in , , , ,

Sıfırdan zirveye 100

Hepimiz yakından takip ediyor, öykülerini dinliyor, başarılarını alkışlıyoruz… Yeni teknoloji ve iş modelleriyle birlikte sayıları artıyor, dünya çapında adından söz ettiren örnekleri ortaya çıkıyor… Bazıları yenilikçi bir çözüm, bazıları sıra dışı iş fikri, bir bölümü de “girişimci” ruhlarıyla yarattılar… Fast Company dergisinin Türkiye’de ilk defa hazırladığı “Sıfırdan Yaratanlar 100” listesinden ve ona ruh veren iş insanlarından söz ediyoruz…

YAZI: MEHTAP DEMİR

Hindistan, 1980’lerde sadece yoksullukla değil, hükûmetin serbest girişimlere koyduğu engellerle tanınan bir ülke idi. Hükûmet, iş kurmayı neredeyse olanaksız hale getiren kısıtlamalar koymuştu. Yurtdışından bilgisayar getirebilmek için bile hükûmetten lisans almak gerekiyordu.

Narayana Murthy, böyle bir ortamda birkaç arkadaşıyla kendi işini kurmaya karar verdi. 35 yaşındaki girişimci, Infosys adlı yazılım şirketine start verdiğinde ofislerinde bir bilgisayarları yoktu. “Bir yazılım şirketiydik, ancak bilgisayar alamamıştık” diye hatırlıyor o günleri Murthy… Ancak, kulağında babasının öğüdü vardı ve onun peşinden gidiyordu: “Yapmak istediğin işi iyi seç, çünkü ikinci bir şansın olmayacaktır.”

Murthy ve ortakları, bir bilgisayar almak için 3 yıl uğraştılar. Bunun için Bangalore-Delhi arasındaki 2 bin 400 kilometre yolu 50 defa katettiler. Sonuçta 6 bilgisayar sahibi olup, dünya çapında bir başarı öyküsünün ilk adımını da attılar. Bu mücadele ona 2019 sonu itibarıyla 2.47 milyar dolarlık bir serveti getirdi, ülkenin en zenginleri (Self-Billionaire/Sıfırdan Milyarder Olanlar) arasına soktu.

Murthy yalnız değil. Dünyada ve Türkiye’de servetini sıfırdan inşa ederek bir başarı hikayesi yazan başka “self-made” milyarderler var. Babadan/dededen kalmadan, kendi girişimcilik ruhlarıyla işini kuran bu varlıklı gruba biz “Sıfırdan Yaratanlar” tanımını daha uygun buluyoruz. Yeni teknolojiler, girişimcilik rüzgarı ve ekonomideki büyüme, dünyada olduğu gibi Türkiye’de de bu kapsama giren iş insanlarının sayısını artırıyor. İlerleyen sayfalarda gördüğünüz “Sıfırdan Yaratanlar 100” listesi de başarıya, tırnaklarıyla kazıyarak ulaşanların gücünü ortaya koyuyor.

“SELF-MADE” MİLYARDER NEDİR?

Milyarderin hepimizin bildiğinden farklı, şaşırtıcı bir anlamı yok: 1 milyar ya da üzerinde net geliri olan kişileri tarif ediyor. Herkesin bilmediği ise, milyarder sayısının ne kadar az olduğu. Dünyada zenginlik üzerine her yıl düzenli raporlar yayınlayan Boston Consulting Group, Credit Suisse ve Allianz gibi kurumların rakamlarına bakıldığında, serveti milyar doların üzerinde olanların sayısı 3 bini bile bulmuyor. Son rakamlar, yeryüzünde dolar milyarderi sayısının 2 bin 650 civarında olduğunu gösteriyor. Servet tutarı 30 milyon doların üzerinde olan ve “ultra zengin” olarak adlandırılan kitlenin büyüklüğü ise Mart 2020 tarihli raporlara göre 513 bin düzeyinde seyrediyor. “Self-made” milyarder ise bir kısmını veya tamamını miras almadan, kendi çabasıyla, emeğiyle (1 milyar ve üzerindeki) servetini inşa eden kişi manasına geliyor. Bu gruptakiler, kendi şirketini kurmuş olabilir, bir iş fikri ya da çözüm yaratmış olabilir.

Önemli olan, herhangi bir somut (maddi varlıklar) yahut soyut (köklü bir soy adıyla dünyaya gelmek gibi) miras devralmamış olması… Fast Company olarak yine Türkiye’de bir ilk olan bu araştırmada ise “Milyarderlik” değil, değer yaratmayı, “Sıfırdan büyük bir varlık” oluşturmayı dikkate aldık. Türkiye’de “Sıfırdan Yaratanlar 100” listesini oluştururken, çok geniş kapsamlı bir çalışma gerçekleştirdik. İş insanlarını, sadece servetleriyle değil, yarattıkları (bugün ve gelecek için) “değerleri” de dikkate alarak listedeki yerlerine konumlandırdık.

MİLYARDER OLMAK İÇİN KAÇ YIL GEREKİR?

Peki, dünyanın en zengin milyarderlerinin, servetlerinin ilk milyonunu elde etmeleri ne kadar zaman aldı?

İsveç merkezli online oyun şirketi Slotsia’nın dünyada yapılan “self-made billionaires” listeleri ve farklı kaynaklardan derleyerek (2019 yılında) yaptığı çalışmalara göre, dünyanın en zengin 100 insanının 65’i “self-made” ve bu kişilerin ilk 1 milyonunu kazanması ortalama 8 yıl almış. Bu rakama ulaştıkları ortalama yaş ise 36. Bu isimler arasında, Amazon’un kurucusu Jeff Bezos (3 yıl), Microsoft’un kurucusu Bill Gates (6 yıl), Berkshire Hathaway’in sahibi Warren Buffett (5 yıl), Facebook’un kurucusu Mark Zuckerberg (2 yıl), Google’un kurucusu Larry Page (1 yıl) gibi popüler isimler öne çıkıyor.

Türkiye’ye baktığımızda, girişimlerin ulaştığı değere göre zamanlamalar 5-15 yıl arasında değişiyor. Örneğin, Peak Games’in kuruluşu ile 1.8 milyar dolarlık değere ulaşması arasında geçen süre 10 yıl, Trendyol’un kuruluşu ile Alibaba’ya 728 milyon dolara satıldığı dönem arasında geçen 8 yıl, Yemeksepeti’nin kuruluşundan 1.60 milyar TL (o tarihte 589 milyon dolar) değere ulaşmasına ve Delivery Hero’ya satılmasına kadar geçen süre 14 yıl olmuştu. Iyzico’nun doğduğu 2013 yılından, 1 milyar TL’ye (165 Milyon dolar) PayU’ya satıldığı 2019 yılına kadar geçen süre ise 6 yıl. Peak Games’e 1.8 milyar dolar ödemeyi kabul eden oyun devi Zynga, Gram Games’e 250 milyon dolar ödediğinde, şirketin yaşı sadece 5 idi. Burak Vardal’ın kurucusu olduğu Rollic Games, 168 milyon dolara satıldığında, kuruluşunun üzerinden sadece 11 ay geçmişti.

BAŞARI GETİREN FORMÜLLER

Girişimci ve girişimcilik psikolojisi üzerine çalışmalar yürüten Rafael Badziag, 21 “self-made” milyarderle (servetleri 1 milyar doların üzerinde olan kişiler) 5 yıl boyunca, servetlerini nasıl inşa ettikleri üzerine yüz yüze görüşmeler gerçekleştirerek, bu görüşmelerden öne çıkan noktaları iş dünyasıyla paylaştı. Badziag, kaleme aldığı “The Billion Dollar Secret: 20 Principles of Billionaire Wealth and Success” kitabında, bazısı kendi işini kuran, kimisi ise başkasının işinde çalışan yahut doğru yatırımlar yapan bu milyarderlerden her birinin stratejisini anlatıyor. Badziag’ın kitabında Türkiye’den Fiba Holding’in başkanı Hüsnü Özyeğin de var. Banka genel müdürlüğünden 12 ülkede, 48 farklı ülkeden 13 bin çalışandan oluşan 75 şirkete, 2 milyar dolarlık servete ulaşan Hüsnü Özyeğin gibi başarılı iş insanlarının özelliklerini Rafael Badziag şöyle sıralıyor:

▪️ Neredeyse hepsi erken kalkıyor. Milyarderlerin pek çoğunun güne başladığı saat 5:30.

▪️ Milyarderler sağlıklı besleniyor ve düzenli egzersiz yapıyorlar.

▪️ Önemli bölümü okumayı seviyor. Onlara göre kitaplar, en değerli bilgi kaynağı konumunda.

▪️ Düşünmek için zaman ayırıyorlar. Sıfırdan yaratanlar düşünmek, meditasyon yapmak yahut rahatlatıcı bir aktivite için yalnız vakit geçiriyor.

▪️ Belli bir rutinleri var ve ona sadık kalıyorlar. Rutin ve ritüellerin uzun vadede başarı getirdiğine inanıyorlar.

▪️ Hem iş hem özel hayatlarında disipline çok önem veriyorlar. Hedefleri ve beraber çalıştıkları insanlar konusunda yüksek standartlar belirliyorlar.

MİLYARDERLER KİTABINI YAZAN BADZIAG’DAN 8 ÖNEMLİ ÖNERİ

1. Mutlaka net bir vizyonunuz olsun.

2. Rüzgarda sallanan bir bayrak değil; rüzgarın kendisi olun.

3. Ya cesaret ya da vasat bir yaşam, seçiminizi yapın.

4. Kazanmak için mücadeleye devam edin.

5. Paranızı mutlaka akıllıca yönetin.

6. Kuralların dışına çıkmaktan korkmayın.

7. Kendinizi geliştirmeye devam edin.

8. İş hayatında dürüst bir yaşam sürün.

“ÇOK ÇALIŞMAK”
“Benim için konsantrasyon ve çok çalışma çok önemli. Genç yaşımda kendimden büyük ve tecrübeli kişilerle, yaşım ilerleyip enerjim azaldıkça da kendimden gençlerle dost olarak başarıyı yakaladığımı düşünüyorum.

Genç kuşağa geçmiş ile bağlarını zayıflatıp fazlasıyla geleceğe odaklanmalarını ve geleceği iyi tahmin etmelerini öneriyorum. Aksi halde çok zaman kaybederler!”
HAMDİ AKIN – Akfen Holding YKB

BANA GÖRE BAŞARIYI GETİREN 3 FAKTÖR
1. Tutkuyla çalışmak
2. Azimli olmak
3. Çok çalışmak
NEVZAT AYDIN – Yemeksepeti CEO

HÜSNÜ ÖZYEĞİN’DEN TAVSİYELER
1. Dostlarınızı doğru seçin, çevrenizde doğru insanları tutun.
2. Her işin olumsuz taraflarını da etraflıca düşünün.
3. Kaçırdığınız fırsatlara değil, hatalardan öğrenmeye odaklanın.
4. Hayat, 100 metrelik bir koşu değil, maratondur. Düşseniz bile kazanma şansınız vardır.
5. Sonunu göremediğiniz yolda yürümekten vazgeçin.
6. Hayatın erken dönemlerinden itibaren bütçenizi ve paranızı yönetmeyi öğrenin.
Kaynak: Billion Dolar Secret kitabından alındı.

BARBAROS ÖZBUGUTU

“BAŞARIMIN 3 SIRRI VAR”

GİRİŞİMCİ OLMAK Başarı için bazen biraz değişim gerekiyor. Konfor alanından çıkıp doğru zamanda, doğru amaç için risk almak gerekiyor. Başarımın formülünü ‘girişimci olmak’ şeklinde özetleyebilirim.

RİSK ALMAK Kurumsal, köklü bir firmada iyi bir pozisyonda, tatmin edici kazançla çalışıyordum. Doğru olduğuna inandığım iş için doğru zamanda risk alıp Türkiye’ye taşındım ve Tahsin Işın ile birlikte Iyzico’yu kurduk. Iyzico’nun doğduğu 2013 yılından, PayU’ya sattığımız 2019 yılına kadar her gün yeni bilgilere aç bir şekilde kendimi geliştirdim ve bilgi hazineme yenilerini ekledim.

KİŞİSEL GELİŞİM Bazen kişisel gelişim yolcuğu sizi yalnızca servet sahibi değil; daha iyi bir insan da yapar. Başarıya bu bakış açısıyla yaklaşmanın doğru olduğunu ve bu değerlerin bir röportaja konu olmamı sağladığını düşünüyorum.
BARBAROS ÖZBUGUTU – IYZICO-PAYU CEO

GÜLDEN YILMAZ

“GÖZLEM VE CESARETLE BAŞARDIK”

İŞİN SIRRI Koton’u eşim Yılmaz Yılmaz ile birlikte 32 yıl önce kurduk. Yola çıkarken pazardaki ihtiyaç ve beklentiye yönelik iş fikrine dönüşmüş bir gözlemimiz, bir de cesaretimiz vardı. Bu ikisi çok çalışmaya olan inancımız ve samimiyetimizle birleşince bir mağazayla başlayan hikayemizden Koton gibi dünyanın moda merkezlerinde dahi müşteriye ulaşan bir moda markası doğdu.

GENÇLERE ÖNERİLER Önerilerimi 3 kelime ile özetleyebilirim: “Merak, odak ve emek.” Bu üçünün ne iş yaparsanız yapın hak edilmiş bir başarıyı getireceğine inanıyorum. Dünyada ortaya çıkan, geçmişten bugüne insana hizmet eden buluşları, hayatın akışını ve ritmini değiştiren yenilikleri düşündüğünüzde ilerlemenin yönünü belirleyen en önemli unsurların bilimsel merak, odaklanma yani uzmanlaşma ve bunun yanı sıra adanmışlık yüklü bir çalışma kültürü olduğunu görürsünüz.

CESARET Dünyada iş fikri bolluğu yaşanan bir dönemden geçiyoruz. Ama uygulamaya yani işe dönüşmeyen fikir, yok olmaya mahkum. Girişimcilik cesareti ve kararlılığı işte burada çok mühim.
GÜLDEN YILMAZ – Koton Kurucu

ZENGİNLİK KAYNAĞI NASIL DEĞİŞTİ?

1900’ler: Andrew Carnegie Çelik
910’lardan 1940’a kadar: John D.Rockefeller Petrol
1940’lar: Henry Ford Otomotiv
1950’lerden 1980’lere kadar: J.Paul Getty Petrol
1980’ler: Yoshiaki Tsutsumi Gayrimenkul
1990’lar: Bill Gates Teknoloji
2000’ler: Warren Buffett Yatırım
2010’lar: Jeff Bezos Perakende, Teknoloji
2020: Jeff Bezos Perakende, Teknoloji

SIFIRDAN YARATANLAR 100

1- Hüsnü Özyeğin
Fiba Holding/Banka
2- Erman Ilıcak
Rönesans Holding/Mühendis
3- Nurten/Fikret Öztürk
Opet/Öğretmen
4- Hamdi Akın
Akfen/Girişimci
5- Hamdi Ulukaya
Chobani/Çiftlikte çalışan
6- Nihat Özdemir
Limak/Mühendis
7- Sezai Bacaksız
Limak/Mühendis
8- Osman Kibar
Samumed/Bankacı
9- Mehmet Ali Aydınlar
Acıbadem Sağlık G./Mali Müşavir
10- Demet Mutlu
Trendyol/Profesyonel
11- Nevzat Aydın
Yemeksepeti/Öğrenci
12- Melih Abdulhayoğlu
Comodo/Girişimci
13- Şefik Dizdar
LC Waikiki/Memur
14- Yüksel Yıldırım
Yıldırım/Mühendis
15- Murat Vargı
MV Holding/Profesyonel
16- Zafer Yıldırım/Zafer Kurşun
Orjin Grubu/Muhasebeci
17- Hüseyin Özdilek
Özdilek/İşçi
18- Sidar Şahin
Peak/Girişimci
19- Sani Şener
Tav/Mühendis
20- Eren Bali
Udemy/Carbon Health/Girişimci
21- Eren Baydemir
Datarow/Girişimci
22- Eren/Fatih Özmen
Sierra Nevada/Profesyonel
23- İnci/Erol Bilecik
Index Group/Profesyonel
24- Erol Tabanca
Polimeks/Mühendis
25- Fettah Tamince
Rixos/Rehber
26- Nazım Salur
Getir/Profesyonel
27- Gülden/Yılmaz Yılmaz
Koton/Öğretmen/subay
28- Hüseyin Bozkurt
Medicana/Diş hekimi
29- Mehmet Ecevit
Gram Games/Profesyonel
30- Can Elgiz
Giz İnşaat/Mimar
31- Vedat Aşçı
Astaş/İşçi
32- Sait Akarlılar
Mavi/Girişimci
33- Recep Atakaş
MMK Metalurji/Tüccar
34- Mehmet Sepil
Genel Enerji/Mühendis
35- Muzaffer Akpınar
Dost Enerji/Profesyonel
36- Vural Ak
Intercity /Profesyonel
37- Mehmet Oktay
Ant Yapı/Mühendis
38- Muharrem Usta
Medical Park/Doktor
39- Abdullah Kavukçu
Simit Sarayı/Girişimci
40- Beşir Uğur
Beta Çay/Girişimci
41- Emre Aydın
Çiçek Sepeti/Profesyonel
42- Gamze Cizreli
Bigchef’s/Profesyonel
43- Hakan Baş
Lidyana/Bankacı
44- Halil Erdoğmuş
Ebebek/Bankacı
45- İhsan Ateş
Defacto/Profesyonel
46- Kerem Çatay
Ay Yapım/Profesyonel
47- Kerim Türe
Modanisa/Profesyonel
48- Oya/Mehmet Okur
Sefa Merve/Profesyonel
49- Mustafa Taviloğlu
Mudo/Girişimci
50- Neşet Koçkar
Anex/Resepsiyon görevlisi
51- Acun Ilıcalı
Acun Medya/Gazeteci
52- Oğuzhan Atay
Billion To One/Akademisyen
53- Oktay Ercan
Boludabolu/Profesyonel
54- Orhan Turan
Ode/Mühendis
55- Osman Öztürk
Bilfen/Öğretmen
56- Tuğrul Tekbulut
Logo/Girişimci
57- Yaşemin Açık
Seza Çimento/Öğretim üyesi
58- Murat Akdoğan
Estetica/Profesyonel
59- Berkay Mustafamollaoğlu
Opsgenie/Profesyonel
60- Turgut Toplusoy
Roman/Kuyumculuk
61- Mehmet Kutman
Global/Profesyonel
62- Davut Doğan
Doğtaş/Memur
63- Ceyhan Saldanlı
Bereket Enerji/Mühendis
64- Enver Yücel
Bahçeşehir Eğitim Grubu/Öğretmen
65- Kaan Karamancı
Gram Games/Mühendis
66- Necati Yağcı/İbrahim Seyfettinoğlu
Zafer İnşaat/Mühendis
67- Altan Fakılı
Casper Bilgisayar/Mühendis
68- Mahmut Ünlü
Ünlü&Co/Bankacı
69- Sina Afra
Tiko/Profesyonel
70- Nusret Gökçe
Nusret/Aşçı
71- İpek/Armağan Yavuz
Taleworld Games/Mühendis
72- Burak Vardal
Rollic Games/Profesyonel
73- Turgut Gürsoy
Lidya Ventures/Girişimci
74- Alp Saul
Pronet/Girişimci
75- Barbaros Özbugutu
Iyzico/Yönetici
76- Ali Yılmaz/Yiğit Gürocak
Obilet/Pofesyonel
77- Berna İlter
BRN Yatak/Pofesyonel
78- Hande Çilingir
Insider/Profesyonel
79- Emin Hitay
Hitay Holding/Profesyonel
80- Kemal Erol
Vivense /Girişimci
81- Fatih/Fırat İşbecer
Commencis/Girişimci
82- İlker Sözdinler
Birleşik Ödeme/Girişimci
83- İlhan Yılmaz
Monster Notebook/Girişimci
84- Canan Özdemir
The House Cafe/Finansal Danışman
85- Yüksel Açık
Açık Holding/Mühendis
86- İbrahim Akman
Masomo Games/Girişimci
87- Mehmet Kılıçlar
Hatboru/Profesyonel
88- Berat Oğuz/Yusuf Berk
Fabrika Games/Girişimci
89- İnanç Erol
NGN Teknoloji/Profesyonel
90- Sezen Sungur Saral
Reeder/Profesyonel
91- Başak Taşpınar Değim/Erol Değim
Armut.com/Profesyonel
92- Tuğçe Yılmaz Özbilgi/Murat Özbilgi
Gezimanya/Reklamcı/Profesyonel
93- Ayşen Zamanpur
Silk&Cashmere/Bankacı
94- Nur Ger
Suteks/Girişimci
95- Sena Öktem/Alper Oğuz Öktem
Martı/Profesyonel
96- Nihan Çolak Erol
Enuygun.com/Profesyonel
97- Ahmed Faruk Karslı
Papara/Öğrenci
98- Aytül Erçil
Vispera/Akademisyen
99- Aslı Elif Tanoğur Samancı
BEE’O/Profesyonel
100- Yaşar Çelik
Biletall/Girişimci

TABLOYU NASIL OKUMALI? Araştırma, iş insanlarının varlıkları ve yarattığı değerlere göre oluşturuldu. Buna göre 5 ana grup oluşturuldu. Tabloda iş insanlarının bugünkü işi, şirketleri ile girişimcilik öncesi üstlendikleri görev yer alıyor.

Yazar: Mehtap Demir

Fast Company Türkiye Yazı İşleri Müdürü

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

enerjinin-kritik-orani

Enerjinin kritik oranı

Emir-Turan

Kapanan startup’tan liderlik dersi