Rauf Ateş
YAZI: M.RAUF ATEŞ
Türkiye’nin önde gelen şirketlerinden birinin CEO’su, 2010’lu yıllarda yaptığı Facebook (Şimdi Meta) ziyaretinde gördüğü bir görselden çok etkilenmişti. Şirketin ofislerini gezerken, “Done is Better than Perfect” (Yapılmış Mükemmelden İyidir) yazısı ile karşılaşmıştı. Facebook’un kurucusu Mark Zuckerberg’in o dönemde slogan haline getirdiği bu sözler, rekabet dünyasında hızın önemine dikkat çekerken, mükemmeli aramanın zaman kaybına yol açacağına işaret ediyordu. Yıllar önce bu sözlerden etkilenen Türk CEO, “Sonraki yıllarda iyice hızlanan rekabet ortamında bu sözün önemini daha iyi anladım” diyecekti.
Bu anlayış, iş dünyasında “mükemmellik” yaklaşımının bir tarafını oluşturuyor. Diğer tarafında ise “mükemmeli” arayan liderler, onların baskısıyla ‘stres’ altında iş yapan ekipler var. Örneğin, Harvard Business School’un araştırmasına göre şirketlerdeki çalışanların yüzde 75’i, en büyük stres kaynağının yöneticileri olduğunu söylüyor.
The Hardin Group’un araştırması ise ABD’deki şirketlerin yüzde 85’inde ‘mükemmelliğin’, şirket kültürünün bir parçası olduğunu ortaya koyuyor. En önemlisi ise bu oranın 2020’den 2023’e kadar yüzde 19 oranında arttığı. Aynı araştırma, bu artışın en önemli nedeninin, ‘mükemmellik’ stratejisinin verimliliği yüzde 61 oranında etkilemesi olduğuna dikkat çekiyor.
ARTIŞ DEVAM EDİYOR
Sadece şirketlerde değil, bütün dünyada ‘mükemmellik’ eğilimi yükseliyor. ABD, İngiltere ve Kanada’da gençler arasında gerçekleşen araştırma, son 30 yılda ‘mükemmellik’ arayışının yüzde 32 arttığını ortaya koyuyor. Araştırmayı yapanlar bu baskıyı hisseden bazı ünlülere de dikkat çekiyorlar. Onlara göre ünlü tenisçi Serena Williams ve balerin Karen Kain, söyleşilerinde hep ‘mükemmel olma’ baskısını hissettiklerinden söz ettiler.
Bir de ‘mükemmeli’ kendileri talep edenler var. Araştırmacılara göre, Apple’ın kurucusu Steve Jobs, Macintosh’u hayata geçirirken, her bir detay için kendisinden onay alınmasını talep etmişti. Ünlü film yönetmeni Stanley Kubrick, The Shining adlı filmi sırasında, aynı sahneyi 148 kez çekerek ‘dünya rekoru’ kırmıştı. Ünlü şarkıcı James Brown’ın, tek bir ritmi kaçırmaları halinde, yedek vokalistlerine bile ceza verdiğine dikkat çekiyorlar.
BEKLEYEN FIRSATI KAÇIRIR!
‘Mükemmeliyet Tuzağı” adlı kitabın yazarı psikolog Thomas Curnan, iş dünyasında ‘mükemmeliyetçi” lider oranının 1/3 olduğunu tahmin ediyor. Ona göre iki türlü mükemmeliyetçilik var: Birinci tarafta ‘sağlıksız’ olanı, çalışanların ruh sağlığı başta olmak üzere performansına zarar vereni yer alıyor. Diğer tarafta ise ‘sağlıklı’ olan, işi en iyiye taşıyanı bulunuyor.
Türkiye’de çok sayıda CEO ve üst düzey yöneticiyi yerleştiren Korn&Ferry’nin Türkiye Başkanı Şerif Kaynar, “En iyi üst düzey yöneticiler, analiz yapıp fırsatları erken yakalayanlar oluyor” diye konuşuyor. Ona göre en çok talep gören liderler de bu gruba girenlerden oluşuyor. Çünkü, ‘mükemmeli bekleyenler fırsatları kaçırırlar’ diye konuşuyor:“Uzun vadede sektörün nereye doğru yöneleceğini hissedip, ona göre kararlar alanlar, rakiplerinin önünde yer alırlar. Günümüz, hız devri… Bu yüzden mükemmeli beklemeye vaktimiz yok.”
HIZ, KALİTE KADAR ÖNEMLİ
Yapı Merkezi Yönetim Kurulu Başkanı Başar Arıoğlu, “Bence bu devirde hız, kalite kadar mühimdir” diyor. Ona göre, müşterinin talebine hızla dönebilmenin, mükemmel bir çözümle dönmekten daha verimli olabildiği çok durumlar oluyor. Arıoğlu şöyle devam ediyor: “Yüksek kaliteli bir çözümü hızla çıkarabilmek müşteri için en değerlisi olabilir. Ancak, müşterinin de esnek ve değişikliklere karşı açık fikirli olması gerekiyor. Olgunlaşmış pazarlardaki inşaat projelerinde çalışma sistemi klasik ihale yerine, yatırımcı ile müteahhidin birlikte projeyi geliştirdiği yöntemlere doğru dönüşüyor. Yani geliştirme ile proje yapım iç içe geçirilip, süreçler hızlandırılıyor.”
Turkcell eski CEO’su ve Kuika Software Başkanı Süreyya Ciliv de ‘hız’ cephesinde yer alıyor: “Ben hızlı hareket etme taraftarıyım.”
Ona göre, mükemmeli arama ya da hız önceliği, projeye göre değişir. Her gün yeni versiyonu çıkacak web sitesi ile her yıl yeni versiyonu çıkacak bir ürünün durumu aynı değil. Ciliv, şunları ekliyor: “Hızla analiz ve planlama yaparım. Projeye geçip, öncelikle birinci versiyonunu çıkarmayı tercih ederim. Geri bildirimlerle projenin bir sonraki versiyonlarını hayata geçirir, böylece zamandan kazanırım.”
DİKKAT ÇEKEN VERİLER
Araştırmalar ne diyor?
- 1/3: Thomas Curran’a göre yöneticilerde ‘mükemmellik’ tarafı olanlar.
- %92: Hardin Group’un araştırmasına göre mükemmeli arama, çalışanları bu oranda olumsuz etkiliyor.
- %85: ABD’deki şirketlerin yüzde 85’inde ‘mükemmellik’, kurum kültürünün bir parçası haline geldi.
- %68: Çalışanların yüzde 68’i bu yaklaşımın ‘tükenmişlik’ sorununa, yüzde 66’sı ise ‘başarısızlık’ korkusuna yol açtığını düşünüyor.
3 LİDER NE DİYOR?
YAPILACAKLAR LİSTESİ
“Mükemmeliyetçi olduğumu söyleyemem. Ancak, mutlaka bir yapılacaklar listesi belirlerim ve onlar bitmeden kesinlikle ürünün çıkmasına izin vermem.”
NEVZAT AYDIN
Yemeksepeti Kurucusu
ÖNCE İŞ
“Ben ‘hızdan’ yanayımdır. Hızlı başlatıp, hep iş devam ederken mükemmele gitmeyi tercih etmişimdir.”
SERKAN BORANÇILI
Getir Kurucusu
HEP BEKLEMEM
“Ben mükemmeliyetçiyim. Ancak her zaman mükemmeli beklemem. Hep daha iyisinin peşinden giderek, mükemmele ulaşmaya çabalarım.”
HAKAN ARAN
İş Bankası Genel Müdürü
SANİ ŞENER’İN YAKLAŞIMI
- Neyin mükemmelini bekliyoruz? Piyasanın mı, şartların mı, yoksa yapacağınız projenin mükemmele ulaşmasını mı?
- Eğer yapılacak projenin mükemmel şartlara ulaşması ise ‘beklemem’ mutlaka başlarım. Mükemmele, projenin veya yeniliğin ulaşması için ayrıca çalışırım.
- Piyasa ortamı mükemmel değilse, hızla başlamam, beklerim.
