Fast Company Türkiye
YAZI: SERCAN ESEN
Dünyadaki iş gücünün büyük çoğunluğu çalışma ortamında yaşanan tehlikelerden dolayı risk altında. Hareketli makinelerin ve fiziksel aktivitelerin dahil olduğu her alanda var olan riskler her yıl milyonlarca can kaybına, yaralanmaya ve ciddi ekonomik maliyetlere yol açıyor. Bu kayıplar da işverenleri, iş sağlığı ve güvenliği üzerine kapsamlı bir değerlendirme yapmaya ve etkili bir çözüm bulmaya çağırıyor.
Amerika Birleşik Devletleri İş Gücü İstatistikleri Bürosu’nun Ölümcül Mesleki Yaralanmalar Raporu ’na göre; 2019 yılında sadece ABD’de 5333 ölümcül iş kazası kaydedildi. Bu 2018 verileriyle karşılaştırıldığında kazalarda %2 artış anlamına geliyor. ILO (International Labor Organization) tarafından yapılan küresel araştırmalara göre; çalışma alanlarında her yıl ortalama 2,78 milyon can kaybı yaşanıyor. Özellikle üretim ve depolama alanlarında yaşanan bu kazaların en sık sebepleri arasında iş yeri ulaşım güvenliğini yönetememe, yüksekten düşmeler ve tehlikeli ekipmanlar yer alıyor. Ne yazık ki, bu olaylar basit güvenlik önlemlerini bile uygulayarak önlenebilecekken çok sık meydana geliyor.
Birçok endüstri, ürünlerin taşınmasından binaların yıkılmasına kadar çeşitli görevleri tamamlamak için büyük araçlara ve hareketli ekipmanlara güvendiğinden her yıl küresel çapta pek çok kaza sadece ağır yük araçlarının, forkliftlerin, traktör ve römorkların bilinçsiz veya önlemsiz kullanılmasından kaynaklanıyor. Her ne kadar bu dev makineler çok çeşitli işleri mümkün kılıp çalışanların hayatını kolaylaştırsa da Avrupa Komisyonu verileri durumun ciddiyetini ortaya koyuyor: ABD, Avustralya ve AB ülkeleri için işle ilgili motorlu araç kazaları, işle ilgili tüm ölümlerin neredeyse üçte birini oluşturuyor. Çalışma İstatistikleri Bürosu’nun 2018 yılı verilerine göre; ABD’deki çalışma alanlarındaki ölümcül yaralanmaların neredeyse %40’ı hareketli araçlar sebebiyle yaşanıyor. Peki bu kazaları önlemek için standart prosedürler yerine kameraları ve video tanıma teknolojisini kullanmak mümkün mü?
Uzmanlar, yapay zekâ ve bilgisayar görüşü alanındaki son gelişmeler sayesinde standart süreçleri gerçek zamanlı olarak kontrol altına almanın ve güvenlik ihlallerini anında tespit etmenin mümkün olduğu görüşünde. Intenseye, yapay zekâ ve bilgisayar görüşü ile İş Güvenliği ve Sağlığı İdaresi’nin tüm prosedürlerine gerçek zamanlı çözümler üretiyor. Çalışma alanlarındaki mevcut kameralara bağlanarak saniyeler içinde alınan videoları analiz eden Intenseye, derin öğrenme algoritmaları ile nesneleri ve insanları gerçek zamanlı olarak tanıyabiliyor. Platforma özel yazılımla yapay zekayı kullanarak mekânda bulunan kişi sayısı, bu kişilerin hareketleri, yaş ve cinsiyet dağılımı, detaylı vücut pozu ve vücut parçası analizi ile kişiye göre doğru kişisel koruyucu ekipman kullanımı tespit edilebiliyor. Peki sistem nasıl işliyor?
Öncelikle, kontrol edilecek alana göre uyarı ve bildirim alabileceğiniz platformda kullanıcı türü, kurallardan etkilenen araç türü, kamera için mesafe ve zaman eşiği belirlenmeli. Seçeneklere göre 2B hedef tespiti için makine öğrenimi yapılan sistemde, bir aracın çalıştırılıp çalıştırılmadığını tespit etmek için basit çevrimiçi ve gerçek zamanlı takip yöntemine benzer bir araç takip algoritması geliştiriliyor. Bu algoritma bir aracın hareket edip etmediğine veya kalacağına karar vermek için kullanılıyor. Sistem bir aracın çalıştırılıp çalıştırılmadığına veya boşta kalıp kalmayacağına karar vermek için daha önceki durumlardan öğrendiği görsel ipuçlarını kullanıyor. Eş zamanlı olarak, çalışma ortamında bulunan işçiler çoklu nesne izleme algoritması kullanılarak tespit ediliyor. Çalıştırılan her araç için tehlikeli olabilecek noktaları belirlemeninse iki yolu var: Monoküler bir 3B nesne algılama modeli ya da derin küboid algılamaya benzer bir yöntem.
Daha sonrasında her bir aracın alt orta bölgesiyle çalışanlar arasında kalan mesafe yapay zekâ tarafından takip ediliyor. Dinamik sınırlandırma alanları için mesafe konfigürasyonu, kural oluşturulurken ayarlanabiliyor. Kullanıcı, gerekirse metre cinsinden mesafeyi ve ayrıca belirtilen makinenin yakınında geçirilen süreyi seçme hakkına sahip. Tüm bu verileri göz önünde bulunduran algoritma, sahada çalışanlar ile hareket halindeki nesnelerin arasındaki uzaklığın iş sağlığı güvenliği uzmanlarının platform üzerinde belirlediği değerlerden daha kısa olması durumda gerçek zamanlı alarm üretebiliyor.
Dahası, Intenseye iş yerinde bulunan hoparlörleri fiziksel ışık tabanlı uyarı sistemleri olarak kullanıyor ve çalışanların farkındalık düzeyini anında artırıyor. Bu gerçek zamanlı sistem, anında yapılan görsel uyarı ve bildirimlerle kazaları önlemede etkili olmakla birlikte güvenli ve dikkatli davranışları da teşvik ediyor. Gerçek zamanlı bildirimler, iş yerindeki tehlikeli bölgelerin analitiği için şu ana kadar teknolojinin bize sunduğu en iyi kaynak olarak ortaya çıkıyor.
Sercan Esen’le Kariyeri ve Yapay Zekânın Potansiyeli Üzerine…
Girişimcilik uzun bir yolculuk ve her girişimci bu yolculukta ayrı hikayeler yazıyor. Biz de bu yolculukta hangi aşamalardan geçtiğini, kim olduğunu ve başarıya nasıl ulaştığını yapay zekâ girişimi Intenseye’ın mucidi ve kurucu ortağı Sercan Esen’e sorduk.
Kariyeriniz nasıl başladı?
Henüz okulu bitirmeden Sony’de “Uygulama Destek Uzmanı” titriyle çalışmaya başlamıştım. Lisans eğitimimi 2015 yılında Boğaziçi Üniversitesi Yönetim Bilişim Sistemleri Bölümü’nde tamamladıktan sonra da Sony Electronics Istanbul’da aynı pozisyonda çalışmaya devam ettim. Aynı yılın Mayıs ayında “Uzman Yazılım Geliştirici” olarak iki yıl yazılım ekibindeydim. Yapay zekâ teknolojisine olan ilgim de Sony’de yaptığımız, AR-GE projeleri kapsamında konsept çalışmalarıyla başladı aslında.
Sony bünyesinde özellikle yapay zekâ üzerine çalışmalar yaptınız mı?
Tabii ki. Yazılım ekibindeyken dünyanın dört bir yanında 140’tan fazla ülkede kullanılan pazarlama web siteleri geliştirdik ve Sony’nin teknolojik uzmanlığını küresel çapta sağlamlaştırdık. Sonrasında da yine Sony bünyesinde “Yapay Zekâ Danışmanlığı” rolünü üstlendim. Bu süreçte şirketin Tokyo ve Singapur’da yer alan perakende ve pazarlama gibi farklı iş birimlerinin karşılaştığı sorunları çözmek üzere beyin bilgisayar arayüzü, AR/VR ve yapay zeka konsept projeleri geliştiren ekiplerin kurulması ve yönetilmesinde görev aldım.
Peki girişim fikriniz nasıl doğdu?
Ortağımla beraber görüntü işlemeye olan ilgimiz 2017 yılında katıldığımız bir kod yazma yarışmasında doğdu. Yarışmaya katıldığım ekip arkadaşlarımla birlikte 24 saatte görme engellilerin hayatını kolaylaştırmak için bir gözlük geliştirdik. Bu gözlüğü, kullanan kişilerin ortamdaki nesneleri algılaması için sahneleri kamera girdisinden ortamı açıklayan kapsamlı cümlelere dönüştüren yenilikçi bir AI çözümü olarak kurguladık ve bu sistemle yarışmada Türkiye çapında birincilik kazandık. Daha sonra kurumsal kariyerlerimizi bırakıp bu alanda AR-GE çalışmaları yapmaya karar verdik. Ortağım Serhat ile birlikte kameraları birer veri sağlayıcı olarak kullanarak gerçek zamanlı yapay zekâ analizleri yapmak ve insan hayatını böylesine etkileyen sorunların çözümüne katkı sağlamak bizi çok heyecanlandırmıştı. Böylece Intenseye’ın temelleri atılmış oldu.
Intenseye hangi sektörlerde ne amaçla kullanılıyor, nasıl çalışıyor?
Fikir aşamasından sonra yaptığımız AR-GE çalışmaları sonucunda küresel çapta üretim dünyasının en ciddi problemlerinden olan iş kazalarına odaklanmak istedik. En temelde, Intenseye en son yapay zekâ teknolojilerini kullanarak faaliyet gösteren, haftanın her günü, günün her saatinde kesintisiz iş yeri güvenliği sağlayabilen bir yapay zekâ platformu. Üretim tesisleri ve depolarda var olan kameralara bağlanarak gerçek zamanlı yapay zekâ analizleri yapıyoruz ve bu sayede üretim tesisi içinde yaşanabilecek tehlikeli durumları ve güvenlik ihlallerini yapay zekanın bildirimleriyle tespit edebiliyoruz. Çalışanların yaşlarını, cinsiyetlerini ve duygu durum değişimleriyle birlikte vücut poz analizi ve uzuv takibi yapabilen sistem tabii ki Kişisel Verileri Koruma Kanunu (KVKK) ve Avrupa Birliği Veri Koruma Yönergesi (GDPR) uygunluğunda. Intenseye özellikle ağır sanayi, otomobil üretim, enerji ve gıda sektörleri gibi iş kazalarının yoğunluklu yaşandığı sektörlerde başta olmak üzere her sektör için uygun diyebilirim.
Intenseye yolculuğunda neleri başarı olarak değerlendirirsiniz?
Intenseye’da iş yerleri için çok akut bir sorunu çözdüğümüzü düşünüyorum, bence bu önemli bir başarı. Çünkü güvenlik ihlallerini gerçek zamanlı olarak haber alma ve hızlı müdahale prosedürlerinin operasyonel hale getirilmesi özellikle COVID-19 sırasında zorluklarla karşılaşan işletmeler için çok önemliydi. Yolculuğumuz boyunca iş yeri verimliliğini ve güvenliğini sürdürmek için hem Amerika Birleşik Devletleri’nde hem de uluslararası alanda pek çok büyük ölçekli organizasyon Intenseye’a güvendi ve bu başarımız artarak devam ediyor.
