Fast Company Türkiye
Hiç düşündünüz mü? Neden yazılım şirketlerinin değerleri kısa sürede 50-100 yıllık devasa şirketlere fark attı ve atmaya devam ediyor?
Tabii ki düşündünüz çünkü Fast Company gibi bir dergiyi almış olduğunuza göre bu düşünce iklimine sahipsiniz ve tabii ki bu sorunun cevabını siz de araştırdınız ve biliyorsunuz demektir. Neden Amerika’nın ve dünyanın en büyük silah, petrol, telekomünikasyon devlerinin değerleri, yeni ekonominin yazılım şirketlerinin yanında inanılmaz küçük kaldı? Gelin bazı örneklere göz atalım:
Peki buradan ne dersler çıkarabiliriz? Neden 100+ yıllık şirketler yıllık ciroları civarında pazar değerine sahipken, son 30 yılda kurulan şirketler yıllık cirolarının katbekat üzerinde pazar değerlerine sahipler?
Bunun nedeni bu şirketlerin halka açık olmaları ve değerlerinin saptanmasını serbest ve bireysel yatırımcılara bırakmalarıdır.
Neden Borsa verilerinden örnekler ve yorumlar yapıyorum? Çünkü Borsa bir er meydanıdır ve size olan talebi tamamen yatırımcının ilgisi saptar. Tüm dünyada yatırımcılar yazılım ve teknoloji şirketlerinin hisselerine ilgi gösterirler. Çünkü bir hikayeleri, bir hayalleri ve en önemlisi çok büyük bir vaatleri vardır. O hisselere yatırım yaparsanız (kesinlikle kısa değil) orta ve uzun vadede çok büyük varlık sahibi olabilirsiniz.
Bizde biraz farklı uygulansa da Borsa bir oyun/kumar mekanizması değildir. Bu şekilde yaklaşan herkes mutlaka kaybetmiştir. Borsa bir yatırım mekanizmasıdır. Hissesini alarak o şirkete olan güveninizi göstermiş olursunuz ve bunu şeffaf bir ortamda yaptığınız için, yatırım yaptığınız şirket size bu kazancı yine şeffaf bir şekilde vadeder. Yani her bilgi halka açıktır. Bu kazanç, hisse fiyatı olduğu gibi temettü dağıtmak da olabilir.
Fakat teknoloji şirketleri sürekli büyümek hedefinde oldukları, daha doğrusu sektörleri bu büyümeye elverişli bir ortam sağladığı için temettü dağıtmak yerine, sermayelerini büyütme ve yatırım yapma yolu ile şirket değerini/hisse senedi fiyatını maksimize etmeyi tercih ederler.
Bu tabloların benzerini Borsa İstanbul için yaparsak ortaya çıkacak tablo çok iç açıcı olmayacaktır.
Halka açık şirketlerden bahsederken onların ismini kullanmama taraflısıyım. Değerlerini etkileyen yorumlar yapılmamalı. Fakat yine de aşağıdaki yorumları yapmak zorundayız:
- BIST 100’de bir adet teknoloji şirketi var. 99 tanesi teknoloji ile ilgisi olmayan şirketler.
- F/K oranları teknoloji şirketlerinde çok yüksek iken 60-70 yıllık şirketlerde bile tek dijitli.
- En değerli şirketlere baktığımız zaman maalesef hiçbir teknoloji şirketi yok.
- BIST’de halka açık olan toplam 482 şirket içinde, Teknoloji Endeksi’nde 19, Bilişim Endeksi’nde 18 şirket var ve de çoğu aynı şirketler.
Ve bir ekonomide halka açık şirket sayısı, halka açıklık oranları, halka açık teknoloji şirketi sayısı, bu teknoloji şirketlerinin değer sıralamalarda üst sıralarda yer almaları; otomatik olarak o ekonomide girişimcilik kültürünün geliştiğini gösterir. Bu da “yatırım yapılabilir” demektir.
BIST verilerini inceleyecek olursanız Türk Ekonomisinin hâlâ eski ekonomi standartlarında hareket ettiğini görürsünüz fakat bu mutlaka değişecektir.
Bir gün mutlaka Türk teknoloji girişimcileri, kurdukları şirketleri birinci tur yatırım aldıktan sonra, sağlam ve kârlı iş planları ile bir an evvel halka açtıkları zaman görecekleri olağanüstü ilgiye inanamayacaklardır.
Amerika’yı dünya teknoloji ve girişim şampiyonu yapan bu sistem Türkiye gibi genç ve dinamik bir ülkede er ya da geç yerini alacaktır.
