Fast Company Türkiye
Dünya Ekonomik Forumu’nun (WEF) 2017 yılı toplantısı sırasında açıklanan raporlardan biri CEO’lar arasında gerçekleştirilen araştırmaya dayanıyordu. PwC Global tarafından yapılan çalışma, dünyanın dört bir yanından yüzlerce CEO ile gerçekleştirilmişti. WEF’de açıklanan raporun bir bölümünün başlığı şöyle idi: “CEO’ların uykusunu kaçıracak 4 gelişme”.
“İş dünyasındaki güven sorunu”, “Artan belirsizlik” ve “Liderliğin gözden geçirilmesi” gibi 3 başlığın yanı sıra 4’üncü başlık olarak “Yetenek kıtlığı” yer alıyordu. Araştırmaya katılan liderlerin yüzde 77’si, “yetenek sıkıntısının” önümüzdeki dönemde şirketlerini zora sokacağına dikkat çekiyordu. Yüzde 55’i ise önlem olarak yeni yetenekler alacaklarını belirtiyordu.
Aradan 5 yıl geçti, dünyadaki araştırmalarda yine “Belirsizlik” ve “Yetenek” sorunu hâlâ “uyku kaçıracak” sorunlar listesinde yer alıyor. Bunlara “siber risk” gibi yeni konular da eklendi. CEO’lar arasında ilk sıraya “sürdürülebilirlik” ve “eşitliği” koyanlar da vardı.
Türkiye’de ilk 3
CEO Council üyeleri başta olmak üzere Başkan, CEO ve genel müdürler arasında yaptığımız ankette, Türk iş dünyasında “uyku kaçıran faktörler” listesinin ilk sırasında yüzde 41.9 ile “Ekonominin gidişi” yer aldı. Bunu izleyen, daha yıllar önce global CEO’lar arasında fark edilen “Yetenek kıtlığı”, Türkiye’deki şirketlerin sorun listesinde ikinci sırada yer alıyor. Bu iki sorunu “borç yönetme” izliyor.
Domino’s Pizza CEO’su Aslan Saranga, ilk sırada yer alan sorunun, “uyku kaçıracak” nitelikte olduğuna dikkat çekiyor: “Bu dönemde uykumuzu kaçıran ana konuyu enflasyon oluşturuyor. Maliyetlerimiz, açıklanan enflasyonun çok üstünde artıyor. Ancak, maliyet artışlarını müşteriye yansıtamıyoruz. Üstelik bu sorun orta vadede değişmeyecek gibi gözüküyor.”
Exeltis Türkiye CEO’su Altan Demirdere, “Önümüzü tam anlamıyla görememek ve belirsizlik ortamına” dikkat çekiyor ve ekliyor: “Uygulanan kurallarda ve açıklanan rakamlarda şeffaflık olmaması ve dolayısıyla güven ortamının bozulmuş olması iş yapmayı zorlaştırıyor.”
Yüksek enflasyon riski
Alarko Holding CEO’su Ümit Nuri Yıldız, Türkiye’de ve dünyada etkisini gösteren “enflasyonist” ortama dikkat çekiyor. Bu süreçten geçerken merkez bankalarının sıkı para politikalarının durgunluk riskini yükseltebileceğini söylüyor:
“Enflasyonun kontrollü bir şekilde azalacağına yönelik beklentilerimizi korurken, yine ihracat potansiyelinin pazar yönünden çeşitlendirilerek devam edeceğini düşünüyoruz.
Küresel resesyonun etkisinin Alarko Holding için sınırlı olacağını öngörüyor, çevik iş anlayışımız sayesinde bu dönemi olumlu geçirmeyi bekliyoruz. Bu sürecin etkisini ve sanayi faaliyetlerimiz kapsamında ihracat pazarlarındaki talepte azalma olasılığının yaratacağı sonuçları yeni pazarlarla desteklenmiş ihracat faaliyetlerimizle ve kuvvetli Türkiye pazarı sayesinde telafi etmeyi hedefliyoruz. Ayrıca, resesyon ve artan maliyetler nedeniyle üretimi kısma noktasına gelebilecek yurt dışı rakip firmalara göre daha verimli olmamız mevcut coğrafyalarda yeni iş potansiyelleri de taşıyor.”
Global gerginlik olasılığı
Kileci Tekstil Genel Müdürü Necdet Kileci, “Benim uykumu global jeopolitik riskler kaçırıyor” diye konuşuyor. Bunları da 3 başlıkta bir araya getiriyor. Ona göre ilk sırada, “ABD ile Çin’in, Tayvan’da oluşan riskler” nedeniyle sıcak çatışmaya girmesi yer alıyor.
Bir başka sorunu, Ukrayna nedeniyle ABD ve Avrupa Birliği’nin Rusya ile sıcak teması ve devamında nükleer riskte gören Kileci, şunu ekliyor:
“Türkiye olarak bizi en çok ilgilendiren konu son dönemde Yunanistan ile aramızdaki gerginliğin artmasıdır. Bir sıcak temas olasılığı büyük risktir.
Çok uykumuzu kaçırmasa da iş hayatındaki güncel bir başka sorunu ise maliyet enflasyonu nedeniyle işletme sermayelerinde yaşanan sıkıntı oluşturuyor.”
CEO’ların risk analizi
Türkiye’nin önde gelen CEO’larının katıldığı anketten çıkan sonuçları, değişik sektörlerden liderlerin görüşleri de destekliyor.
GAMZE CİZRELİ
Big Chefs Kurucusu
Seçim sonrası belirsizlik, bunun yaratabileceği ekonomik kriz ve sonrasında ev dışı tüketimde azalma olasılığı, uyku kaçırmak için en önemli etkenler olarak öne çıkıyor.
SERDAR GÖRGÜÇ
Otokar CEO’su
Pandemiden sonrası hızlı normalleşme ve akabinde gelen talep artışı tedarik alanında tüm üreticileri olumsuz yönde etkiledi. Savaş koşullarının etkisiyle lojistik süreçlerinde de aksamalar yaşandı. Yerli sanayiinin gelişimi için üreticilerin ortak çaba sarf etmesi önem kazandı.
NUR GER
Suteks YKB
Hukukun üstünlüğü ve hakim ve savcıların tarafsızlığı ilkesinin çiğnenmesi, en önemli sorun olarak öne çıkıyor. Hukukun olmadığı yerde düzen olmaz. Adalet olmazsa, demokrasi olmaz. Demokrasinin bulunmadığı yerde zaten gelişme olmaz. Ülkenin geleceğine olan güven sarsılırsa büyüme de olmaz. Sermaye, yerli ya da yabancı, önce hukuka bakar.
SERKAN KAPTAN
TAV CEO’su
Küresel ekonomide istikrarsızlık yaratabilecek en önemli riskin, ABD ve Çin arasındaki gerginlik olduğunu düşünüyorum. Tayvan konusu, ABD’nin yaptırımları, Çin’in Rusya, Hindistan, Suudi Arabistan ve Afrika bölgesinde etkisini artırması gerilimi canlı tutuyor. İki ülke arasındaki gerilimin yükselmesi, içe kapanma politikalarının güç kazanmasına ve küresel ekonominin kırılganlığının artmasına neden olabilir.
