Fast Company Türkiye
New York’ta doğmuştu ve üniversite için tercihini New York Üniversitesi’nden yana kullanacaktı. Üniversite mezuniyetini izleyen 5 yılda İsviçre, Japonya, Türkiye ve Amerika’da çalışan Demet Mutlu P&G, Deloitte, Altria Group gibi şirketlerde farklı görevler üstlendi. P&G’de çalışırken kritik bir karar aldı ve Harvard Business School’da MBA yapmak için şirketinden ayrıldı. Yeni bir dönem başlamıştı ve MBA ile birlikte profesyonel kariyerinde yeni fırsat pencereleri açılacaktı.
10 senede Türkiye’nin en büyük e-ticaret şirketi olan Trendyol’un kurucusu Demet Mutlu’nun öyküsü, 2009 yılında böyle başlamıştı. O dönemi ise şöyle anlatıyor:
“Türkiye’de e-ticaret üzerine bir şirket kuracağım dedim ve Amerika’yı bırakıp İstanbul’a geldim. İşi önce evimde başlattım. Tıpkı Silikon Vadisi’ndeki ofisler gibi bir yerdi ve sadece 5 kişiyle başlamıştık.”
Mutlu, daha önce açıkladığı ‘unicorn’ olma hedefine 2018’de dünya devi Alibaba’nın Trendyol’a yatırımı ile ulaştı ve son dönemlerin en başarılı stratejik ortaklıklarından birine öncülük etti.
Şimdi artık hedefi Türkiye’nin en büyük pozitif etki yaratan şirketi olmak. Demet Mutlu, şimdiye kadar hiç basına özel bir söyleşi vermemişti. Bu sessizliğini Fast Company dergisi için bozdu ve yeni hedeflerini de kapsayan özel açıklamalarda bulundu:
Trendyol ilk işiniz miydi? Daha önce ne yapıyordunuz? Trendyol fikri nasıl ortaya çıktı?
Trendyol’u kurmadan önce küresel şirketlerde yönetici olarak çalıştım. İş hayatına ara verip Harvard’a MBA’e gittim. Bu dönemde internet, insanların hayatlarını ve iş yapma biçimlerini hızla değiştiriyordu. Teknoloji tabanlı bir iş modelinin hızla ölçeklenebileceğini gördüm. Beni motive eden, bu işe yönelten de bu oldu. 2009 yılında kendi girişimimi başlatmaya karar verdim. MBA’i yarıda bıraktım, Türkiye’ye döndüm ve Trendyol’u kurdum.
İşi kurdunuz, site açıldı. Ürünleri koydunuz ve insanların gelip satın almasını mı beklediniz? Biraz başlangıç aşamasını anlatır mısınız?
Türkiye’de güçlü bir hazır giyim üretim kapasitesi var. İnsanların hazır giyim ürünlerini kolayca satın alabilecekleri bir altyapı kurduk. O kadar talep vardı ki, ilk günden yüzlerce müşterimiz oldu ve taleplere yetişebilmek için siparişlerin bir kısmını da ekipçe kendimiz teslim ettik. Bir müşteri alıyor, sonra çevresindekilere memnuniyetini anlatıyordu. Bu şekilde tahminimizden de hızlı büyüdük. Birinci yılımızda 1 milyonun üzerinde müşterimiz oldu. İhtiyacı doğru tespit ettik, güçlü bir takım kurduk ve tutkuyla çok çalıştık. Bunları yapınca başarı da arkadan geldi.
Trendyol’u kurduğunuzda aileniz, yakın arkadaşlarınız bu girişimi nasıl karşıladılar? “Ne yapıyorsun” diyen oldu mu?
Ailem ve yakın çevrem beni destekledi. Bununla birlikte “zaten iyi giden bir kariyerin var” diyenler de oldu. Girişimcilikte, insanların görüşlerini almak önemli ama sonunda içinizden gelen sesi dinlemelisiniz. Ben de içimden gelen sesi dinledim ve Trendyol’u kurdum. İyi ki de yapmışım.
2009 yılında bir apartman dairesinde yola çıktığınızda, “en kötü hesabınız” neydi?
Gençken girdiğimiz bu yolda her şeyi deneme yanılma ile öğrendik. Şimdi bir dakikada verebileceğim kararlar için o zamanlar daha fazla vakit harcıyordum. Bu yolda kazandığım tecrübe çok değerli. 10 yılı geride bıraktık, ancak her gün yeni bir şeyler öğrenmeye, daha iyisi için çalışmaya devam ediyoruz.
İyi olmak ve doğru kararlar önemli. Peki bu süreçte şans yanınızda mıydı?
Kalıcı olmanın arkasında “Tutkuyla çok çalışmak, en iyisini yapmak ve biraz da şans var” diyebiliriz. Çok sevdiğim bir söz var, “Çok çalışan şansı yakalıyor”.
Ne zaman “Demet bu işi başardık, galiba büyüyoruz” dediniz?
Hiçbir zaman böyle düşünmedim. Her zaman “Neyi daha iyi yaparım” diye düşünüyorum. Ekip olarak da düşünce yapımız bu şekilde. Bir hedefi geçtiğimizde, bir başarı elde ettiğimizde aslında daha iyisi olabilir miydi diye düşünüyoruz. Biliyoruz ki potansiyelimiz var ve her zaman daha iyisi mümkün.
Bu sene çok özel bir kampüse taşındık. Belki Avrupa’nın bile en iyi kampüslerinden biri olan ofisimizin tasarımı Guggenheim Müzesi’ne benziyor ve içerisinde spor odaları, yoga odası, uyku alanları ve farklı kafeler var. Yeni ofisimize girdiğimizde bile ilk söylediğimiz “Biz artık olduk diye düşünmemeliyiz, mütevazı olmaya devam etmeliyiz.” oldu.
Geride kalan 10 yılda en hızlı büyüdüğünüz yıl hangisi oldu?
İlk yıllar çok hızlı büyüdük. Yüzde 500’ler gibi büyüme oranlarına ulaştık.
Alibaba ile stratejik ortaklığa gittiniz. Bu ortaklıktan önce başka teklifler oldu mu, satış kararı zor muydu? Alibaba’dan ne bekliyorsunuz?
Alibaba ile stratejik bir iş birliğine başladık. Bizimle ortaklık yapmak isteyen başkaları da oldu. Ancak, biz uzun vadede doğru ortağın kim olacağına baktık. Alibaba Holding (AGH) bizim için en doğru karar oldu.
AGH ile daha hızlı büyüdük ve ülkemize daha fazla katkı sağladık. Her şeyden önce kültürleri bizimkine çok benzer. İnsanların hayatını olumlu yönde değiştirmek için tutkuyla çalışmaya devam ediyorlar. Start-up ruhunu koruyorlar, değişime ve yeniliklere açıklar, hızlı karar alabiliyorlar ve ekiplerine çok değer veriyorlar.
AGH’nin e-ticaret konusundaki birikimi çok zengin. Bizimle mobil ödeme, lojistik, e-ihracat gibi konularda bilgi ve deneyimlerini paylaşıyorlar. KOBİ’leri platform ekonomisinin sunduğu fırsatlarla buluşturmayı ve müşterilerini memnun etmeyi çok önemsiyorlar. Ülkemize daha da faydalı olmak için AGH’nin tecrübelerinden gereksinim duydukça faydalanıyoruz.
AGH gibi küresel bir şirketle ortak olmakla birlikte Trendyol’un yerli ve milli karakterini koruyoruz. Bizi özel kılan en temel unsur zaten bu topraklardan çıkmış olmamız. Şirketi biz yönetiyoruz ve ekibimizin hepsi ülkemizin vatandaşı.
Son 5 yılda Trendyol nereden nereye geldi? Buna ciro, pazar payı, büyüme, üye sayısı gibi rakamlarla yanıt rica ediyoruz.
Kültürümüzle, sahip olduğumuz yetenekle ve tutkuyla çalışarak son 10 yılda Türkiye’nin en büyük internet şirketi ve dünyanın önde gelen e-ticaret platformlarından biri olduk.
İş ortaklarımızın ve müşterilerimizin bize duydukları güvenin sonucu olarak, Türkiye’de e-ticaretin büyümesine katkı sağladık.
Trendyol olarak iş ortaklarımızın teknolojiyle işini büyütürken aynı zamanda onların verimliliklerine de katkı yapıyoruz. İş ortaklarımızın yüzde 80’den fazlası Trendyol sayesinde yeni müşterilere ulaştıklarını ve geliştirdiğimiz teknolojiler ile operasyonel verimliliklerini attırdıklarını söylüyor.
Aynı zamanda, yerli üretimi desteklemek bizim için çok önemli. Trendyol iş ortaklarının yüzde 98’i yerli şirketler ve Trendyol’da satılan ürünlerin yüzde 72’si yerli imalat.
Bir platform şirketi olarak, bizim için kapsayıcı olmak çok önemli çünkü dijitalleşmenin kapsayıcı olması gerektiğine inanıyoruz. Üç büyük il dışındaki iş ortaklarımızın toplam içindeki payı yüzde 40’dan fazla ve bu işletmelerin yüzde 93’ü Trendyol sayesinde yeni müşteri gruplarına ulaştıklarını ifade ediyor.
Geleceğe baktığınızda nereye doğru gidiyorsunuz? 5 yıl sonrası için vizyon olarak neler öngörüyorsunuz?
Türkiye’ye ve sektörümüze en fazla pozitif etki yaratan şirket olmak istiyoruz. Dünyada nasıl Samsung Kore’de, Alibaba Çin’de ülkesine katkı yaratıp başarı sembolü olduysa, biz de Trendyol olarak Türkiye’de bunu hedefliyoruz.
Bu hedefe doğru yürürken, ülkemizdeki tüm kesimleri dijitalleşmenin sunduğu fırsatlarla buluşturacağız. KOBİ’leri büyütürken yeni istihdam olanakları ortaya çıkaracağız, bölgesel kalkınmayı destekleyeceğiz ve tüketici refahını arttıracağız.
Odağınızda yeni girişimler var mı?
Trendyol olarak önceliğimiz müşterilerimizin ve ülkemizin ihtiyaçları. Onları dinliyoruz ve onlardan gelen taleplerl değerlendiriyoruz. Bu kapsamda, müşterilerimizin hayatlarını kolaylaştıracak projeler yapıyoruz; Trendyol Express, Trendyol Hızlı Market ve Yemek, Trendyol Cüzdan ve Dolap.
Müşterilerimizin siparişlerinin çok daha hızlı iletilmesi ve iş ortaklarımızın e-ticareti daha kolay ve verimli yapabilmeleri için 2018 yılında Trendyol Express’i kurduk.
Bizi çok heyecanlandıran iki yeni girişimi de bu sene başlattık; Hızlı Market ve Yemek. Bu girişimler ile yerel esnafı Trendyol müşterileri ile buluşturuyoruz ve müşterilerimize siparişlerini kuryelerimizle 30 dakikada teslim ediyoruz.
E-ticarette finansal teknolojilerin çok önemli bir yeri olduğunu düşünüyor ve bu alanda da yatırım yapıyoruz. Hayata geçirdiğimiz cüzdan çözümü ile müşterilerimiz Trendyol’daki alışverişlerini hızlı ve kolay şekilde tamamlıyor, her alışverişte Trendyol Para kazanıyor ve sonraki alışverişlerinde bunları harcayabiliyorlar. İptal ve iade durumlarında tutarlar anında cüzdan hesabına aktarılıp kullanılabiliyor.
Ayrıca, ikinci el eşya uygulamamız Dolap ile sürdürülebilirliğe katkı yapıyoruz. Dolap çok hızlı büyüdü ve büyümeye devam ediyor. Bugün, 1,1 milyondan fazla kişi burada satış yapıyor, ve gördük ki Türkiye’nin buna kesinlikle ihtiyacı varmış.
Müşterilerimizin geri bildirimlerini ve ülkemizin ihtiyaçlarını sıkı şekilde takip ediyoruz. İhtiyaç olduğunu gözlemlediğimiz alanlarda yeni girişimleri değerlendirmeye devam edeceğiz.
Pandemi yılını nasıl geçirdiniz? Nasıl bir büyüme hedeflemiştiniz, nasıl kapatıyorsunuz?
Ticaretin durma noktasına geldiği pandemi döneminde e-ticaret, sektör ve ekonomi için kurtarıcı oldu. Pandemi döneminde ihtiyaçlarını evden çıkmadan, internetten karşılamayı tercih edenlerin sayısında önemli artışlar yaşandı. Ayrıca, pandemi önlemleri nedeniyle işleri azalan esnaf ve KOBİ’ler, satışa devam etmek için e-ticaret seçeneğini değerlendirdiler. Mart ayından beri, Trendyol platformuna 50 binden fazla işletme katıldı.
Bu dönemde gece gündüz çalışarak, evden çıkamayan müşterilerimizin ihtiyaçlarını karşıladık ve iş ortaklarımızın işlerinin devamlılığını sağladık. Bu vesileyle tüm ekip arkadaşlarıma ve iş ortaklarımıza özverili çalışmalarından dolayı teşekkür ederim.
İş ortaklarımız varsa biz de varız. Bu çerçevede pandemi döneminde esnaf ve KOBİ’leri güçlendirmek için çeşitli adımlar attık. Örneğin, KOBİ’lerin dayanıklılığını artırmak için Trendyol KOBİ Destek Paketi’ni hayata geçirdik ve iş ortaklarımıza 80 milyon TL’lik pazarlama, eğitim ve finansman desteği sunduk.
%98
“Trendyol iş ortaklarının yüzde 98’i yerli şirketler ve üç büyük il dışındaki iş ortaklarımızın toplam içindeki payı yüzde 40’dan fazla.”
1.1 MİLYON GİRİŞİMCİ
“Dolap ile sürdürülebilirliğe katkı yapıyoruz. Dolap çok hızlı büyüdü ve büyümeye devam ediyor. Bugün, 1,1 milyondan fazla kişi burada satış yapıyor.”
TRENDYOL’DA FARK YARATAN FAKTÖRLER
DOĞRU VİZYON
Biz, Türkiye’ye ve sektörümüze en fazla pozitif etki yaratan şirket olmak istiyoruz. Bu bağlamda, iş ortaklarımızın geleceğin teknolojileriyle işlerini büyütmelerine destek oluyor ve Türk markalarının global pazarlarda daha fazla yer alması ve katma değerli ihracat için çalışıyoruz.
GÜÇLÜ EKİP
Bizim Trendyol olarak gerçek başarımız; kültürümüz. Trendyol’da müşterilerini ilk sıraya koyan, kenetlenerek aynı hedefe koşan, mütevazi ve samimi bir ekibiz. Her gün “One Dream One Team” ruhuyla çalışıyoruz. Böyle başarılar, ancak ve ancak tutkulu bir ekip çalışmasıyla elde ediliyor.
TEKNOLOJİ VE İNOVASYON
Trendyol Tech Ar-Ge merkezi ile Türkiye’de ve bölgede teknolojiye en çok yatırım yapan teknoloji şirketlerinden biriyiz. 1000’e yakın mühendis ile müşterilerimize en iyi alışveriş deneyimini yaşatmak ve iş ortaklarımıza yeni teknolojiler sağlamak için çalışıyoruz.
STRATEJİK ORTAKLIK VE YATIRIM
Bugün için değil 10 sene sonrası için doğru ortağın kim olduğunu düşünüp karar vermek çok kritik. Uzun vadeli stratejik bir ortaklıkta, yatırımdan öte deneyim ve know-how çok daha önemli.
DOĞRU LİDERLİK İÇİN ÖNERİLER
1. Ekip her şey. Ortak değerler ve kültürle çalışan ekip olmak önemli.
2. Şirketin misyonu olmalı, ve bu amaç ticari hedeflerin ötesinde belirlenmeli.
3. Sürekli gelişmek, ve hatalardan öğrenmek lazım.
4. Mütevazı olmak ve bir öğrenci gibi gelişim odaklı olmak önemli.
DEMET MUTLU
GİRİŞİM YILI
2009
İLKESİ
Tutkuyla çalışmak ve her zaman daha iyisini yapmak
DOĞRULARI
Güçlü ekip, doğru vizyon ve stratejik uzun vadeli ortaklık
