Her şirkete banka şansı!

YAZI: MEHTAP DEMİR

Gelişmenin yönünü ve büyüklüğünü ortaya koyması açısından Dealroom’un verileri çok önemli mesajlar içeriyor. Mart 2022’de yayınlanan araştırmaya göre, “gömülü finans” (Embedded Finance) şirketlerinin piyasa değeri 2030 yılında 7.2 trilyon dolara ulaşacak. Bu rakamın önemini anlamak için de şirket şu hesabı yapıyor: “Bu rakam, şu anda bütün finans sektörü startup’ları ile 30 global bankanın piyasa değerinden daha fazla.”

Bu nedenle de finansın bu alanındaki startup’lar sadece 2021 yılında, önceki yıla göre VC’lerden aldıkları yatırımları 3’e katladılar. Üstelik bu alanda kurulan startup’lar ile aldıkları yatırımlara ilgi büyük bir ivme ile devam ediyor. Microsoft’un kurucusu Bill Gates’in 30 yıl önce yaptığı “bankacılık gerekli, bankalar değil” sözlerini haklı çıkaran bir şekilde, startup’lar, bankacılık hizmetlerini “as a service” olarak sağlıyorlar. Bazı hizmetler anında gerçekleşiyor, üstelik bankacı olmayan kurumlara finans hizmeti vermeyi, kart hizmeti sunmayı da sağlıyor.

Gömülü finans devrimi!

Finansın yeni dönem gözdelerinden biri de “gömülü finans” (embedded finance) oldu. En basit anlatımıyla finans kuruluşu olmayan bir kurumun, müşterisine finansal ürün ve hizmet sunması olan bu kavram, bankacılık hizmeti alınabilecek kurumları çok daha geniş bir skalanın içine alıyor.

Örneğin, bu sistemle, akıllı telefonu bir tık’la ödeme aracı haline getirmek mümkün. Yeni nesil uygulamalarla araç kiralama şirketleri sigorta, e-ticaret platformları “kredi” hizmeti sunabiliyor, bir banka gibi işlev görebiliyor.

Bunun için ise Türkiye’de yakın dönemde “düzenlemesi” gerçekleşen “açık bankacılık” uygulamasının araçlarını kullanmak yeterli. BaaS ve API diye nitelendirilen teknolojilerle perakendeden cep telefonu şirketine kadar çok sayıda sektör şirketi “bankaya” dönüşebiliyor.

Bankacılık işlemlerinin, “As a service”, yani bir hizmet olarak sunulmasıyla birlikte çok sayıda banka ve fintech, istekli kurumlarla iş birliği yapıyor, altyapılarını üçüncü partilerle paylaşabiliyor. Bunu da “farklı uygulamaların birbirleriyle etkileşime girmesini ve veri alışverişi yapmasını” sağlayan yazılımlar olan API’ler (Application Programming Interface–Uygulama Programlama Arayüzleri) aracılığıyla yapıyorlar.

Her şirket buna hazırlanıyor

Aslında Türkiye’ye yeni geldi ama “Gömülü finans” dünyada hızlı büyüyor. 2020’deki büyüklüğü 22,5 milyar dolar düzeyindeydi. McKinsey’ye göre bu rakam 2025’te 230 milyar dolara çıkacak. Bu tahmini yapan McKinsey, raporunda gömülü finansın potansiyelini şu ifadeyle vurguluyordu:

“Bugün perakende, telekom, teknoloji, yazılım, otomobil, sigorta ve lojistik gibi sektörlerden her türden ve olgunluk seviyesinden şirket, iş ve tüketici segmentlerine hizmet vermek için gömülü finansal hizmetler başlatmayı düşünüyor ve buna hazırlanıyor.”

Sektörlere ve kullanım durumuna göre çeşitlilik gösterse de en yaygın gömülü finans ürünleri arasında gömülü bankacılık, gömülü ödeme, markalı kredi kartları, şimdi al sonra öde (BNPL), borç verme ve sigorta poliçeleri yer alıyor.

Dünyada neler oluyor?

E-ticaret pazaryeri Shopify, mağaza sahiplerinin daha hızlı ödeme alarak ‘bankayı atlamasına’ olanak tanıyan ve ayrı bir ticari banka hesabı açma ihtiyacını ortadan kaldıran Shopify Balance’ı kullanıyor.

Önde gelen araç paylaşım uygulamalarından Lyft, sürücülerine açtırdığı bir hesaba bağlı Lyft kartı veriyor. Bu sayede sürücülere her yolcuyu bıraktıktan sonra ödemeleri gönderiliyor.

Sistemin bir başka uygulamasını ise “gömülü ödeme” oluşturuyor. Bunun için bir “tık” ile ödeme yöntemi kaydedildikten sonra kart gerektirmeden tüketicinin işlem yapması mümkün oluyor. Bu sayede Apple Pay, Google Pay, Samsung Pay ve diğer mobil cüzdanlar, telefonları ödeme cihazına dönüştürüyor.

Bunların yanı sıra bazı büyük şirketler “özel anlaşmalarla” bu alana girdiler. Örneğin Apple, Goldman Sachs ile kredi kartı çıkardı.

Dünyada öne çıkan bir başka alan ise “gömülü borç” verme oldu. Shopify, bu stratejiyle satıcılarına “Nakit avans ve kredi” sunuyor. 2021 yılında bu iki kapsamda kullandırılan miktar 308.6 milyon doları bulmuş. Hintli Udaan adlı şirket, benzer yöntemle şimdiye kadar 200 binden fazla KOBİ’ye borç verdiğini açıkladı.

Türkiye’de durum ne?

İstanbulkart, Hopi, Moneypay ve Paycell gibi pek çok yeni nesil uygulama, finans kuruluşu olmadıkları halde müşterilerine bankacılık hizmeti sunuyorlar.

Borusan Lojistik’in yeni nesil ödeme aracı B-Para Cüzdan’ın altyapısını kuran Birleşik Ödeme’nin CEO’su İlker Sözdinler, pazarın Türkiye’de de hızla büyüyeceğini ve çok daha farklı sektörlere sirayet edeceğini öngörüyor:

“Datayı akıllıca kullanarak tüketiciye özel çözümler üretmenin önü çok açık. Bugün bunu ‘şimdi al sonra öde’ ve ‘sepetini paylaş’ gibi modellerde görüyoruz. Biz görünmez finans araçlarının çok daha kişiselleşeceğine inanıyoruz.”

FaturaLab Kurucusu ve CEO’su Emre Aydın, büyük firmaların gömülü finansı dijital bünyelerine dahil etmek için altyapı hazırlığında olduğuna dikkat çekiyor:

“E-ticaret, market, otomobil ve zincir oteller gibi firma ekosistemleri, fintech’lerle ortak çalışarak müşteri ve tedarikçilerine fayda sağlayacak finansman ürünlerinin sunulmasını talep etmeye başladı. Bu sayede işletme sermayesi ihtiyacını, sadece kredi alarak değil, tüm nakit döngüsünde hareket alanı yaratarak karşılayabiliyorlar.”

%50
McKinsey, “gömülü” finans ürünlerinin, bankacılık gelirlerinin yüzde 50’sine ulaşabileceğini paylaşıyor.

YENİ SİSTEM NELER GETİRECEK?

• YENİ SATIŞ OLANAĞI Artık e-ticaret siteleri, pazaryerleri ve perakende markaları, ellerindeki data nedeniyle müşteriyi çok iyi tanıyorlar. Bu veriyi anlamlandırıp doğru kullandıkları vakit, müşteriye özel, tek bir noktadan hizmet verebilecekler. Örneğin, bu sayede e-ticaret sitesi, elektronik cihaz satarken, ona sigorta sağlayabilecek ya da kredi açacak.
• KREDİ ALAMAYANA ŞANS Yetenekli ve müşterilerini çok memnun eden bir tesisatçı, işini büyütmek istediğinde, bankadan kredi alamayabilir. Ancak, bir pazaryerine kayıtlıysa, bu platform ona bu krediyi sağlayabilir.
• NAKİTSİZ TOPLUMA HAZIRLIK Nakit kullanımının hızla azaldığı ve kredi kartlarının bile taşınmak istenmediği bir dönemdeyiz. Bu nedenle her platform ve her şirket için görünmez finansal araçlar kaçınılmaz seçenek olacak.

%80
İsviçreli Temenos, 2021’de İngiltere’deki yetişkinlerin yüzde 60’ının gömülü finans hizmeti kullandığını saptadı. 18-34 yaşta bu oran yüzde 80’e çıkıyor.

“KÜÇÜK KOLONİLER YARATIYORUZ”

• YENİ YOLLAR ARIYORUZ
  Regülasyon duvarlarının yüksek olduğu finans sektöründe, daha önce yapılmayanları yapmak, kendimize yeni yollar bulmak için ilerliyoruz. Belli alanlarda bankalar ve farklı fintech şirketleriyle bir araya geliyor, küçük koloniler yaratıyoruz. Bu da en büyük katkıyı kullanıcılara yapıyor.
• SATIN ALMALAR GELİYOR
  Pazar çok büyük ve geliştirdiği her yeni ürünle çapını daha da büyütüyor. Biz geliştirici rolümüzü daha da güçlendirmek istiyoruz. Bu amaçla menkul değerler ve sigorta şirketleri satın aldık. Finansal ürünlerde çeşitliliği artırmak için yeni yetenekler kazanmak, büyük global satın almalarla hem etki alanımızı hem kapsayıcılığımızı geliştirmek hedefindeyiz.
• LONDRA’DA ŞİRKET
  MoneyPay, Paycell, OlduBil gibi büyük platformlar için de ürün ve destek hizmetlerimizi geliştirmeye devam edeceğiz. Gücümüzü ve yeteneğimizi artırmak için Londra merkezli blockchain temelli ödeme ve mutabakat sistemleri sağlayıcısı şirketlerinden olan SETL’ın tamamını satın aldık.

%16
Future Market Insights, global büyüklüğün gelecek 10 yılda, yılda ortalama yüzde 16’nın üzerinde büyüyeceğini öngörüyor. Pazar 2032’de 248,4 milyar dolara ulaşacak.

HEDEFİMİZ 100 MİLYAR TL

• GÖMÜLÜ FİNANS KURGUSU
  Faturalab tüm altyapısını ve şirket ana prensiplerini gömülü finansa uygun olarak kurguladı. Biz şirketlerin müşterilerinden sipariş alma ve tahsilat ile tedarikçilerinden satın alma ve ödeme süreçlerini birlikte değerlendiriyoruz. Oluşturduğumuz platformda finansal kurumlar ile onları bir araya getiriyor, iki tarafa da fayda sağlıyoruz. Böylece ticaret portalına “finans”ı ekliyoruz.
• HIZLI BÜYÜDÜK
  Şimdiye kadar toplam 25 milyar lira finansmana aracılık ettik, 2.5 milyon adet ticari faturanın kullanımını sağladık. Her ay 2 milyar TL finansman gerçekleştiriyoruz. Değişik varlık sınıfları ve fonlama alternatifleriyle en etkin faydayı sağlıyoruz.
• 3 YENİ ÜRÜN
  Hedefimiz, 2023 yılı sonuna kadar 100 milyar TL değerinde varlığı finansmana hazır olarak sunmak. Yeni üye kategorilerini destekleyecek, yeni firma ekosistemlerini finansman ürünleri ile buluşturacak 3 yeni ürünümüzü bu yıl, ilk olarak üyelerimize sunacağız. Üçüncü yılımızda toplam 5 milyar dolar işlem hacmini geçmeyi planlıyoruz.

182 Milyar Dolar
Juniper Research’e göre, gömülü finanstan global düzeyde elde edilen gelir, 2022’de 65 milyar dolar iken, 2027’de yüzde 182 artışla 183 milyar doları geçecek.

1.5 milyar
Juniper Research’e göre, 2026 yılına kadar dünya genelindeki BNPL (Şimdi al sonra öde) kullanıcılarının sayısı 1,5 milyara ulaşacak.