Fast Company Türkiye
GÜLDEN YILMAZ
Koton Eş Başkanı
– Tekstil ve moda sektörü karbon emisyonları açısından karnesi iyi bir sektör değil. En değerli yaşam kaynağımız olan suyu da kıt hale getirdi. Dünyada kişi başına düşen su miktarına bakıldığında Türkiye’de kişi başına 1300 metreküp düşüyor yani ‘su stresi’ yaşayan ülkelerden biriyiz. Diğer taraftan denizlerimiz de büyük tehdit altında, yüzde 80’i plastiklerle kirlenmiş durumda. Dünyada da durum kötü. Hemen önlem alınmazsa çok daha kötü olacak durum.
– Tekstil, tarım ve enerjiden sonra en çok su tüketen endüstri. Bir tişört için 2700 litre, bir jean için 10850 litre su harcanıyor. Dolayısıyla hızla eyleme geçilmesi gereken kritik bir konu bu.
– Bilinçlendirmek çok önemli. Biz mağazalarımızda bilmeyenlere anlatmaya çalışıyoruz. Bilinçli müşterilerimiz sayesinde de dönüşmeye başladık.
– Sürdürülebilir dönüşümü tetikleyecek olan etkenlerden biri ‘müşteri’. Bugün müşterinin talebiyle endüstri dönüşüyor. Onlar ‘oyun değiştirici’.
– Global Textile Exchange verisine göre, 2022’de toplam pamuğun yüzde 27’si sürdürülebilir pamuk. Polyesterde yüzde 13,5 geri dönüştürülmüş polyester.
– Koton olarak, 3 yıldır Yaşama Saygı adında bütüncül bir bakış açısı geliştirdik. İş yapış biçimlerimizi değiştirdik. Sadece üretime değil üretirken ne tükettiğimize de bakıyoruz. Dünya kaynaklarını da kapsayan bir bakışla değerlendiriyoruz süreçleri. 3 yılda 5075 ton ‘better cotton’ kullanarak 3349 ton su tasarrufu yaptık.
– Suya Saygı koleksiyonuyla 6 sezonda 73.725 ton su tasarrufu sağladık. Doğal elyaflar, geri dönüştürülmüş hammaddeler kullandık, her bir aşamada daha az su tüketildi. 2022 cirosunun yüzde 25’i sürdürülebilir ürünlerden geliyor.
– Hedeflerimizin başında 2040 yılına kadar karbon nötr olmak, 2030’a dek tüm tesislerimizde %100 yenilenebilir enerji kullanmak geliyor.
————–
MUZAFFER KAYHAN
Söktaş CEO’su
– Söktaş 1971’de Söke’de kuruldu. O günlerde iplik üretimine yoğunlaşmıştık. Bugün bitmiş kumaş üretiyoruz. Son derece lüks markalara da gömlek üretiyoruz. Şu anda pamuktan gömleğe tüm operasyonu yapan halka açık bir firmayız. 750 çalışanımız var. Tarım tarafında süt ve süt ürünleri satışıyla ve moda endüstrisinde kumaşla hizmet veriyoruz.
– Tekstilde sürdürülebilirlik çok önemli. Çünkü su tüketiminin ve insan gücünün yoğun olduğu bir sektör. Dolayısıyla çevresel sürdürülebilirlik ve insan kaynağındaki sosyal sürdürülebilirlik bakımından çok önde. Dünyanın kaynaklarını fazlasıyla kullanan bir sektör. Sürdürülebilir üretim özellikle Z kuşağıyla çok daha önemli hale geldi. Biz de özellikle son 10 yıldır sürdürülebilirliği yoğun şekilde işlerimizin merkezine aldık.
– Z kuşağının ‘lüks’ tanımı çok farklı, onlar doğaya zarar vermeyen ürünleri ‘lüks’ olarak algılıyor.
– Sürdürülebilirliği sağlamak için öncelikle hammadde üretiminde pamuk tarafında yaptığımız Ar-Ge çalışmaları var. ‘Onarıcı tarım’ teknikleri kullanıyoruz pamuk üretiminde. Anadolu’nun topraklarının zenginliği içindeki biyoçeşitlilik canlılığından geliyordu ancak yıllar içinde kötü kullanımdan bu canlılık öldürüldü. Biz bu canlılığı geri getirmeye çalışıyoruz ve yayılması için çaba sarf ediyoruz. Önce Söke sonra Türkiye’nin tüm pamuk üretim bölgelerinde onarıcı tarımı yaygınlaştırmak istiyoruz.
– Enerjimizi tamamen yenilenebilir kaynaklardan üretilen enerjiden alıyoruz. Tükettiğimiz suyun yarısından fazlasını geri kazanıyor ve içeride tekrar kullanıyoruz. Sıfır su atığı sistemine dönüşmek amacımız. Dışarıya sıfır su atarak kendi içimizde döngümüzü sağlamak.
————
MÜGE ARPACIOĞLU
H&M Türkiye Genel Müdürü
– H&M deneyimini mağazalarımızda müşterilerimizle buluşturuyoruz. Çalıştığımız firmaların da sürdürülebilirlik hakkında farkındalıklarını artırmak istiyoruz.
– H&M, moda ve kaliteyi en iyi fiyata sürdürülebilir şekilde sunmak istiyor. Önce ürünlerin materyalleriyle başladık bu yolculuğa. Çok ciddi aşamalar kaydettik ürün tarafında. Mağazalarda sürdürülebilirlik de stratejimizin odağında. Bu anlamda çalıştığımız markaların sürdürülebilirliği, mağazalarda enerji tüketimi başlıca konular.
– Enerji verimliliği sistemimiz sayesinde ekiplerimiz uzaktan müdahale edebiliyor ve hemen arızaları gidererek enerji verimliliğinin devamlılığını sağlıyorlar. Enerjinin dışarıdan alınabileceği durumlar da var. 5 mağazada bunu yapıyoruz. Buralarda ‘yeşil enerji’ alıyoruz.
– Mobilyalarda FSC global sertifikalı ahşap kullanıyoruz. Orman Yönetimi Konseyi sertifikası, ormanların biyolojik çeşitliliğini koruyan, yerel halka fayda sağlayan, ekonomik <sürdürülebilirliği sağlayacak şekilde ormanların işletilmesine olanak sağlayan bir sertifikadır. Bizim tüm mobilyalarımızda bu sertifika var. Ayrıca çevreye ve insan sağlığına zarar vermeyen malzemeler kullanıyoruz mağazalarda da.
– Gerçekten sürdürülebilir marka olmak istiyorsanız müşteri ile karşılaştığınız her kanalda sürdürülebilir olmalısınız. Bu anlamda endüstriyi de zorluyoruz. Birlikte çalıştığımız markaları sürdürülebilirlik yönünde destekliyor ve eğitimlerine de katkı sağlıyoruz. Hep beraber atılacak adımların sektöre etkisi büyük olacak.
—————
ARNAŞ AKBAŞ
Nivogo CEO
– Moda endüstrisi sanayi devrimiyle bir kırılma yaşadı. Bu kırılmayla daha fazla üretmeye, daha fazla satmaya ve para kazanmaya odaklandı. Modanın hızlı modaya doğru yolculuğu da böyle devam etti. Günün sonunda ekolojik ve sosyolojik açıdan büyük etkiler yarattı. Bu yolculuğun sonunda sadece markaları suçlamak doğru değil. Dönüşümü de devlet, markalar ya da STK’lar tek başına sağlayamaz. Bu sorunu, teknolojiyi arkasına alan ve ‘elini kirletmekten’ korkmayan startup’lar çözer.
– Pek çok girişim, döngüsel ekonomi denen uçtan uca ihtiyacın bir kısmını çözmeye odaklanıyor. Sadece satış, sadece platform veya sadece operasyona odaklanıyorlar. Ancak bu parçalı yapı çözüm getirmiyor. Uçtan uca bir çözüm lazım. Biz de bu misyonla Nivogo’yu kurduk. 3 senede farklı kanallarda yaptığımız yatırımlarla döngüsel ekonomide büyük rolümüz var.
– Hem markaların hem de kullanıcıların atık hale gelme potansiyeline sahip ürünlerini alıp kendi teknolojimizle yenileyip bir sonraki kullanıcı için uygun fiyatla, döngüsel mağazalarımızda müşteriye sunuyoruz. Bu çözümün de kendi içinde bir karbonayakizi var. Dolayısıyla bunu da ölçüyor ve raporluyoruz. Bir tişörtü kurtarırken ne harcıyoruz? Bunu bilmeliyiz ki tasarrufumuzu ölçebilelim. Bu nedenle net karbonayaizi ölçer sistemler kurduk. Bugüne dek 2 milyona yakın ürün yeniledik, 14 milyar litre su tasarrufu sağladık.
– Kolektif bir ekosistem yaratmaya çalışıyoruz. Markalarla işbirliği içinde döngüsel ekonomiyi sağlamak amacımız. Masamıza kanun yapıcıları da oturtmaya, STK’larla işbirliği yapmaya gayret ediyoruz.
————
LEWIS PERKINS
Apparel Impact Enstitüsü Başkanı
– Apparel Impact Enstitüsü, tedarikçi düzeyinde hem çevresel hem de sosyal etkiyi iyileştirmek için veriye dayalı içgörülerden yararlanıyor. Higg Endeksi gibi verileri de kullanıp, tedarik zincirlerindeki verileri analiz ediyor bölgesel ve işbirlikçi bir yaklaşım benimsiyor.
– Hazır giyimdeki sürdürülebilirlik çalışmalarımız, sektörde dünyanın birçok yerinde fosil enerjiden kaynaklanan önemli miktarda su ve elektrik tüketimine dikkat çekiyor.
– Yenilenebilir termal enerji teknolojileri ve temiz enerjinin tedarik zinciri boyunca entegrasyonu da dahil olmak üzere hazır giyimin yenilenebilir enerjiye ve daha sürdürülebilir üretim yöntemlerine yönelmesine yardımcı olacak çözümleri genişletmeye çalışıyoruz.
– Apparel Impact Institute olarak, sürdürülebilirliğe katkısı olacak yenilenebilir termal ısı alternatifleri, kuru işleme ve susuz boyama teknikleri gibi yeniliklere ve bunların uygulanabilirliğini değerlendirmeye odaklanıyoruz.
– Gelecek vaat eden bir diğer alan ananas kabuğu, mantar veya sığır hücresinden labarotuvarda elde edilenler deri gibi yeni nesil malzemeler. Bu malzemeler uygun fiyatlı üretilebilirlerse ve etkili oldukları kanıtlanırsa, sektörün çevresel etkisini önemli ölçüde azaltabilirler.
– Sürdürülebilirlik açısından şirketleri ‘iyi’ veya ‘kötü’ olarak etiketlemekten kaçınıyorum çünkü aslında yüksek sürdürülebilirlik standartlarıyla ilişkilendirdiğimiz markalar bile hâlâ kömüre güveniyor ve üretimde belirli kimyasallar kullanıyor.
– H&M grubu, PVH, Target, Lululemon gibi markalar ve önde gelen fon sağlayıcılarımız olan H&M Vakfı, Schmidt Aile Vakfı ile diğer partnerlerimiz 250 milyon dolarlık bir fon taahhüdünde bulundu.
– Bizimle çalışan 50’den fazla markanın katkıları gerçek bağlılığı yansıtıyor. Bu sadece kimin finansal olarak en fazla katkıda bulunduğuyla ilgili değil, aynı zamanda kimin kaynaklarını ciddiyetle kullandığıyla da alakalı.
– Sürdürülebilir bir tişörtün tüm yaşam döngüsünü incelemeden etkisini ölçmek zor. Her tişört, azaltılmış karbon ayak izini ve su kullanımını ayrıntılarıyla anlatan bir raporla birlikte gelmelidir ve üçüncü taraf doğrulaması bu şeffaflığın anahtarıdır.
————-
MARCI ZAROFF
ECOfashion Corp Kurucu ve CEO
– Tekstil ve Moda endüstrisini dönüştüren trendlerin başında, iklim krizine yönelik aksiyonlar var. Karbon ayak izini azaltmak ve sürdürülebilir enerji de bu konuda çok önemli. Ayrıca generative tarım da çok kritik trendlerden.
– ECOfashion Corp teknolojinin de gücüyle sürdürülebilirliği mümkün kılmada şirketlere yardımcı olan bir platform. Sürdürülebilir modayı ölçeklendirmek yani büyük ölçekte mümkün hale getirmek amacımız. Sürdürülebilirlik temelinde doğru ürün, doğru fiyat ve doğru strateji oluşturmalarını sağlamak istiyoruz.
– Z jenerasyonunun DNA’sında şeffaflık/transparanlık var. Çözüm arayışındalar. Diğer taraftan, hızlı modanın da başlıca tüketicileri onlar. Sürdürülebilirlik bu jenerasyon için çok önemli. Bu konuyu odağına almayan şirketlere de çok acımasızlar özellikle de sosyal medyada.
