Fast Company Türkiye
Ne iş yapıyorsanız yapın her işte 3 önemli unsur var. Birincisi insan kaynağıdır. İkincisi insan kaynağı, üçüncüsü de insan kaynağıdır. Çünkü, teknolojiyi de insan yapar. O nedenle ben her zaman tepe yöneticiye, yani CEO’ya büyük önem verdim.
Pamukbank ve Yapı Kredi’de genç yaşta Genel Müdürlük yaptım. Sonra Finansbank’ı kurduğumda Yönetim Kurulu Başkanlığı ve Genel Müdürlüğü başlangıçta ben üstlendim. Ama bankamıza bir Genel Müdür adayı da seçtim ve en baştan kendisiyle konuştum. 21 ay sonra Genel Müdür olarak atadığımda 34 yaşındaydı bana ‘Birkaç yıl sonra olmaz mı’ diye de itiraz etmişti.
‘Ben 32 yaşında oldum, sen 2 yaş daha büyük Genel Müdür oluyorsun” diye yanıt verdim. Bununla da kalmadım; ‘Bundan sonra bütün elemanları sen seçeceksin’ dedim. 13 yıllık banka Genel Müdürlüğü tecrübem var, kaç tane yönetici, şube müdürü atadığımı hatırlamıyorum. Çok sayıda şube müdürü, departman yöneticisi, Genel Müdür yardımcısı tanıyorum. Ama ilk kadroyu o seçti. Çünkü, tepe yöneticiye bir görev verdiğinizde ki bu CEO olabileceği gibi bir departman yöneticisi de olabilir, artık onun performansına bakacaksınız. Ona her türlü bağımsızlığı verip, sonra hesabını sormanız gerekiyor. Biz böyle başarılı olduk.
Bunun yanında, jenerasyonlar arasında çok fark var. Bir jenerasyondan sonrakine, bir değil, birkaç jenerasyon farkı var. Teknoloji çok hızlı değişiyor, yeni kuşak daha farklı arkadaş grupları kuruyor. Çalışan seçiminde benden daha fazla etkili olacaklarına inanıyorum. Çünkü, değerler çok önemli. Artık insanın değeri daha fazla ön plana çıkıyor.
İYİ YÖNETİCİNİN OLMAZSA OLMAZLARI
Kitabımda kendimi iyi yönetici olarak gördüğümü yazdım ama bunu kendimi övmek için yazmadım. Örneğin, ben bankacılığa başladığımda bu konuda hiçbir şey bilmiyordum. ABD’den yeni gelmiştim. Mehmet Emin Karamehmet’e bunu ilettiğimde, “Ben de bankacılıkla ilgili bir şey bilmiyorum, birlikte öğreneceğiz” demişti. O nedenle ben hep yöneticilik tarafımı ön plana çıkardım.
Yöneticilik tarafından da şunu kast ediyorum: Pamukbank Genel Müdürü olduğumda çok az lisan bilen kişi vardı, çok iyi bir kadro yoktu. Az sayıda iyi üniversite mezunu vardı. Benim ilk yaptığım işlerden biri çok iyi üniversitelere gidip, mezun olanları bankaya çekmek oldu. Daha doğrusu resmen Genel Müdür yardımcıları aldım. Onlar da bankacı değildi, onlar da yönetici vasıfları olan, işletme mezunu ingilizce bilen gençlerdi. Mezun olduktan sonra global şirketlerde tecrübe edinmişlerdi. Dolayısıyla biz bankacılık bilgimizle değil, yöneticilik bilgimizle başarılı olduk. Mesela, yıllar önce IBM de zora düştüğünde, sektörden birini değil, başarılı bir yöneticiyi Genel Müdür yaptı, çok da başarılı oldu.
KARAKTER ÖZELLİKLERİ
- Birinin, kim olursa olsun öncelikle iyi insan olması lazım.
- Ekibine, kadrosuna iyi muamele etmeli. Onları maddi ve manevi teşvik etmeli. Hatta onlarla arkadaş olmalı.
- Adil davranmak önemlidir. Örneğin zam yaparken, her kademeyi gözetmek gerekir.
GİRİŞİMCİLİK YAŞI
Finansbank’ı 42 yaşında kurdum. Daha önce hiçbir girişimim olmadı. Ondan önce sadece Harvard Business School’da kafeterya işletmiştim. O zamanın parasıyla, 8 milyon TL ile bankayı kurdum. 1,5 milyon TL’si kendime aitti. İki evimi de satıp tüm parayı bankanın içine koydum. Ardından 21 iş insanına hisselerin yüzde 35’ini yüzde 50 primli satışını yaptım. Onlara koyduğum primi de sermayeye ekledim ve bankayı faaliyete geçirdim.
Hepsinden önemlisi Türkiye’de profesyonel bir yöneticiye banka kurma izni verildi. Girişimcilikte zaman ve mekan çok önemli. Ne zaman yaptığınız kritik rol oynar. Benim girişimciliğim bana göre “seri girişimcilik” kapsamına girer. 70 civarında şirket kurdum. Birçoğu farklı sektörlerde, farklı ülkelerde faaliyet gösteriyor. Hayatım boyunca sıfırdan iş kurma heyecanını yaşadım ve önemli bölümü de başarılı oldu.
ŞİRKET YÖNETİMİ İÇİN KRİTİK ÖNERİLER
- Başarılı yöneticilere hiç karışmam, yönetim kurullarına katılmakla yetinirim.
- Bir şirkete yapabileceğiniz en büyük kötülük, başarısız çalışanı o işte tutmaya devam etmektir. Çünkü, sadece siz değil, orada çalışanlar da zarar görüyordur.
- Kurumun patron/CEO’su mütevazı olmalı, çok fazla konuşmamalı, işlere müdahale etmemeli.
- İş hayatında temel bilginin rolü bir yere kadar önemlidir. İnsanlarla ilişkiye ve onlara davranma tarzına çok önem veririm.
GİRİŞİMCİ GENÇLERE ÖNERİLER
- Öncelikle gençlerin okuldan mezun olur olmaz girişimci olmaları doğru değil. Başlangıçta önce mutlaka bir kurumda çalışsınlar. Bir kurumun nasıl çalıştığını yakından görsünler.
- Bence ilk hatalarını o kurumda yapsınlar. Çünkü, size yeni başlamış biri olarak zaten çok büyük imkanlar vermeyecekler. Siz de ancak küçük hatalar yapacak, onlardan öğrenceksiniz. Kurumlar bu maliyeti karşılayabilir.
- İş hayatına böyle bir şekilde başlandığı zaman, belli bir network de elde etmek mümkün oluyor.
TECRÜBELİLERDEN “ÖĞRENMEYİ BİLİN
İş hayatında tecrübelileri dinlemek, onlardan öğrenmek çok önemlidir. Ben Pamukbank’ta göreve başladığımda, bir yandan da aktif pazarlama yapma işine girdim. O zamanlar Ankara’da ihaleler olurdu. Örneğin, Devlet Su İşleri büyük ihaleler yapardı. 10 müteahhit o iş için belge alırdı. Ben de onlarla birlikte Ankara’ya gider, bütün o müteahhitlerin teminat mektuplarını vermeye çalışır, önemli bölümünü verirdim.
Böylece o büyük müteahhitlerle ilişkilerim başladı, zamanla gelişti. Sonra Irak ve Libya gibi ülkelerde büyük müteahhitlik işleri başladı. Ben de o tanıdığım müteahhitleri bu ülkelere yönlendirdim. Bir anlamda Türk müteahhitlerini yurtdışına Pamukbank açmıştı. Katkımız büyük olmuştu.
Ben bankacılığı bu tip tecrübeli insanları dinleyerek öğrendim. Bankanın iş planlarının yapılması, hedeflerin konulması gibi konuları de tecrübelilerden dinledim.
COVID SONRASI İÇİN LİDERLERE UYARILAR
- YENİ ALIŞKANLIK Pandeminin tüketici davranış kodlarının dijital adaptasyonunda derin bir etkisi oldu. Örneğin pandemiden önce de pek çok insan kıyafetlerini mağazaya gitmeden de alabileceğini biliyor ama bunu tercih etmiyordu, şimdi online satışlar katlanarak artıyor. Mecburiyet alışkanlık doğurdu.
- TEKNOLOJİ VE FIRSATLAR Bugün hayal edebildiğimizin de ötesinde teknolojilerin, kanalların ve uygulamaların gelişecek olması, dijital ekonomide yepyeni fırsatlar demek. Üstelik bu dönüşümün hızı, her yeni buluşta eksponansiyel olarak artıyor. Her bir uygulamanın benimsenme süresi, bir sonraki yıkıcı rakibiyle yüzleşene kadar ve bu süre çarpıcı şekilde kısalıyor.
- İNSAN KAYNAĞI Şirket yönetimleri özellikle bu bahsettiğim alanlarda yetişmiş insan kaynağına odaklanmalılar, ellerindeki yetenekleri tutabilmeleri onların bu sürekli değişen alanlarla ilgili gelişimlerine de destek verebilmeleri önemli.
Sorularınızı iletmek için: [email protected]
YAZARIN DİĞER YAZILARI
