CEO’nun 3 sorumluluğu

Strategy Beyond The Hockey Stick’ kitabının yazarlarından Chris Bradley, araştırmalarına dayandırarak, bir şirketin performansının yüzde 45’inin CEO’ya ve onun aldığı kararlar ile ekibinin yaptığı hamlelere bağlı olduğunu vurguluyor. Kitabı yazdığı arkadaşlarıyla, 2 bin 400’den fazla şirketin performansını izleyen Bradley, yalnızca 12 şirketten 1’inin yüksek düzeyde performans gösterdiğine dikkat çekiyor. Araştırma, farkı CEO’ya ve ekibine dayandırıyor.

University of Georgia’dan Prof. Timothy Quigley, 1950’lerde bir CEO’nun görevi boyunca sadece 1 ya da 2 kritik karar aldığını belirtiyor: “Şimdi ise sadece bir yılda çok sayıda karar almak zorunda kalıyorlar.”

Prof. Quiqley’e göre o yıllarda şirketin performansının sadece yüzde 10’u CEO’lara aitti ve etkileri bugüne göre çok daha sınırlıydı. Şimdi ise tablo daha farklı… Başta büyük şirketler olmak üzere CEO ve genel müdürlerin etkisi çok daha yüksek. Bu da izleyecekleri stratejiyi ve öncelik verdikleri konuyu kritik hale getiriyor.

Netflix’in kurucu ortağı Marc Randolph, yeni dönemin CEO’larının 3 kritik sorumlulukları olduğuna dikkat çekiyor. Randolph, “Şirketin doğrultusunu/yönünü belirlemeyi” ilk sıraya koyuyor ve diğerlerini ekliyor: “Nakdi iyi kullanmak ve parasız kalmamak ile mükemmel bir ekip kurmak.”

Eczacıbaşı Holding Yönetim Kurulu Başkanı Bülent Eczacıbaşı da bu görüşe katılıyor ve şöyle kaydediyor: “Bunların 3’ü de birbirini tamamlayan sorumluluklar. Ama ekip olmadan, iyi bir ekip çalışması yapmadan hiçbir şey başarılı olamaz.”

DEVRİ OLMAYAN GÖREVLER

Coca-Cola’nın eski global CEO’su Muhtar Kent, kendisiyle gerçekleştirdiğim bir röportajda şu tanımı yapmıştı: “Şirket liderlerinin çok görevi vardır. Ama bana göre iki görevlerini asla devredemezler.” Ardından da o görevleri şöyle özetlemişti: “Her ölçekte şirkette vizyon oluşturma liderin görevidir, kimseye devredilemez.
Liderlik yeteneğine sahip olan yöneticilerin geliştirilmesini sağlamak ve onların kariyerlerini planlamak da devredilemez. Vizyonun tam ortasında yeni liderler yetiştirmek vardır.”

Londra merkezli Ozan Payment’in kurucusu Ozan Özerk, 3 ana sorumluluğa katılmakla birlikte kendi görüşünü şöyle ortaya koyuyor: “Birinci önceliği, şirket kültürünü oluşturmak ve korumaktır. Bir CEO, şirketin değerlerini, çalışma tarzını ve davranış normlarını belirler. Sağlıklı bir şirket kültürü, uzun vadeli başarı için kritiktir. Stratejik ilişkiler ve iş ortaklıkları kurmak, bir başka önemli sorumluluktur. Büyüme için yatırımcılar, iş ortakları, medya ve kamu kurumlarıyla ilişkileri yönetmek CEO’nun ana görevidir. Bu, şirketin görünürlüğünü ve güvenilirliğini artırır.

Son olarak ‘kriz anlarında doğru karar almak’, üçüncü önemli konudur. Zor zamanlarda şirketin ayakta kalması için sakin kalmak, hızlı ama etkili kararlar vermek CEO’nun sorumluluğudur.”

ŞİRKET KÜLTÜRÜ YARATMAK

McKinsey’nin araştırmasına göre global şirketlerin CEO’larının yüzde 89’u, ekonomi ve iş dünyasında kritik uyarı işaretlerini kaçırıyor. Yüzde 64’ü çok geç fark ederken, yüzde 34’ü ise olanlardan hiç ders almıyor.

Bu veri, CEO’ların sorumluluğunda “şirketin yönünü belirlemeyi”, bunu yaparken de iyi odaklanmaları gerektiğini ortaya koyuyor.

Allianz Türkiye CEO’su Tolga Gürkan, bu nedenle, çoğu lider gibi ilk sıraya “şirketin orta ve uzun vadeli hedeflerini belirlemeyi” koyuyor. Ardından “iyi bir takım kurmayı” sıralıyor ve ekliyor: “Güveni ve takım çalışmasını merkezine alan performans odaklı kültür yaratmak da çok önemlidir.”

Beymen CEO’su Elif Çapçı ise ilk sıraya şu önceliği koyuyor: “Stratejik yön paralelinde sürdürülebilir büyüme, fırsat ve risk yönetimi.” Ona göre hedef gerçekleştirme ve performans yönetimi de çok önemli bir sorumluluk. Bu iki önceliği ise onları destekleyen şu başlık izliyor: “Çok güçlü bir ekip ve etkin/mutlu bir çalışma kültürü yaratmak.”

Toyota Türkiye CEO’su Ali Haydar Bozkurt, liderin öncelik listesine farklı yaklaşıyor. Onun bir numarasını “Huzurlu bir çalışma ortamı yaratmak” oluşturuyor. Böylece diğer önceliklerin daha kolay yönetilebileceğine dikkat çekiyor: “Toplam sorumluluk kültürü oluşturmak da CEO’nun öncelikleri arasında yer alır. Bununla birlikte, tüm paydaşlara karşı sorumluluklarının bilincinde olması gerekiyor.”

Meta’nın EMA Başkan Yardımcısı Derya Matraş, CEO’nun birinci önceliğine, çok sayıda lider gibi “vizyon ve stratejiyi” koyuyor. Matraş, “Liderin görevi ikna edici bir vizyon ve strateji oluşturmaktır” diyor ve ekliyor: “Bunu, mükemmel bir icra motoru kurmak izlemeli. Ardından da en iyi yeteneklerden oluşan bir ekibi işe alıp, onları büyütüp, şirket bünyesinde tutabilmesi gelir.”

%45
Boston Consulting Group’un araştırmasına göre, bir şirketin toplam performansının %45’inden CEO sorumludur.

%30-40
McKinsey’e göre 3 temel sorumluluk, CEO’nun vaktinin yüzde 30-40 kadarını alıyor. Oran, şirketin büyüklüğüne ve sektöre göre değişebiliyor.