Sıradaki büyük teknoloji

DÜNYANIN EN İLGİNÇ İNOVASYONLARINDAN BAZILARI o kadar yeni ki etkilerinin tamamını henüz hissetmiyoruz. Fast Company’nin “Sıradaki Büyük Teknoloji” listesini açıklarken, işte bunu vurguluyoruz. Global devlerin yanı sıra cesur startup’lara da yer veren listemizdeki 65 kurum, genellikle laboratuvarlardan yeni çıkan araştırmalardan yararlanıyor. Bu şirketler, uygun fiyatlı bir otonom traktörden, evde yapılabilen ve 1 saatte sonuç veren COVID-19 testine kadar birçok inovasyon yaratırken, gerçek dünyadaki sorunları beklenmedik şekillerde çözmek için son teknolojiden yararlanıyor. Bu ürünler, hizmetler ve teknolojik atılımların tamamı henüz piyasada olmayabilir, ancak bunlar gerçek. Üstelik, inovasyonların ulaşılabilirliği yolunda önemli kilometre taşları oluşturuyorlar. Geleceğe dair potansiyelleri, editörlerimizi ve yazarlarımızı, bu ödülleri değerlendirirken en çok heyecanlandıran şeydi. Kazananlar ve bahsi geçen 33 mansiyon ödülü hakkında daha fazla bilgi için linkteki adresi ziyaret edin.

PARA

GRABANGO

PERAKENDECİLERİN KASA SIRASINDAN KURTULMASINI SAĞLIYOR/Grabango, mağazaları yapay zeka temelli kasasız ödeme teknolojisiyle donatan birçok girişimden biri. Binlerce ürün stoklayabilecek bakkalların ve marketlerin teknolojiyi kullanmasını sağlıyor ve Grabango’nun yapay zekasını allak bullak etmeden, depoları arasında istedikleri gibi gezinebilmelerini mümkün kılıyor.

Anchorage Digital
Anchorage’ın dijital varlık platformu, kriptoyla ilgilenen kurumsal yatırımcılara güvenli depolama sunmak için biyometrik kimlik doğrulama, kriptografik kullanıcı anahtarları ve donanım modülleri kullanıyor.

Mastercard
Mastercard, gelişmiş Temassız Ödeme teknolojisi sayesinde, kredi kartı işlemlerine, kuantum bilgisayar saldırılarına karşı dayanıklı hale getiren ve aynı zamanda işlem süresini milisaniyelerde tutan bir koruma katmanı ekledi.

Orum
Orum, gerçek zamanlı ödemeler yapılmasını sağlamak ve para bankalar arasında hareket ederken başarısızlık riskini daha iyi tahmin etmek için makine öğrenmesinden yararlanıyor. Kötü işlemleri azaltarak tüketicileri kredili mevduat hesaplarından, kurumları ise yüksek getiri oranlarından kurtarıyor.

Zest AI
Zest’in Adalet (Fairness) Kiti, tüketici kredilerini daha adil ve hatasız hale getirmek için bir makine öğrenmesi tekniği olan çekişmeli önyargı azaltma (“adversarial de-biasing”) yöntemini kullanıyor. Kit, kredi birliklerinin yanı sıra ipotek ve otomobil kredisi veren kurumlar tarafından da benimseniyor.

 

AKILLI CİHAZLAR

IBM

MOORE YASASINA YENİDEN HAYAT VERİYOR/Bir mikroçip üzerindeki transistör sayısının her iki yılda bir ikiye katlandığını savunan Moore yasası, geçerliliğini yitirecek gibi görünüyordu. Ancak IBM, çip üreticilerinin çok küçük bir alana 50 milyara kadar transistör sığdırmasına olanak sağlayan, 2 nanometrelik bir çip tasarladı. Potansiyel faydaları neler mi? Yüzde 400 daha iyi pil ömrüne sahip akıllı telefonlar…

Azumo
Mobil ekranlarda aranan önemli unsur, pil ömrüne zarar vermeden iç ve dış mekanlarda okunabilirlik sağlayabilmeleri. Azumo’nun LCD 2.0’ı, parlak güneş ışığına dayanıklı ve düşük güce ihtiyaç duyan bir ekranı, iç mekanlarda doğru renkler üreten ön aydınlatma ile bir araya getiriyor.

Diamond Foundry
Diamond Foundry’nin sentetik elmas malzemesi, bir çipteki silikon yonga plakasının yüzde 99’unun yerine geçebilir. Bu sayede çipin soğuk kalmasını sağlayarak hem performansını hem de iletkenliğini artırır.

GelSight
GelSight, robotlara dokunma hissi verir. Bu el cihazındaki kamera, yüzeyin şekli ile uyumlu, yumuşak bir dokunma sensörünün fotoğraflarını çekerek bir malzemedeki bozulmaları (bir mikrona kadar) ölçebilir.

Lightmatter
MIT’den ayrılarak kurulan bu şirketin ana ürünü Envise, bir fotonik yapay zeka hızlandırıcısı. Sinir ağları gibi uygulamalara ultra yüksek performans sağlıyor ve veri merkezlerinin karbon ayak izini muazzam ölçüde azaltmasına yardımcı oluyor.

Monarch
Kompakt Monarch Traktör elektrikli, otonom ve çiftliklerdeki çok çeşitli işlevleri (ekim, toprak işleme ve gübreleme gibi) yerine getirebiliyor. Üstelik 58 bin dolarlık fiyatıyla oldukça bütçe dostu.

MTEK
MBrain sistemi, modern bir fabrikanın operasyonlarını yürütmek için gerekli yazılımı alıyor ve üretim sürecinin her bir öğesini analiz edebilen tek bir sisteme entegre ederek, daha verimli hale getiriyor.

SambaNova
Stanford profesörleri, büyük AI modellerini eğitmek için yeni donanım ve yazılımlar yarattı. Daha sonra, SambaNova aracılığıyla teknolojilerini bir hizmet olarak sunarak, benimsenmelerini kolaylaştırdılar.

Skylo
Hücresel ağlar, dünyadaki kara kütlesinin yalnızca 20’sini kaplıyor. Skylo, traktörlerden boru hatlarına ve denizlerdeki balıkçı teknelerine kadar çeşitli alanlarda yer alan sensörlere uydu bağlantısı sağlayan bir IoT platformu oluşturdu.

Tactile Mobility
Bu startup’ın VehicleDNA adlı yazılımı, araçlara halihazırda yerleştirilmiş olan sensörleri kullanarak çukurlar ve yağışlı yol koşulları gibi yol tehlikeleri hakkında veri topluyor. Müşterileri arasında Detroit belediyesi, BMW ve Porsche bulunuyor.

SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK

UPSIDE FOODS
ÇİFTLİK HAYVANLARINA OLAN İHTİYACI MOLEKÜLER DÜZEYDE ORTADAN KALDIRIYOR/“Hücresel tarım” alanının öncülerinden Upside Foods (eski adıyla Memphis Meats), yüksek emisyonlara yol açan çiftlik hayvanlarına ihtiyaç duymadan ve en sonunda, geleneksel etle rekabet edebilecek bir maliyetle, hayvan hücrelerinden yetiştirilen et ve deniz ürünleri üretiyor. Şirketin pilot üretim tesisi yıl sonuna kadar faaliyete geçecek.

Anuvia
Anuvia, geleneksel gübre üretiminden kaynaklanan emisyonları yaklaşık üçte bir oranında azaltırken, gıda ve çiftlik atıklarını toprak sağlığını iyileştirebilecek ve tarımsal verimi beş kata kadar artırabilecek besinlere dönüştürüyor.

Automotus
Automotus, aydınlatma direklerine monte edilmiş video kameraları kullanarak otopark ücretlendirme sürecini otomatize ediyor. Ayrıca belediyelere, sokakların nasıl kullanıldığına dair değerli (ve anonim) bilgiler sağlıyor.

Bowery Farming
Bowery’nin dikey ve kapalı çiftliklerinde artık, saatte bir defa her mahsulün fotoğrafı çekiliyor. Bu sayede bilgisayarlı görüş sistemleri büyümeyi izleyebiliyor, tahmin edebiliyor ve koşulları otomatik olarak düzenleyebiliyor.

Desktop Metal
Desktop Metal’in Forust’ı, öğütülmüş ahşap artıklarını kullanarak ev eşyalarında, ekleme işlerinde ve mimari detaylarda kullanılabilecek yeni parçaları 3D yazdırmayı mümkün kılıyor. Şirketin yazılımı, artık neredeyse tüm ahşap tanelerini ve dokularını dijital olarak yeniden üretebiliyor.

Farther Farms
Farther Farms, gıdaları yüksek basınçlı karbondioksit ile pastörize ederek mahsulleri, süt ürünlerini ve eti dönüştürüyor ve soğutmaya ihtiyaç duymadan aylarca dayanabilmelerini sağlıyor. Bu, özellikle sınırlı soğuk depolamanın gıda israfına yol açtığı alanlarda ciddi faydalar sağlıyor.

Form Energy
Form, lityum yerine demir ve hava kullanarak, yenilenebilir enerjiyi uzun süreli depolamak üzere tasarlanan, ultra uygun fiyatlı bir pilin prototipini geliştirdi. Pil, 2025 gibi erken bir tarihte piyasalarda yer bulabilir.

GAF
Shingle (asfalt kiremit) üreticisi GAF, eski asfalt çatı kaplama malzemelerinin yüzde 90’ını kullanabilen bir sürece öncülük etti. Artık üretilen her shingle, yüzde 15’e kadar geri dönüştürülmüş malzeme içeriyor ve bu da, çatı kaplama ekonomisine hoş bir döngüsellik katıyor.

GM
Otomobil üreticisinin, ilk defa 2022 Hummer EV otomobilinde piyasaya sürdüğü yeni Ultium akü teknolojisi, aynı sistemin tüm elektrikli otomobillerinde kullanılmasını mümkün kılarak maliyeti düşürüyor. Aynı zamanda, şirketin tamamen elektrikli bir filoya geçmesini de kolaylaştırıyor.

Li-Cycle
Startup’ın düşük maliyetli, düşük emisyonlu geri dönüşüm yöntemi, telefonlarımıza ve bilgisayarlarımıza güç sağlayan lityum iyon pillerdeki bileşenlerin yüzde 95’ine kadar tasarruf sağlayabilir.

MagniX
Uçaklar için geliştirilen bu elektrikli tahrik sistemi, 800 kilometrenin altındaki uçuşları yaklaşık 2 bin 500 metre yükseklikte gerçekleştirerek, gerçek anlamda sıfır emisyonlu uçuşlar yapılmasını sağladı. Şirket yakın zamanda FAA onayı almayı bekliyor.

MycoWorks
Şirketin mantar temelli Fine Mycelium malzemesi, moda sektöründe derinin yerine kullanmak amacıyla geliştirildi. Müşteri beklentilerine göre (boyut ve görünüm dahil) yetiştirilebilen bu malzeme, daha sonra deri işçileri tarafından tabaklanıyor.

Nuvve
Nuvve’nin teknolojisi, elektrikli bir araç kullanılmadığında, pilindeki enerjinin şebekeye geri yönlendirilmesini sağlayarak sistemin kapasitesini artırıyor. Şu anda, okul otobüslerinin çalışmadığı zamanlarda pilot çalışmalar yapılıyor.

PepsiCo ve Wint
Wint’in Water Intelligence (Su Zekası) teknolojisi, su akışlarındaki anormallikleri algılayarak yiyecek ve içecek tesislerinin daha verimli faaliyet göstermesini ve su tüketimini azaltmasını sağlıyor. PepsiCo’nun Avrupa’daki beş tesisinde kullanılacak.

Sama ve Orbisk
Gıda israfı startup’ı Orbisk ve veri etiketleme şirketi Sama, bitmiş bir yemek tabağını tarayarak nelerin çöpe gittiğini tespit eden ve restoranların, menülerini bu veriler ışığında düzenlemesine olanak veren bir AI aracı geliştirdi.

Turntide
Turntide’ın akıllı elektrik motorları; buzdolapları, klimalar ve diğer motorlu cihazlarda hem enerji kullanımını hem de tamir ihtiyacını azaltıyor.

 

YAPAY ZEKA + VERİ

NEUTIGERS
YAPAY ZEYAKA GÜNÜNÜ GÖSTERİYOR/Princeton Üniversitesi’nden ayrılarak kurulan şirket, diğer donanımların yanı sıra tıbbi cihazların, ağ cihazlarının ve giyilebilir cihazların yaratıcılarına, yalnızca bulutta bulunabilecek türden bilgi işlem gücüne, enerjiye ve eğitim verilerine ihtiyaç duymayan AI uygulamaları geliştirme olanağı sunuyor. Bu gelişmiş uygulamalar yerel olarak çalıştığı için internet bağlantısı da gerektirmiyor.

ADP
Bordro hizmetleri devi ADP’nin DataCloud hizmeti artık, şirketlere 30 milyon çalışandan gelen anonim bilgilere dayalı içgörüler sunan bir çeşitlilik, eşitlik ve kapsayıcılık dashboard’una yer veriyor.

Arkose Labs
Arkose Labs, web sitelerindeki olası sahtekarlığı belirledikten sonra, algoritmaların çözmesi neredeyse imkansız olan, tıklama çiftliklerinin (botlar) ise üstesinden gelmesi çok uzun süren görsel bulmacalar ile devreye giriyor. Expedia ve Chime, şirketin müşterilerinden.

Beyond Identity
Startup, dijital işlemleri güvence altına alan teknolojiyi kullanarak şifre ihtiyacını ortadan kaldırıyor. Kullanıcıların kimlikleri her cihaza bağlı ve her oturum açtıklarında kriptografik olarak doğrulanıyor.

Keyavi
Keyavi’nin API platformu, verilerin nereye gittiği konusunda sahibine geribildirimde bulunuyor ve yalnızca yetkili kullanıcıların verilere erişmesini sağlıyor. Bu sayede her bir veri, kendisinin farkında oluyor ve akıllı hale geliyor.

Microsoft ve InfernoRed
İki şirket, işlenirken dahi verilerin şifrelenmesini sağlayan, açık kaynaklı sistem ElectionGuard’ı oluşturmak için ortaklık kurdu. Sistem, insanların oylarını tamamen gizli tutarken oylarının sayıldığını kontrol etmelerini mümkün kılıyor.

PwC
PwC’nin Bias Analyzer’ı (Önyargı Çözümleyici), çıktı verilerini inceleyerek, firmanın müşterilerine, otomatik karar verme sistemlerindeki bariz olmayan önyargıları tespit etmelerine yardımcı oluyor. Bu önyargılar, sigorta sözleşmelerinden klinik deneylere kadar uzanan süreçleri etkileme potansiyeline sahip.

Spherex
Spherexin Greenlight teknolojisi, yapay zeka ile insan küratörlüğünü bir araya getirerek, üretim şirketlerinin içeriklerini—ve pazarlama stratejilerini—bir ülkenin belirli toplumsal veya kültürel ilkelerine uyacak şekilde düzenlemelerini sağlıyor.

SAĞLIK

CAPTION HEALTH
ULTRASONLARI AKILLI HALE GETİRİYOR/Bay Area merkezli Caption Health’in ultrasonu, yapay zekadan yararlanarak, sağlık hizmeti sağlayıcılarına görüntüleme sürecinde rehberlik ediyor ve taramalara dair ön yorumlar sunuyor. Bu yıl şirket, teknolojiyi COVID-19’un kalp üzerindeki etkilerini izlemek amacıyla kullandı.

Biospectal
Biospectal’ın OptiBP uygulaması, akıllı telefondaki kamerayı kullanarak, bir kullanıcının parmak ucundan tansiyonunu ölçebiliyor.

Brightseed
Brightseed’in Forager platformu, bitkilerin içindeki bileşenleri daha iyi anlayabilmek için büyük ölçekli veri işleme ve makine öğrenmesinden yararlanarak, potansiyel tıbbi uygulama alanlarını belirliyor.

Microsoft ve Adaptive Biotech
Teknoloji devi, Adaptive Biotech ile çalışarak, COVID-19’a karşı verilen bağışıklık tepkilerinin veritabanı ImmuneCODE’u oluşturdu. İkili, bunu, geçmişteki enfeksiyonları tespit etmek amacıyla uygun fiyatlı bir T-hücre testi geliştirmek için kullandı.

ClosedLoop AI
Şirket, hastanede yatan hastaların sağlık sonuçlarını, onları taburcu etmeden önce tahmin ediyor. Bu sayede doktorlar, tekrar hastaneye yatmalarının önüne geçebilecek bakım planları oluşturabiliyor.

Outset Medical
Şirketin kompakt Tablo diyaliz makinesi, su arıtma ve diyalizat üretimini (kandaki yabancı maddeleri temizler) bir araya getiriyor. Hem tedavi merkezlerinde hem de evde kullanılabilen makine, hastaların erişimini de artırıyor.

Sherlock Biosciences
Sherlock’un CRISPR tabanlı hassas COVID testi (gen düzenleme teknolojisinin FDA onayıyla ilk kullanımı), yaklaşık bir saat içinde sonuç verebiliyor. Şirket şu anda farklı bir versiyon üzerinde çalışıyor: Tıpkı hamilelik testi gibi, evde yapılabilecek, elde taşınabilir bir test çubuğu…

Synchron
Şirket, hareket kabiliyeti sınırlı olan kişilerin web’de yazı yazmasına ve gezinmesine olanak sağlayan ve beyindeki elektriksel darbeleri kullanarak bilgisayara bilgi gönderen, minimal ve invaziv bir arayüz geliştirdi.

Tivic Health
Tivic’in el tipi cihazı, yüzdeki ağrı ve basıncı beyne ileten trigeminal siniri uyararak sinüs ağrılarını azaltıyor.

TruTag
TruTag, sahte ilaçların tedarik zincirine girmesini önlemek amacıyla bir akıllı telefon uygulaması tarafından taranabilen, yenilebilir mikro barkodlar üretiyor.

DENEYİMLER

ENVISICS
KAFA KARIŞTIRICI ARABA EKRANLARINI DAHA ETKİN HALE GETİRİYOR/Birleşik Krallık merkezli Envisics, artırılmış gerçeklik teknolojisinden yararlanarak önemli bilgileri (yönler, yoldaki tehlikeler) sürücünün görüş alanına yansıtan bir baş üstü ekranı geliştirdi. Tescilli malzemeler, ekrandan süzülen ışığın yoğunluğunu değiştirerek holografinin, doğrudan güneş ışığı aldığında bile parlak ve yüksek çözünürlüklü olmasını sağlıyor. Ekran, gelecek yıl çıkacak olan Cadillac Lyriq’te piyasaya sürülecek.

Adobe
Adobe’nin Super Resolution’ı, makine öğrenmesini kullanarak, dijital bir görüntünün çözünürlüğünü artırırken ayrıntıları koruyor. Bu sayede fotoğraflar, kare kare olup göz zevkimizi bozmaksızın, dört kata kadar daha büyük basılabiliyor. Teknoloji, Lightroom uygulaması ve Camera Raw eklentisinde kullanılıyor.

Amazon
Amazon Nimble Studio, sanal iş istasyonlarını, görüntü yaratma (rendering) yeteneklerini ve veri depolamayı bir araya getirerek, animasyonlu ve özel efekt ağırlıklı projeler için sanal işbirliğini kolaylaştırmaya ve daha verimli hale getirmeye yardımcı oluyor.

Arcturus
3D ve holografik videoların düzenlendiği ve dağıtıldığı bir post prodüksiyon platformu olan Arcturus’un HoloSuite’i, devasa üç boyutlu içerik dosyalarını hızlı ve kolay bir şekilde işleyebiliyor ve görüntüye dönüştürebiliyor.

Around
Hibrit ekipler için tasarlanan video konferans hizmeti Around, aynı odada birden fazla kişi görüşme yaptığında ortaya çıkan yankıları ve geribildirimleri ortadan kaldırıyor.

Audio Design Desk
Netflix, Amazon ve HBOMax tarafından kullanılan Audio Design Desk’in AI teknolojisi, editörlerin 30 binden fazla telifsiz sesten oluşan bir kitaplıktan seçim yaparak videolara sorunsuz bir şekilde ses efektleri eklemesine olanak tanıyor.

DressX
Artırılmış gerçeklikten yararlanan şirket, fotoğraflarınızı gönderdiğinizde, vücudunuza gerçekçi görünen dijital kıyafetler yerleştirebiliyor. Ana kitlesi ise şu anda, gerçek kıyafetler satın almak zorunda kalmadan yeni görünüşlere sahip olmak isteyen influencer’lar.

HourOne
HourOne’ın foto realistik avatarları, şaşırtıcı derecede insana benzeyen sesiyle 17 dilde metin okuyabiliyor ve yazılı dosyaları, video sunumlarına dönüştürebiliyor. Berlitz, bu teknolojiyi kullanarak üç farklı dilde 13 bin eğitici video oluşturdu.

Kiswe Studio
Kiswe, canlı etkinlikleri küresel yayın deneyimlerine dönüştürüyor. Teknolojisi, bir BTS konserinin, her lokasyonun farklı ağ özellikleri olmasına rağmen yaklaşık 200 ülkedeki, neredeyse 1 milyon cihazda eşzamanlı olarak yayınlanmasını mümkün kıldı.

Leica Geosystems
Kablosuz, el tipi BLK2GO lazer tarayıcı, farklı ortamların 3D haritalarını oluşturmak için lidar ve panoramik görüntüleme kullanıyor. Bu, tasarımcılar, mimarlar ve mühendisler için oldukça kullanışlı.

Neurable
Enten kulaklıklarının her bir kulak yastığında, beynin elektriksel aktivitesini ölçebilen gelişmiş sinyal işlemcileri bulunuyor. Şirket, diğer özelliklerin yanı sıra, beyinleri bir molaya ihtiyaç duyduğunda kullanıcıları uyarmak için bu verileri kullanıyor.

Pathway
Dahili kameraya sahip şeffaf tahta Pathway’in eGlass’ı, aynı videoda bir öğretmenin yüzünü ve notlarını yakalıyor. Video, öğrenciler için sınıfta ve çevrimiçi olarak yayınlanabiliyor.

Rapid Robotics
Robotik üretim genellikle pahalı ve karmaşık bir süreçtir. Rapid Robotics, enjeksiyon kalıplamadan parça denetimine kadar yaygın fabrika görevlerini yerine getirebilen, kolaylıkla eğitilebilen, talebe dayalı robotlarla bu üretimi demokratikleştiriyor.

Relativity Space
Bu startup, yörünge roketleri üretmenin yeni bir yolunu tasarladı: Dünyanın en büyük 3D yazıcılarıyla yazdırmak. Geleneksel yöntemlerle roket üretmek için gereken “iki yıldan uzun süre” yerine, yapay zeka ve robotik kullanarak günler içinde üretebiliyor.

Taqtile
Taqtile’ın, karmaşık endüstriyel ekipmanı yönetme talimatlarını doğrudan işçilerin görüş alanına yerleştiren Manifest AR platformu sayesinde, makine operatörleri ve teknisyenler, iş başındayken ihtiyaç duydukları bilgilere erişebiliyor.

Tilt Five
Tilt Five’ın AR gözlükleri, videoyu özel bir oyun masasına göndermek için küçük projektörler kullanıyor ve ardından, 3D görüntüleri kullanıcıya geri yansıtıyor. Sonuç, geniş görüş alanına sahip hafif bir kulaklık…

KATKIDA BULUNANLAR / Morgan Clendaniel, Amy Farley, Ainsley Harris, KC Ifeanyi, Suzanne LaBarre, Nicole LaPorte, David Lidsky, Harry McCracken, Jared Newman, Alex Pasternack, Adele Peters, Ruth Reader, Katharine Schwab, Mark Sullivan

İLLÜSTRASYONLAR NOMA BAR