Tedarikte 1 yıl rekoru!

Türkiye’nin önde gelen teknoloji sağlayıcısı şirketlerinden birinin CEO’su, temmuz ayında C düzeydeki yöneticilere yaptığı buluşmada, “işlerin çok iyi gittiğinin” altını çizerken, “fakat” diye devam ediyor ve ekliyordu:

“Çok önemli parçaları, cihazları tedarik etmekte zorlanıyoruz. Örneğin, bir server için tedarik süresi son birkaç yıldır 10 aya kadar çıktı. Bazı durumlarda PC için bile 4 ay bekliyoruz.”

Sıkıntı bilişim/teknoloji sektörünün içinde yaşanıyor ama her alanı kapsayan zincirleme etkiye neden oluyor. Örneğin, Rutronik’in yaptığı araştırmaya göre, bazı otomobil ve beyaz eşya şirketleri, bu sıkıntıyı aşmak için, 3-5 yıllık ‘hedging” anlaşmalarıyla materyal/parça tedariklerini sağlama almaya çalışıyorlar. Çünkü, 2022 yılı içinde tedarik süreleri azalsa bile sıkıntı devam ediyor ve nasıl şekilleneceği henüz belli değil.

TrendForce tarafından hazırlanan raporlar, Kasım 2021’den itibaren iyileşme olsa da dünyada teknoloji tedarikinde sürelerin hâlâ çok uzun olduğunu ortaya koyuyor. Rapora göre, PC ve notebook için gerekli parçalar/ekipmanlar (çip dahil) ancak 8-12 haftada tedarik edilebiliyor. Ancak bazı cihazlarda/ekipmanlarda, örneğin LAN (local area network) server’ları için gerekli çiplerde süre 40 haftaya kadar ulaşıyor. Raporda, bu sürenin pandemi döneminde 50 haftaya çıktığının altı çiziliyor. Benzer şekilde akıllı telefonların bazı kritik ekipmanlarında 30-40 hafta gerekiyor. Ekranlarda ise 20-22 hafta bekleniyor. TrendForce, bu nedenle akıllı telefon satışlarının 2022 ilk çeyrekte yüzde 13 düştüğüne dikkat çekiyor.

Türkiye’de süre daha uzun!

Doğuş Teknoloji CEO’su Semih İncedayı, global alandaki bu tablonun Türkiye’ye de yansıdığını, sürenin bir miktar daha uzun olduğunu belirtiyor:

“Network ve güvenlik cihazlarında tedarik süreleri ortalama 8-10 hafta aralığında değişiyor. Ancak, tedarik kriziyle birlikte bu süre ortalamada 20 haftaya kadar çıkıyor. Hatta bazı üreticilerin 52 hafta tedarik zamanı verdiğine de tanık oluyoruz.

Sunucu ve storage ürünlerinde ise tedarik krizi öncesi süre 6-8 hafta arasında değişmekteyken son zamanlarda bu sürenin 20 ile 32 hafta arasında değiştiği söylenebilir.” İncedayı, sorunu aşmak için hızlı tedarik sağlayan üreticileri belirleyip, onlarla çalışmaya yöneldiklerini söylüyor.

TAV Technologies Genel Müdürü Kerem Öztürk, aynı sorunu, çeşitli ürünler ve ülke bazında yaşadıklarını doğruluyor. Ona göre, pandemi öncesinde 4-6 hafta olan teslim süreleri ürünlere bağlı olmakla birlikte 15-20 haftaya kadar çıktı:

“Bu nedenle teslim süreleri bazı projelerde fiyat kadar önemli hale geldi. Hatta bazı stratejik projelerde fiyattan çok daha önemli bir kriter olarak değerlendiriyoruz. Biz de global bir şirket olmamızdan faydalanmaya çalışıyor ve ihtiyaçlarımızı yerel pazarlardan karşılamaya çalışıyoruz. Bunu yapamazsak, diğer ülke pazarlarından ve farklı tedarikçilerden karşılama için çaba gösteriyoruz.”

PC’de süre 20 haftaya çıkıyor

Doğuş Teknoloji CEO’su Semih İncedayı, PC ve laptop gibi cihazlarda Lenovo ile yaptıkları anlaşmayla sorunu aştıklarını söylüyor. Grup şirketleri ihtiyaçlarına göre çeşitli adetlerde siparişlerini doğrudan üreticiye geçiyorlar. İncedayı, bu ürün grubundaki durumu ise şöyle ortaya koyuyor.

“Önceki dönemlerde siparişin geçilmesinden sonra 4-6 hafta olan teslim süreleri, krizle birlikte 16-20 hafta gibi sürelere çıkmış durumda. Grup şirketlerimiz, yüksek adetlerde alımları varsa sipariş sürelerini bekliyorlar. Düşük adette ve acil alımlarda ise şirketlerimiz makine parklarını değiştirme ve fiyat avantajını kaybetme pahasına alımlarını farklı modellerde ve konfigürasyonlarda, elektronik marketlerden veya tedarikçilerinin stoklardaki ürünlerinden karşılıyorlar.”

“PC’DE TESLİM SÜRESİ 2-3 AYA İNDİ”

• PC’DE İYİLEŞME VAR Chip krizinin sektöre yansıması azalarak devam ediyor. Geçen yılın son çeyreğine kadar kişisel bilgisayar ve yazıcı gibi ürün gruplarının tedarik süreleri çok uzundu. Özellikle kişisel bilgisayarların temin durumları hızla normale dönüyor.
• SORUNLU ÜRÜNLER Sektörde çip sorunu, ‘server, storage, network’  gibi katma değerli ürünlerde hala çok hissediliyor. Türkiye’de bu sorun en çok ‘data center ve network’ ürünlerinde dikkati çekiyor. Daha çok proje satışları olarak gerçekleşen bu ürün gruplarındaki teslim süreleri hala kabul edilebilir sürelerden çok uzak.
• 2023 BEKLENTİSİ PC ve notebook gibi ürünlerde teslim süreleri çok değişken. Ancak, geçen yıla göre iyileşme var. 3-6 ay düzeyinden 2-3 aya kadar düştüğünü söylemek mümkün. Yeni bir takım ek sorunlar ortaya çıkmazsa, 2023 yılında bu olumsuz tablonun etkisinin azalmasını bekliyoruz.

“ŞİŞECAM SORUNU BULUT’LA AŞIYOR”

• Şişecam olarak biz ekipmanları kiralık Şişecam olarak biz ekipmanları kiralık olarak kullanıyoruz. ‘Data center’ (veri merkezi) olarak da ‘cloud (bulut) platformları’ kullanmayı tercih ediyoruz. Bu nedenle donanım tedarik etmek bizim değil, çalıştığımız şirketin sorunu…
• Son kullanıcı ekipmanlarında gecikmeler olsa bile çok uzun süreler beklemedik. Bunun istisnası olan ülke ve detaylar oluyor. Bizim açımızdan önemsiz büyüklükte kaldı. Network ekipmanlarında da çok sorun yaşamadık. Ayrıca, bu yıl içinde tedarik gecikmelerinde iyileşmelerin başladığını da görüyoruz.