Şirket Doktoru

GENERALIST (HEZARFEN) OLMA ZAMANI

Yazar David Epstein’in “Range” adlı kitabını okuyanlar vardır. Ben de bir yazımda onun görüşlerine yer vermiştim. Yazı “Generalist” ve “ ‘Specialist” liderlik üzerineydi. Özetle, geçmişte, sadece bir konuya odaklanan, o alanda uzmanlaşmış (Specialist) liderler gözde idi. Şimdi ise her şeyden anlayan, değişik bilimleri/konuları takip eden, bilen (Generalist) liderlerin zamanı.

Bu konuyu bizim etkinliklerden birinde TAV Holding Yönetim Kurulu Başkan Vekili Sani Şener’den de dinlemiştim. “18-22 yaşlar arasında okulumuzun/üniversitenin verdiği eğitim, fakültenin adı ne olursa olsun, bizim 40 yıllık iş hayatımızı etkileyemez. Dünya çok değişti, değişiyor; bütün bilimler birleşiyor” saptamasını yapan Sani Şener, benim de “yeni dönemin gerçeği” dediğim görüşünü şöyle ortaya koyuyordu:

“İçinde bulunduğumuz dönemde zorlukların üstesinden gelmek için ‘Hezarfen olmak’ lazım. “Hezar”, Farsçada ‘bin’, ‘fen’ ise bilim demek. Bin bilimli olmak, çok çeşitli konulardan anlamak demek. Alman matematikçi Gottfried Leibniz var. Bu bilim adamı sadece matematik değil, biyoloji, fizik, geometri, gök bilim gibi çok sayıda alanla ilgilenmiş. Resim bile yapıyor. Leonardo da Vinci de öyle. Hem resim yapıyor hem heykel ile ilgileniyor. Mimarlık alanında da havacılıkta da çalışmaları var. Bizim de artık C level yöneticiler olarak her şeyi bilmemiz lazım.”

Gerçekten de öyle. İçinde bulunduğumuz dünyada, iyi bir mühendis olmak yeterli değil. Değişimi yönetmek, zorlukların içinden geçmek için finansı, ekonomiyi, sosyolojiyi, yapay zekayı, insan psikolojisini de bilmek gerekiyor.

HAFTADA 4 GÜN ANLAMLI MI?

İş dünyasında tartışılan konulardan biri de haftalık çalışma süresini “4 güne” indirmek… Henüz “hibrit” çalışma düzeni gibi Türkiye’deki şirketlerin gündeminde olmasa bile, başta Kuzey Avrupa olmak üzere Batı dünyasında tartışılıyor, üzerine araştırmalar gerçekleştiriliyor.

Yakın zamanda bu konuda çok önemli bir çalışma gerçekleştirildi. İngiltere bazlı gerçekleştirilen “4 Day Week” adlı projeye, 70 şirket ile 3 bin 300 çalışanı katıldı. “Dünyanın en büyük pilot projesi” olarak nitelendirilen bu çalışmada yer alan şirketler, çalışma süresini 4 gün olarak düzenlediler. Cuma/Cumartesi/Pazar günlerini tatil olarak esas alan çalışma, “100-80-100” formülüne, yani “yüzde 100 ücret, yüzde 80 çalışma ve yüzde 100 verimlilik” ilkesine göre yürütüldü.

Çalışmanın ilk değerlendirmesi Eylül 2022’de yapıldı ve katılan şirketlerin memnuniyet düzeyi yüzde 88 olarak açıklandı. “Verimlilik aynı kaldı ya da biraz üzerine çıktı” diyenlerin oranı ise yüzde 95’i buldu. Şirketlerin yüzde 63’ü ise “4 gün çalışma için yetenek bulmak çok kolaylaştı” değerlendirmesini yaptı. En önemlisi ise çalışanların mutluluğu ve memnuniyeti… 3 bin 300 çalışanın yüzde 78’i, “Memnun, daha az stresli ve mutlu” olduklarını paylaştılar.

HİBRİT ÇALIŞMA BAŞARILI MI?

Bu konuda Türkiye’de CEO ve İK liderleri arasında tartışmalar olduğunu biliyorum. Uzaktan çalışmayı gözden geçirmek, hatta vazgeçmek isteyenler var. Patron, CEO ve İK liderlerinden bu konudaki görüşlerini öğrenmek isterim. “Hibrit” ve “uzaktan çalışma” konusunda olumsuz görüşleri olanlar, bunu gerekçeleriyle yazarlarsa memnun olurum.

AJANDAYA “X GÜN” KOYMAK

Ne kadar hayata geçirilebilir, kaç kişi yapabilir, bilmiyorum. Ancak, Honeywell’in eski CEO’su David Cote’ın kitabında okumuştum. 2022 yılında yayınlanan kitapta Cote, bir liderlik yaklaşımını paylaşıyor. Özetle şunları öneriyor:

• Her ayın belli gün/günlerini işinizi düşünmeye, gözden geçirmeye ayırmanızı şiddetle öneririm.
• Ben bunu düzenli yapıyorum. Her ay 2-3 gün için asistanlarıma, “Bu tarihleri ajandama X days (gün) olarak koyun” diyorum.
• Bu günlerde hiç toplantı yapmıyor, iş yemeğine gitmiyorum. Sadece işimi düşünmekle geçiriyorum.
• Bir başka aydaki X Günler’de ise farklı bir yol izliyor, işlerimizi yerinde görmek için seyahat ediyor ya da sürpriz ziyaretler yapıyorum.
• Benim bir de “Growth days” (Büyüme günleri) dediğim günler vardır. Yine o dönemde hiçbir toplantı koymam, liderlik ekibiyle sadece büyümeyi konuşurum.

Hızla akan, bazen iş hayatının akışına kapılmanın çok mümkün olduğu bu dönemde, arada bir işe, işin yarınına ve sektörün geleceğine bakmak fena fikir değil. Çok sayıda iş insanıyla konuşuyorum. Bu konuyu sormamıştım. Bundan sonra sorarım. Böyle bir yönetimi olanlar varsa da bana yazsın lütfen.