Hızlı büyüme heyecanı!

YAZI: MEHTAP DEMİR

Otomobil, 20’nci yüzyıla girerken yeni bir teknoloji ve henüz yükselişinin başında olan bir ulaştırma aracıydı. Ünlü Alman girişimci Karl Benz, patentini aldığı efsane Motorwagen adlı aracını kullanmaya başladığında henüz İngiltere ve Almanya’da benzin istasyonları yaygın değildi. Araç sahipleri ellerindeki bidonlarla benzin alıp, araçlarına dolduruyorlardı. İngiltere’de ilk benzin istasyonu ancak 1915 yılında açılabilmişti.

1900’lü yılların başında benzin istasyonlarında yaşanan trendin benzeri şimdi elektrikli ve hibrit araçlar için yaşanıyor. Dünyada şarj cihazları ve istasyonları alanında dikkat çekici bir büyüme yaşanıyor. 2019 yılında dünyada 2,5 milyon adet evlere yönelik şarj cihazı satışı gerçekleşti. Guidehouse Insights’ın tahminine göre bu rakam 2030 yılında 23,1 milyon adete ulaşacak.

Şarj istasyonları, yaygın olarak mevcut akaryakıt istasyonlarına kuruluyor. Son birkaç yıldır ise “elektrik şarj istasyonları” açılmaya başlandı. 1900’lü yılların başında ilk benzin istasyonun açıldığı İngiltere’de 2020 yılının aralık ayında “sadece elektrikli araçlara özel” istasyon hizmet vermeye başladı. Başbakan Boris Johnson’ın “2040 yılına kadar 30 milyon elektrikli araç” hedefi kapsamında istasyonu açan Gridserve ve Hitachi, 100 istasyonu ve 1 milyar poundluk yatırımı hedefliyor.

ABB Türkiye Genel Müdürü Burhan Gündem, bu yatırımların arkasında, Avrupa’daki pazarın gücünün olduğuna dikkat çekiyor. “Avrupa’da elektrikli araçların payı yüzde 10 düzeylerine ulaştı. Türkiye’de de benzer bir artış gözleniyor” diye konuşuyor ve ekliyor:

“2030 için öngörülen durum Türkiye’de trafikteki araçların yüzde 20’sinin elektrikli araç olması, yeni satılanların da yüzde 50’den fazlasının elektrikli olması yönündedir.”

Elektrikli araçların yükselişi

Burhan Gündem’e göre, elektrikli araçlar tarafından yaşanan gelişmelere paralel olarak ‘şarj’ altyapısına yatırım da hızlıca artıyor. Buna paralel olarak ülkelerin ve otomobil üreticilerinin teşvikleriyle şarj noktaları yayılıyor. Örneğin, İngiltere ve Danimarka, 2020 içinde, 2030’dan sonra petrol bazlı yakıtların araçlara satışını yasakladığını açıkladı. Benzer bir hedefi Kaliforniya eyaleti 2035 için koydu.

Doğuş Otomotiv CEO’su Ali Bilaloğlu, araç üreticileri olan Volkswagen Grubu’nun ‘elektrikli bir geleceğin rotasını’ çok önceden belirlediğini, bu alanda küresel liderliği hedeflediğini söylüyor:

“Volkswagen, yakın zamanda, 5 yıl içinde elektrikli araçlara ve dijital teknolojilere 73 milyar euro yatırım yapacağını açıkladı. Bu dönemde tamamı elektrikli olmak üzere 70 modeli pazara sunacaklar. Bunlardan 20’si halihazırda üretimde ve 50 tanesi daha planlanıyor.”

Türkiye’de ise 2013 yılına kadar 184 araç satışı yapılmıştı. 2019 yılına gelindiğinde bu tip araç sayısı 10 bine ulaştı. Ancak, 2020 yılında 844 adet elektrikli ve 22 bin 272 adet hibrit araç satışı yapıldı. Ali Bilaloğlu, “Bu rakamlara bakıldığında 2020 yılında elektrikli otomobil satışları yüzde 280 üzerinde artış gösterdi” diye konuşuyor.

Hızlı büyümenin getirdikleri

Tahminlere göre şarj istasyonları pazarının büyüklüğü 2020-2027 arasında yüzde 39.8 oranında büyüyerek 29.7 milyar dolara ulaşacak.

McKinsey’ye göre Çin, AB, İngiltere ve ABD’de 2025 yılı itibarıyla 22-27 milyon arası şarj noktası ihtiyacı oluşacak. 2030 yılında bu rakam 55 milyon adede ulaşacak.

ACEA’nın (Avrupa Otomobil Üreticileri Birliği) verilerine göre 2020 yılının ilk yarısında alternatif yakıtlı araç satışı bir önceki yıla göre yüzde 20 artarak 925 bin 400’ü yakaladı. Böylece toplam araç satışında alternatif yakıtlı araçların payı yüzde 20’ye yükseldi. Doğuş Otomotiv CEO’su Ali Bilaloğlu, “Son gelişmeler doğrultusunda Avrupa’da elektrikli araçların satışlardaki payı yüzde 7.5, hibritlilerin payı ise yüzde 10’a ulaştı” diye konuşuyor.

Otomobil ve enerji şirketleri liderlerine göre bu eğilim Türkiye’de kendini özellikle 2021 yılı itibarıyla göstermeye başlayacak. ABB Türkiye Genel Müdürü Burhan Gündem, “Birçok enerji, petrol, network operatörü ve benzeri firma tarafından yatırım yapılıyor veya yatırım planlarına alınıyor” diyor. Ona göre, Türkiye’de 5 yıl içinde 200 bin adedi aşan bir elektrikli araç sayısı bekleniyor. Gündem, “Dolayısıyla pazarda kurulu en az 200 bin adet AC ve bin adet DC olması öngörülmektedir” diye konuşuyor.

Bunun işaretleri de geliyor. Örneğin, Porsche’un ilk elektrikli aracı Taycan, Kasım 2020’de Türkiye’de piyasaya sunuldu ve 1 ayda 170 adet gibi önemli bir satış rakamına ulaştı.

Türkiye’de neler bekleniyor?

Doğuş Otomotiv CEO’su Ali Bilaloğlu, elektrikli araç sayısındaki artışın devam edeceğini, bu nedenle şarj konusuna da odaklanacaklarını söylüyor: “Ancak pazarın gelişmesi için devlet teşviki gerekli. Maddi teşvikten söz etmiyorum. Araçların yaygınlaşmasını sağlayacak olan cazip koşulların oluşturulması gerekiyor. Şehir içi ve şehir dışı yollarda elektrikli araçlara özel şeritlerin yapılması, sıkışık saatlerde özel şeritler açılması ve özel park önceliklerinin sağlanması gibi yük getirmeyecek teşviklerden söz ediyoruz. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nın da bu konular üzerinde çalıştığını biliyoruz.”

Enerjisa CEO’su Murat Pınar, 2030 yılında ulaşılacak 50 milyon adetlik elektrikli araç pazarı hedefinden Türkiye’nin de etkileneceğini söylüyor. “Daha bugünden Avrupa’da elektrikli ve hibrit araçların satışı, dizel araçları geçti” diyen Pınar, şöyle devam ediyor:

“Biz de Eşarj şarj istasyon ağını genişletmek üzere aksiyonlar alıyoruz. Bir yandan da kendi filomuzun yüzde 5’ini oluşturan yaklaşık bin aracı elektrikli ve hibrit araçlarla değiştiriyoruz.”

ABB Türkiye Genel Müdürü Gündem, şarj cihazları ve istasyonuna yönelik çok sayıda yatırımın yapıldığına dikkat çekiyor. “Elektrikli araç satış projeksiyonlarına göre Türkiye’de 5 yılda 200 bin adet AC (yavaş şarj cihazı) ve bin adet DC (hızlı) olması gerektiğini öngörüyoruz” diye konuşuyor.

murat-pinar — MURAT PINAR – Enerjisa CEO ve Eşarj YKB

“HEDEFİMİZ BÖLGESEL OYUNCU OLMAK”

Eşarj, 2020 yıl sonu itibarıyla 118 adedi hızlı şarj soketine sahip olmak üzere 225 istasyon ve 400 soket ağına sahip. Bu özelliğiyle Türkiye’nin en yaygın şarj istasyon ağı konumunda…
Türkiye’nin en önemli otomotiv ve enerji markalarıyla iş ortaklıkları yaptık. İsveç’te, Temsa tarafından ihraç edilen otobüslerin şarj istasyonu altyapısını biz sağlıyoruz. Brisa Otopratik noktalarında ve Carrefoursa mağazalarında istasyonlar kurduk.
Önümüzdeki dönemde yeni sunumlar planlıyoruz. Hedefimiz, Türkiye’deki lider konumumuzu güçlendirmek ve iş ortaklıklarıyla bölgesel bir oyuncu olarak konumlanmak.