Cihazlarda yeni trendler

YAZI: MEHTAP DEMİR

Türkiye’de çok sayıda şirket pandemi döneminde beklenenden çok hızlı büyüdü. Teknoloji de işin doğası gereği bunlardan biriydi. Bu alanın büyük oyuncularından Bilkom, şirketin genel müdürü Fikret Ballıkaya’nın altını çizdiği gibi, “Pandeminin getirdiği hızlı büyümeden nasibini alanlar” arasına girdi.

Son 2 yılda ortalama yüzde 35 büyüme, 2021 yıl sonu itibarıyla ulaşılan 5.4 milyar TL (630 milyon dolar) ciro da bunu ortaya koyuyor. Bu rakamlara ulaşmada telefon, bilgisayar ve tablet satışlarının büyük etkisi oldu.

Yaklaşık 600 bin adet telefon, 100 bin adet bilgisayar, 250 bin civarında tablet ve yaklaşık 250 binden biraz daha fazla akıllı saat rakamları yakalandı. Böylece 1 yılda satılan cihaz sayısı 1.6 milyon adedi geçti.

Fikret Ballıkaya’ya göre geçen 2 yıla damgasını vuran gelişmelerden biri de e-ticaretin payının artışı idi. Yüzde 20’ye ulaşan oranın artmaya devam etmesi bekleniyor.

2021 yılının öne çıkan bir başka gelişmesi de Bilkom’da “yerli üretim”in başlaması oldu. 2022 yılı için ise “global açılım” hedefi konulmuş. Ballıkaya, “Türkiye’yi bir üretim üssü gibi kullanıp ürettiğimiz ürünleri yurt dışına da satmak bizim için önemli. Sonrasındaysa belki diğer ülkelerde yerleşik bir yatırım yapabiliriz” diye konuşuyor.

Fikret Ballıkaya’nın sektörle ilgili diğer değerlendirmeleri ise şöyle oldu:

TEKNOLOJİ TÜKETİMİ DEĞİŞTİ

Pandemi etkisiyle iş-yaşam koşullarımız dramatik şekilde değişti. ‘Online’ hayatımızın bir parçasıydı ama o kadar da büyük bir yer tutmuyordu. Ancak bu süreçte tereddütleri ve kültürel açıdan belirli bariyerleri/eşikleri aştık. Dijital araçlar, çok fazla insan için alışkanlık haline geldi. Online alışverişin/ticaretin nimetlerini gördüler. Artık vazgeçilemeyecek bir hale geldi.

Teknoloji perakendesinde de büyük değişim var. Bu dönemde mevcut kaslarımız daha da güçlendi, bize daha iyi bir online ve perakende deneyimi sağlama fırsatı tanıdı.

Pandemi etkisiyle Türkiye’de e-ticaret çok büyüdü, 2019’larda 120-130 milyarlardan bahsedilirken, şu anda toplam işlem hacmi 380-400 milyarlara geldi. Yani 3 kattan fazla yükseldi ve artarak da devam edecek. Teknoloji perakendesi de bundan nasibini alıyor.

Globalde de benzer bir deneyim var. Ancak dünya bizden çok daha önce yüzde 20-30’luk toplam ticaret hacimlerinin online’a geçiş sürecini yaşamıştı. Biz ‘black friday’ ve benzeri dönemlerde bunu zaman zaman kısa dönemli test eder ve aslında sonrasındaki hizmet yatırımlarıyla bunu daha sürdürülebilir hale nasıl getirebileceğimiz üzerine çalışırdık.

PC VE TABLETİN DÖNÜŞÜ

Son yıllarda satışları durağan ve hatta azalış trendinde olan iki segment vardı: Bilgisayar ve tablet. Bilgisayar segmenti olgunluğa ulaşmış ve yerini mobil cihazlara bırakmıştı. Satışlarda önemli bir etkisi olan ‘gaming’ (oyun) bilgisayarları ve ‘work station’ ve üstü teknolojiye sahip cihazların dahi kendi niş alanında toplam pazar büyümesine katkıları kısıtlıydı.

Tablet satışları da 10 yılı aşkın bir devinimden sonra artık olgunlaştığı için, penetrasyonunu da büyük oranda tamamladığından yine daha azalarak devam eden bir trenddeydi. Ancak, pandemiyle birlikte bu iki segmentte eğilim tersine döndü. Türkiye’de tablet satışları çok uzun süredir 2 milyon adedin altındaydı, 1.3 – 1.4 milyon adetlere kadar düşmüştü. Tekrar 2 milyonun üstüne, 2.3 – 2.4 milyon aralığına ulaştı.

Bir zamanlar 3 milyon adetlerde olan bilgisayar satışları ise 1.5 milyonların altına düşmüştü. Hızlı bir yükselişle, yıllık yüzde 50-60 artarak, tıpkı tablet gibi 2.4 milyon adetlere çıktı.

2022 beklentimiz ise tablet satışlarının yüzde 10-15 düşmesi yönünde. Bilgisayarda güçlü bir “oyun” (gaming) etkisi var. Buna rağmen 2022 sonunda satışlar ya aynı düzeyini korur ya da yüzde 5 gibi geriler.

DURUMU DEĞİŞMEYENLER

Bilgisayar veya tablette gördüğümüz dinamizmi, telefonda görmedik. Aslında sahiplik oranını yıllar önce tamamlamış ve teknoloji deviniminde olgunluğa erişmiş bir segment olan telefonlar Türkiye’de bir miktar da düşüşte idi. Bu dönemde ise azalma olmadı, ancak pazar 10 milyon adetler civarında durdu.

Globalde de benzer bir trend vardı. Ancak, orada 5G’nin itici gücüyle satışlar bir miktar yükseldi. 5G dönüşümünü sağlayanlar satışlarda ciddi artış yaşadılar. Şu an satmış olduğumuz ürünlerin neredeyse yüzde 70’i 5G destekli olarak geliyor.

Televizyon segmentinde de tablo değişmedi. Medya tüketimi artsa da Türkiye için yıllık 2.2 – 2.3 milyon civarında televizyon satışıyla devam etti.

EN CAZİP SEGMENTLER

En cazip, satışları en fazla artan 2 cihaz ise akıllı saatler ve giyilebilir akıllı teknolojiler oldu. Bu ürünler, akıllı birer platform haline geldi. Küçük boyutlarına rağmen çok daha iyi bir deneyim sunuyorlar.

Bu segment son 3 yılda 3 kattan daha hızlı büyüdü. Bilkom’da akıllı saatler, tablet satışlarını yakaladı ve her ikisinde de pazar lideriyiz. Elektronik perakende sektöründe satılan her 5 akıllı telefondan ve tabletten 1’i ve tüm Türkiye genelinde her 4 akıllı saatten 1’ini biz sağlıyoruz.

Burada beklentimiz özellikle 2022’de pazarın Türkiye’de 1 milyon adede yaklaşabileceği. Geçen yıl 500 binin üzerinde ürün satıldı. Yaklaşık 600 bin adede yakın ürün tüm Türkiye’de satıldı, çok da canlı bir alan olduğunu söyleyebilirim.

AKILLI EVLERE İLGİ YÜKSELİYOR

Yükselen bir diğer segment akıllı evlerin bir parçası olan robot süpürgeler.

Bizim inovasyon odaklarımız arasında akıllı ev ve akıllı eve dair her şey var. Akıllı televizyonla başladık, robot süpürgelerle devam ediyoruz ve şimdi sırada hava temizleyiciler var. Pek yakında iklimlendirme çözümleri gelecek.

Robot süpürgelerde rakamlar müthiş düzeylere ulaştı. Pazar 2019 öncesinde 100 bin adetlere geliyordu. Geçen yıl itibarıyla Türkiye robot süpürge pazarı 1 milyon adede yaklaştı. 10 kat büyümeden söz ediyoruz.

Bu yıl için beklentimiz 1.5 milyon adetlere gelmesi yönünde. Çünkü, penetrasyonun henüz çok başındayız. Türkiye’de 20 milyon civarında hane olduğunu düşünürseniz, burada ciddi bir pazar var.

GELECEĞİN KAZANANI & KAYBEDENİ

GİYİLEBİLİR VE AKILLI OLAN
Bireysel kullanımda giyilebilir, daha hafif, daha az şarj ihtiyacı duyduğunuz, daha iyi bağlanabilir, sizinle daha tümleşik bir sinerji yaratabilecek ürünler ve akıllı evler kazanacak.
AKILSIZLAR KAYBEDECEK
Akılsız cihazlar hayatımızdan çıkacak. ‘Connected’ (bağlantılı) olmayan cihazlara yer olmayacak. Eski kulaklığınızı artık görmek istemeyeceksiniz.

YATIRIM YAPACAĞIMIZ ALANLAR

DİJİTAL BİLKOM
Bugün yatırımların yüzde 35’ini teknoloji ve inovasyona, robotik otomasyona, online platformlarımıza yapıyoruz.
AKILLI EV
Akıllı televizyonlarla giriş yaptık, robot süpürgeyle ve hava temizleyicilerle devam ediyoruz. Çok yakında akıllı ev için IoT bağlantılı cihazlarımızı satışa sunacağımız yeni markamız geliyor.
STARTUP
Lonca Market, şirketlerin ürünlerini diğer firmalara satabildikleri, kapalı pazaryeri projemiz. Burayı büyütmeye devam ediyoruz.
SANAL İŞYERİ
‘Virtual workplace’ (sanal işyeri) projemiz var. Kendimize zamandan ve mekandan bağımsız bir ofis ortamı yarattık. Bütün işlerimizi tamamen sanal ortamda kesintisiz devam ettirdik.

KULLANIM ÖMRÜ UZADI

6-8 AY: Eskiden telefon gibi cihazları 6-8 ay gibi sürelerde değiştirme yoluna giderdik. Bir moda akımı olarak değiştiriliyordu.
2 YIL: Fiyat artışlarıyla birlikte ortaya çıkan tablo ürünlerin “kullanım ömrünü” uzattı. Şimdi 2 yıl ve civarı bir süreden söz edebiliyoruz.