Şirket Doktoru

Fotoğraf: Pixabay

ÇİP ÜRETİMİNİN ARKASINDAKİ ETKİLEYİCİ KARİYER DÖNÜŞÜMÜ

Dünyanın önde gelen çip üreticilerinden Intel’in kurucusu Andrew Grove, 1988 yılında Uzakdoğu’ya yaptığı ziyarette, Tayvan merkezli TSMC adlı şirketi de ziyaret etti. 1 yıl önce kurulan çip üreticisi şirket, o dönemde kimsenin ciddiye almadığı bir konumda idi. Şirketin kurucusu Andrew Grove’u ağırladı ve “iyi bir düzeye geldiklerini” düşündüğü “3 micron” teknolojisini anlattı. Ürün, Intel ve kurucunun eski şirketi Texas Instrument’in teknolojisinden 2 kuşak daha geride idi. Grove etkilenmiş ve şunu söylemişti: “Belki Intel de gelecekte sizi kullanır.”

Aradan 40 yıl geçti ve Tayvanlı Morris Chang’ın kurduğu TSMC ya da uzun adıyla Taiwan Semiconductor Manufacturing Company, 2021 yılı sonunda 57 milyar dolar ciroya, 20 milyar doların üstünde kâra ulaştı. Çalışan sayısı ise 30 bini geçti.

Son yıllarda ortaya çıkan çip krizi nedeniyle yeniden gündeme gelen Morris Chang’ın bu başarısının arkasında etkileyici bir hikaye var:

• Morris Chang, 1931 yılında Çin’de orta sınıf bir ailede okudu. Üniversite için 1949 yılında Harvard’dan kabul aldı. 1 yılın sonunda MIT’ye transfer oldu, mühendislik eğitimi aldı.
• Kısa bir deneyimden sonra 25 yıl çalışacağı Texas Instrument şirketine girdi, hızlıca kariyer basamaklarını tırmandı. Şirketin global çip işlerinden sorumlu başkan yardımcısı oldu, bu arada Stanford’da master yaptı. Bütün her şey yolunda giderken, kariyerinde beklenmedik bir gelişme yaşadı. Üst düzey atama beklerken, tüketici işi tarafında basit bir göreve atanınca, “Küçümsendiğini” düşündü.
• 1988 yılında kimsenin dikkate almadığı şirket, bugün sektörün liderleri arasına ulaştı. 1983 yılında şirketten ayrılıp TSMC’ye giden yola çıktı.
• İlk işi, ülkesi Tayvan’da çip konusunda araştırma yapmak oldu. Ancak, bulduğu sonuçlar çok teşvik edici değildi. Ar-Ge, tasarım kapasitesi yoktu. Sadece üretim tarafında etkileyici bir kapasite vardı. O da bundan yararlanmaya karar verdi.

“Küskün” bir genç yönetici adayı olarak başladığı girişimi, 500 milyar dolar piyasa değerine ulaşan bir şirkete dönüştürdü. Kendisinin kişisel serveti ise 3 milyar doları geçti. Çok etkileyici bir kariyer dönüşümü…

VOLKSWAGEN’İN CEO’SUNU ETKİLEYEN TESLA ÖZELLİĞİ

Yakın zaman önce, Volkswagen’in CEO’su Herbert Diess görevini bırakacağını açıkladı. Bu değişikliği okuyunca, daha önce onun bir konuşması aklıma geldi. Not almıştım, zamanı gelince paylaşmak istedim.

2021 yılının ortalarında Tesla’nın kurucusu Elon Musk’ı bir yöneticiler toplantısına davet etmişlerdi. Buluşmaya online katılan Musk, liderlikten ve Tesla’da yarattıkları farktan söz etmişti. Toplantı sonrasında konuşan Herbert Diess’in şu iki sözünü not etmiştim:

1. En yakın rakibimizden “dönüşümü tam anlamıyla” gerçekleştirebilmemiz halinde başarılı olacağımızı duymaktan çok memnun oldum.
2. Tesla çok hızlı bir şirket. Bu hız nedeniyle çip krizini başarıyla hallettiler. Çünkü, kendi yazılımlarını geliştiriyorlar ve bu sayede 2-3 haftada başka çipler kullanabilir duruma geldiler.

TOPALOĞLU’NA GÖRE PERAKENDENİN YENİ GERÇEKLERİ

Perakende sektörünün önde gelen isimlerinden Servet Topaloğlu, çeşitli sektörlerde deneyimi olan, CEO ve danışmanlık yapan önemli liderlerden biridir. Perakendede yeni döneme ilişkin değerlendirme yaparken, birkaç önemli gerçeğin altını çiziyor. Sizin de dikkatinizi çekmiştir ama ben de paylaşmak istedim:

1. Perakende sektöründe canlılık devam ediyor. Aslında “tedirgin” edici bir canlılık var. Bunu özellikle büyük şehirlerde görmek mümkün.
2. Kendini korumayan düşük gelirli kesimde ise “tüketim daralması” yaşanıyor. Zamanla diğer gelir gruplarına da yansıyabilir. Marketlerde kasada ödeme yaparken, yüksek diye bazı ürünlerin iadesi yaygınlaşıyor.
3. Özellikle giyim/moda perakendesinde artık “indirim” uygulanmıyor. Tüketici, “Fiyatlar daha da artacak” düşüncesiyle alımlarını erkenden yapıyor, indirim talebinde bulunmuyor. Bu nedenle uzun yıllardır sektörde, özellikle lüks tarafından indirim yapılmıyor. “İlk çıkarılan” fiyattan indirim ihtiyacı kalmadı gibi görünüyor.
4. İndirimli marketlerde “Private label” ile “markalı” ürünlerde ilginç bir gelişme yaşanıyor. Genelde aralarındaki fiyat farkı yüzde 20-30 civarındadır. Şu anda bu fark yüzde 100’e çıkmış durumda. 10 lira “Private label” ise, 20 lira markalı ürün oluyor. Ben kariyerim boyunca ilk defa buna tanıklık ediyorum.