazı insanlar, çok sık “evet” der. Çok fazla işe tamam dedikleri için yapılacaklar listeleri uzar gider. Sonuç olarak kritik işleri zamanında bitiremezler (veya bitirir ama pek de iyi bir iş çıkarmazlar).
İnsanların çok fazla “evet” demesinin iki sebebi vardır. Bunlardan biri, dünyada çok fazla sayıda uyumlu insanın olmasıdır. Beş faktör kişilik özelliklerinden uyumluluk, bir kişinin etrafındakiler tarafından ne kadar çok beğenilmek istediğini yansıtır. Birine yardım etmek, beğenilmeye giden önemli bir yoldur. Ancak belirli sayıda isteğe “hayır” demezseniz, gereğinden fazla yük üstlenmiş olursunuz.
Uyumlu iş arkadaşlarınızın bazı istekleri reddetmesine yardımcı olmalısınız. Bunun kolay bir yolu, onlara bir senaryo vermektir. “Hayır” demek istediklerinde şu tür ifadelerle pratik yapmalarını sağlayın: “Yardım etmeyi çok isterim ama şu an elimde çok fazla iş var, bu nedenle ne yazık ki bu konuda yardımcı olamayacağım.” Eğer uyumlu bir çalışanı yönetiyorsanız, bir yardım isteğini reddettiklerinde arkalarında duracağınızı bilmelerini sağlayın.
İnsanların görevleri üstlenmeyi kabul etmelerinin diğer nedeni de, her şeyin eğlenceli görünmesidir. Bu insanlar meraklı ve çalışmaya heveslidirler ancak tıpkı bir lokantada karnı doysa da gözü doymayan insanlar gibi, altından kalkamayacakları sorumluluklar üstlenirler.
Bu iş arkadaşlarınızın önceliklendirme yapma konusunda biraz yardıma ihtiyacı var. Bu kişiler yapmaları gereken kritik işlerin bir listesini her zaman erişilebilir durumda tutmalı. Yeni bir isteğe hemen “evet” demek yerine, yeni bir işe yardım etmeyi kabul etmeden önce bir gün düşünmelerini isteyin. O gün, listelerine göz atabilir ve programlarında, bu yeni iş için gerçekten yer olup olmadığına karar verebilirler.
MÜKEMMELİYETÇİ İŞ ARKADAŞLARI
Payına düşeni yapmayan iş arkadaşlarının sonuncusu da, işlerine dair özgüvenleri düşük olanlardır. Bu kişiler işler üzerinde çok sıkı çalışır ancak yaptıkları işin, başkalarıyla paylaşacak kadar iyi olmadığı konusunda kaygılıdırlar. Bunun sonucunda çabalarını, takımın diğer üyeleri ile paylaşmazlar.
Bu arkadaşlarınıza, kibar bir şekilde, en iyi projenin bitmiş proje olduğunu söyleyin. Hiçbir işin hiçbir zaman mükemmel olmayacağını belirtin ve beklentileri bu şekilde yönlendirin. Her zaman gelişim alanı vardır. Hatta işi diğer takım üyelerine aktarmak; işin daha büyük bir projeye dahil edilebilmesi ve başkalarının da uzmanlıklarından yararlanılması açısından önemlidir.
Daha genç iş arkadaşlarınıza gelirsek, onlara şunu hatırlatın: Yaptıkları işi nasıl geliştireceklerini öğrenmenin tek yolu, projeyi olduğu gibi, mükemmel de olmayan ayrıntılarıyla teslim etmek ve daha deneyimli takım üyelerinden geribildirimler ile düzeltiler almaktır. Bu düzeltiler ceza değil, öğrenme fırsatlarıdır.
YAZAR HAKKINDA
Art Markman, PhD, Texax University, Austin’de Psikoloji ve Pazarlama profesörü ve Human Dimensions of Organizations programının kurucu direktörüdür. Art, “Smart Thinking” ve “Habits of Leadership”, “Smart Change”, “Brain Briefs” ve yakın zamanda çıkan “Bring Your Brain to Work” kitaplarının yazarıdır.
