Verimlilik arayışı

YAZI: MEHTAP DEMİR

Dünyanın önde gelen CEO’larını kapsayan IBM’in CEO Survey’inin 2024 yılına ait olanı, verimlilik açısından önemli sonuçlar içeriyor. Araştırmaya katılan CEO’lar, 2023 yılında “öncelik listesinin” ilk sırasına “verimlilik ve kârlılık” konusunu koymuşlardı. Son yapılan araştırmada ise “verimlilik”, “Zorluklar” listesinin ilk sırasına yerleşti. Sürdürülebilir büyüme ve kâr için, daha verimli çalışmanın kilit olduğuna dikkat çeken CEO’lar, bunun yolunun da yüzde 67 oranıyla otomasyondan geçtiğine inanıyor.

Deloitte’un CEO araştırmasına katılan ve yüzde 56 oranında “etkin” çalıştıklarını söyleyen liderler, bunu ‘yapay zekaya’ borçlu olduklarını belirtiyorlar.

Ancak, şirketlerini “etkin” ve “verimli” yönetmek isteyen liderlerin ilk çözümü yapay zekada değil. Finansal dayanıklılığı güçlendirmek, rekabet gücünü artırmak ve büyümeyi sağlamak için ‘verimli’ çalışmayı bir strateji olarak kullanmak ve organizasyonu verimlilik odağında yeniden ele almak.

Bu bağlamda, bazı şirketler yenilenebilir enerjiye yöneldi, bazıları teknoloji ve yarının yetenekleri konusunu odağına aldı…

Çeşitli sektörlerden liderler, kârlı ve sürdürülebilir büyümenin koşulu olan ‘verimli’ iş yapma amacıyla hangi yenilikleri yaptıklarını ve nasıl sonuçlar aldıklarını paylaştı.

ÖNE ÇIKAN KONULAR

Küresel danışmanlık şirketi Accenture’ın ‘Productivity: The Next Competitive Edge’ raporuna göre, hızla değişen dinamikleri yöneterek sermaye tahsisi ve işletme performansını dengelemek yeni dünya liderlerinin önündeki başlıca zorluklardan.

Araştırmaya göre, yöneticilerin yüzde 71’i, işletme sermayesini ve operasyonel verimliliği artırma veya harcamaları optimize etmeye öncelik veriyor. Ancak maliyetleri düşürmek tek başına ekonomik krizleri atlatmaları veya başarılı olmaları için yeterli değil. Şirketlerin, verimli ve etkili iş yapmayı odağa alacakları ‘yeni bir organizasyonel yapıya’ geçmeleri şart…

Bu yaklaşımın merkezinde yer alan kritik konulardan birini ise ‘teknoloji’ oluşturuyor.

Accenture araştırmasına göre, veri ve yapay zeka teknolojileri şirketlerin performans sınırlarını yükseltirken, çalışanları da güçlendirerek verimliliği artırıyor ve organizasyonlar için yeni fırsatların kapısını açıyor. Araştırmaya göre sadece Amerika için dahi Gen AI’ın potansiyel verimlilik artışı 1.3 trilyon dolar ile 1.9 trilyon dolar arasında değişiyor. En fazla artış yapması beklenen üç sektörde beklenen değerler ise şöyle: Perakendede 141 milyar dolar-211 milyar dolar; finansal hizmetlerde 103 milyar dolar-158 milyar dolar; sanayide 134 milyar dolar – 185 milyar dolar.

TÜRKİYE’DEKİ SONUÇLAR

Türkiye’de de globaldekine benzer bir tablo çiziliyor. Özellikle son birkaç yıldır iş dünyasında ve çeşitli sektörlerde ‘verimliliği’ artırmak için birçok farklı yaklaşım ve yenilik öne çıkıyor. Bunlar arasında, dijital dönüşüm ve otomasyon, esnek çalışma modelleri ve insan kaynağı, yeşil ve sürdürülebilir uygulamalar, veri odaklı karar alma liderlerin ajandasındaki ilk konulardan..

Fast Company Türkiye’nin Kuantum Araştırma işbirliğiyle gerçekleştirdiği CEO anketinde “2024 yılında verimlilik için odaklanılacak alanlar” içinde ise ‘Organizasyon yapısı’ yüzde 68 ile ilk sırada yer alırken, bunu yüzde 39 ile ‘Üretim süreçleri’, yüzde 29 ile ‘Enerji’, yüzde 28 ile ‘Lojistik’ izliyor.

‘Mobilite’, ‘Hammadde’, ‘Dış kaynak kullanımı’ da yüzde 21 ile liderlerin öncelik listesinde geliyor.

ENERJİ VE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK

Kibar Holding’in verimliliği artırmak için odağa aldığı konuların başında ise ‘enerji’ ve ‘sürdürülebilirlik’ geliyor. Kibar Holding CEO’su Haluk Kayabaşı, “verimliliği, sürdürülebilirlik yolculuğumuzun kritik ve ayrılmaz bir parçası olarak değerlendiriyoruz” diye konuşuyor ve şöyle devam ediyor:

“Doğal kaynakların, hammaddenin ve işgücümüzün daha sürdürülebilir çözümlere fayda sağlaması amacıyla her gelişim fırsatını dikkate alıyor ve çalışanlarımızı bu yönde teşvik ediyoruz. Analitik performans yönetimimiz ile başarısızlık, müşteri şikayetleri ve ekipman verimlilikleri gibi önemli parametreleri periyodik olarak takip ediyoruz ve gelişim faaliyetlerini hızlıca hayata geçiriyoruz.
Mevcut yenilenebilir enerji üretimi kapasitemizi arttırmak için ilave GES yatırımı çalışmalarımız devam ediyor. Yeni tesis kurulumlarında veya satın almalarında ise yeşil dönüşümü destekleyecek opsiyonları ön plana çıkarıyoruz. Yeşil finansmana erişim burada kritik rol oynamaktadır. Bu doğrultuda 2023 yılında Assan Alüminyum şirketimizde karbon ayak izini azaltmaya yönelik yatırımlar için IFC’den 90 milyon dolar tutarında ‘yeşil kredi’ desteği aldık.”

BRİSA İÇİN 2 KONU ÖNEMLİ

Brisa Genel Müdürü Haluk Kürkçü, verimliliği artırmak için odağa alınması gereken konuları, ‘teknoloji’ ve ‘sürdürülebilirlik’ başlıkları altında değerlendiriyor. “Lastik şirketinden mobilite şirketine dönüşüm yolculuğundayız” diye konuşan Kürkçü şöyle kaydediyor:

“Bu sene özellikle Arvento datasını kullanarak sinerji çalışmalarını artırmaya ve müşterilerimiz için daha fazla değer yaratmaya odaklanacağız.
Sürdürülebilirlik tüm iş yapış şekillerimizin temelini oluşturuyor. Bir yandan taahhüt ettiğimiz karbonsuzlaşma hedeflerimizin gereğini hayata geçirirken, bir yandan da tüm paydaş ekosistemimizi sürdürülebilirlik yolculuğumuza dahil ederek kültürel bir dönüşüm inşa ediyoruz.
Tüm bunları yaparken, yapay zeka öncelikli araçlarımızdan bir tanesi. Üretim süreçlerimizde, sunduğumuz hizmetlerimizde yapay zekadan yoğun şekilde faydalanıyoruz. Çalışanlarımızın da bu kapsamda becerilerini artırabilecekleri programlar yürütüyoruz. Bu sayede tüm çalışanlarımızın iş süreçlerinde verimliliği artıracak fırsatların farkında olmasını istiyoruz.”

İNSAN ODAKLI YAKLAŞIM

Sun Tekstil Yönetim Kurulu Başkanı Elvan Ünlütürk, yeni dönemde verimliliği artırmak için odaklanacakları üç alanı, insan kaynağı, su tüketimi ve süreçler olarak sıralıyor:

“İnsan kaynağımızı değerlendiriyoruz. Hem mevcut kaynağı geliştirmek hem de yeni değerli kişileri kadroya katmak anlamında. Çünkü, en son maaş artışları ile beraber her bir çalışanımızın şirket sonuçlarına etkisi arttı. En önemli verimlilik göstergelerinden biri bu.
Bunun dışında su tüketimimizi azaltmak için suyun geri kazanımı projemize devam ediyoruz. Boyahanede kullandığımız suyun yüzde 95’ini geri kazanmayı hedefledik. Denemeler başarılı, 2025 yılında tam uygulamaya başlayacağız.
Üçüncü konu ise süreçlerimizin verimliliğinin artırılması. Bizim en temel süreçlerimizden biri tasarım. Tasarımda  yapay zeka ve 3D ile dijitalleşmeye devam edeceğiz.”

Tasarruf Finansman sektörünün temel yaklaşımını sürdürülebilir ekonomi ve finans yönetimi oluşturuyor. Birevim Genel Müdürü Mahir Orak, “İç kaynakların kullanımına yönelik stratejiler üzerine inşa edilen sektörümüz, finansal süreçlerde verimliliği artırmayı amaçlıyor” diye kaydediyor:

“Hedeflerimize ulaşmak için yenilik ve verimlilik odağında projeler üretmeye, mevcut süreçlerimizi yenilikçi bakış açısıyla yeniden organize etmeye, zaman ve maliyet verimliliği sağlamaya yönelik aksiyonlarımızı artırmaya odaklandık. Fayda ve verimlilik yaklaşımımız sayesinde mesai arkadaşlarımızın iş yapış modelleri iyileştiriyor ve geliştiriyor. Bu yaklaşım da tasarruf sahiplerine daha sürdürülebilir finansal önerileri sunmamızı sağlıyor.”

TASARRUFLA VERİMLİLİK ARTIŞI

Fast Company ve Kuantum Araştırma işbirliğiyle gerçekleştirilen CEO anketinde 2023 yılında Verimlilik kaynaklı mali tasarruf oranı (giderler içindeki payı) sorulduğunda liderlerin yüzde 36’sı “Yüzde 5-10 arasında” yanıtını verirken, bunu yüzde 25 ile “Yüzde 5” izliyor. Liderlerin yüzde 10’u “Yüzde 2”, yüzde 10’u “Yüzde 3”, yüzde 6’sı “Yüzde 4”, yüzde 5’i ise “Yüzde 1” tasarruf sağladığına dikkat çekiyor.

Sun Tekstil Yönetim Kurulu Başkanı Elvan Ünlütürk, verimliliği artırmak için ‘maliyet’e odaklandıklarını kaydederken, sonuçlarını rakamlarla ortaya koyuyor:

“Satış anında maliyetlerin doğru hesaplanması için önlemler aldık. Sahada, üretim süreçlerindeki fireleri yüzde 1,2 civarında iyileştirdik. Her üretimi çok sayıda KPI ile değerlendiriyoruz. Verimlilik çalışmaları yapıyoruz. Satışın kârlı olarak devam etmesi ana odağımız.”

İYİ ÜRETİM STRATEJİLERİ

Dimes CEO’su Ozan Diren, “Verimlilik odağında öncelik verdiğimiz konular arasında yer alan dijital dönüşüm ve iyi üretim modellemeleri konusunda son iki yıllık dönemde yüksek bir ivmeyle önemli mesafe kat ettik” diyor:

“WCM (World Class Manufacturing / Dünya Klasında Üretim) çalışmalarımız ve üretim modellemelerimiz kapsamında üretim verimliliğinde yüzde 90 seviyesine ulaşmış durumdayız.”

Ozan Diren, yüzde doksan üretim verimliliği düzeyinin yanı sıra, enerji verimliliği konusuna da dikkat çekiyor:

“İzmir fabrikamızda gerçekleştirdiğimiz GES yatırımımızla bu üretim tesisinde kullanılan elektriğin yüzde 30’unu yenilenebilir kaynaklardan elde ediyoruz. GES ve yenilenebilir enerji konusunda yatırımlarımızı diğer üretim tesislerimize de yaygınlaştırma konusunda planlamalarımız sürüyor.”

Diren’e göre Dimes’in yeni kategori ve ürünlerdeki kârlılığı verimliliği besliyor:

“Brüt kârımızın yüzde 30’dan fazlası 5 yeni üründen geliyor. Kategori kârlılığındaki bu verimlilik, yenilikçi teknolojilere, dijital dönüşüme, insan kaynağına, satışa, lojistiğe, tüm fonksiyonlarımıza yatırım yapma gücümüzü destekliyor. Yatırımlarımız, inovasyonu ve kurum içi girişimciliği destekleyen çalışma kültürümüz, daha iyisi için sürekli kendimizle rekabet içerisinde olma azmimiz de yüksek verimlilik değerleri elde etmemizi sağlıyor.”

 

VERİMLİLİĞİ ARTIRAN FAKTÖRLER

OZAN DİREN
DİMES CEO

• YÜZDE 90 Verimlilikte iki öncelikli konu, dijital dönüşüm ve iyi üretim modellemeleri. Bunlarla üretim verimliliğinde yüzde 90 seviyesine ulaştık.
• DİJİTAL Tüm süreçlerde güncel yazılımlarla entegre çalışan robotik sistemlerle üretimde ve lojistik verimliliğinde önemli kazanımlar elde ettik. Yeni üretim hattı ve kapasite artırımı yatırımlarımızda dünyanın önde gelen markalarının en son modellerini tercih edip; en ileri teknoloji ürünü makine ve ekipmanları sisteme dahil etmemiz de verimliliği artırıyor.
• LOJİSTİKTE Lojistik alanında dijitalleşme ve süreç geliştirme çalışmalarımızın yanı sıra, üretim tesislerimizin lokasyonları da verimliliğe katkı yapıyor.
• ENERJİDE Enerji verimliliği konusunda, süreç odaklı çalışmaların yanı sıra, yenilenebilir kaynak kullanımına da önem veriyoruz.
• KRİTİK KONU Nitelikli insan kaynağı, bir şirketin her noktasında olduğu gibi verimlilik konusunda da en kritik role sahiptir. Globalleşme hedeflerimiz doğrultusunda ilerlerken, doğru işte doğru yeteneğin kullanımı hem İnsan Kaynağı alanında verimlilik sağlıyor hem de verimlilik odaklı her çalışmamızın başarısına doğrudan etki ediyor.

 

VERİMLİLİK İÇİN ÖNCELİKLİ KONULAR

HALUK KAYABAŞI
KİBAR HOLDİNG CEO

• SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK 2017 yılında devraldığımız Manavgat Yenilenebilir Enerji Santralimiz  ile grup şirketlerimizden Assan Alüminyum’un Kapsam 2 emisyonlarının tamamını dengeliyoruz. Enerji miksimiz içindeki yenilenebilir oranını arttırmak için her türlü opsiyonu değerlendirmeye devam ediyoruz. Yine enerji alanında grup şirketlerimizin sahip olduğu ISO 50001 Enerji Yönetimi Sistemi ile paralel olarak enerji tüketimini azaltmaya yönelik verimlilik projelerini teşvik ediyor ve bu sayede karbon ayak izimizi sürekli azaltmayı hedefliyoruz.
• EKOSİSTEMDE Bir diğer yeniliğimiz ise K-STAR Kibar Grubu Tedarikçi Sürdürülebilirlik Programımız. Satın alma sürecimizi uçtan uca revizyonunu amaçlayan K-STAR projemiz ile müşterilerimize ve kurumlara karşı sorumlulukların desteklenmesini, tedarikçilerimizin de oluşturduğumuz sürdürülebilir ekosistemin bir parçası olmasını hedefliyoruz.
• TEDARİKÇİLERİMİZDE K-STAR ile KOBİ’lerden dünya devi şirketlere kadar 5 bini aşkın tedarikçimizin ekosistemini değerlendirerek, yönlendirerek ve izleyerek sürdürülebilir satın alma yapısını garantileyecek tedarikçi portföyünün oluşturulmasını amaçladık. Böylece tedarikçilerimizin de bizimle birlikte daha sürdürülebilir ve verimli süreçlerde yer almasını teşvik ediyoruz.
• ÇALIŞMA BİÇİMLERİ 1000’in üzerindeki ofis çalışanlarımız için “İş BİZim, Hayat BİZim” projesi ile birlikte ofisten çalışma gereksinimlerini parametrik yöntemlerle inceleyip, her pozisyon için kalıcı olarak yerinde/uzaktan çalışma prensiplerini oluşturduk. ‘Verimlilik açısından’ da bu yeni düzenin hem çalışan motivasyonu, hem de iş sonuçları boyutunda olumlu etkilerini memnuniyetle gözlemliyoruz.

 

“STRATEJİMİZİN ODAĞINDA DAHA GÜÇLÜ ÇALIŞANLAR VAR”

HALUK KÜRKÇÜ
BRİSA CEO’SU

• Verimlilikte odağımızdaki konulardan birini çalışanlarımızı odağa almak oluşturuyor. Şirketimizin dönüşümünü gerçekleştirirken, insan kaynağı tarafında da beceri bazlı organizasyon yapısına geçiyoruz. Bu kapsamda çalışanların ‘yeni yetkinlik’ kazanmak ve yetkinliklerini geliştirmek için programlar oluşturuyoruz.
• Yeni nesil dijital yetkinlikleri geliştirmek için ‘Kendi Robotunu Kendin Yaz’ projemizi başlattık. Tüm fonksiyonlardan çalışanlarımız, 16 proje geliştirdi, süreçlerin otomatizasyonu ile 60 günlük kazanç elde ettik.
• Şirketimizin stratejik hedeflerine yönelik projelerimizi farklı fonksiyonlardan arkadaşlarımızın katılımlarını teşvik ederek yürütüyoruz. Organizasyonumuzda 50’ye yakın çevik takım, AI cluster gibi birbirinden farklı deneyim gruplarımız var. Bu sayede çalışanlarımız hem kendi iş alanları dışında bir deneyim elde ediyor hem de yetkinliklerini geliştirme fırsatı buluyor.
• İşlerimizi yaparken dışarıdan beslenmemiz gerektiğinin de farkındayız. Girişimcilik ekosistemiyle çok yakın çalışıyoruz ve karşılıklı değer yaratmaya odaklanıyoruz.

 

TEKNOLOJİ VE YARATICILIKLA “VERİMLİLİĞİ ARTIRIYORUZ”

CÜNEYT YAVUZ
MAVİ CEO

• ENERJİ Verimlilik, sürdürülebilir bir dünyaya gönül vermiş bir marka olarak olmazsa olmaz. Sürdürülebilirlik çalışmalarımızda kısa, orta ve uzun vadeli hedeflerimize ulaşmak üzere merkezde ve mağazalarda yapılması mümkün olan her noktada yenilenebilir enerji kullanıyoruz.
• DÖNGÜSEL EKONOMİ “Fire ve atıklar” ciddiyetle üzerinde çalıştığımız bir konu. Türkiye’nin önemli girişimci kuruluşlarından olan Nivogo ve Fazla ile döngüsel ekonomiyi destekleyen projelerde çalışıyoruz.  Diğer taraftan arşivdeki denim ürünlerimizden sürekli olarak “upcycle” koleksiyonlar tasarlayarak geri dönüşümün en değerli halini yaratmaya devam ediyoruz.
• GERİ DÖNÜŞÜM Geri dönüşüm ve verimliliğin en güzel örneklerinden biri ise MİAV kedi kulübelerimiz. Artık mağazalarda kullanmadığımız masa, raf vb malzemeleri kedi kulübelerine dönüştürüyoruz. Hem cadde mağazalarımızın önüne yerleştirdik hem de Encander Derneğiyle birlikte Türkiye’nin dört bir yanına parklara dağıtıyoruz.

KRİTİK Verimliliğin; teknolojiyle, yaratıcılıkla, entelektüel zekayla hep ileriye doğru evrileceğine inanıyor, çalışmalarımızı bu yönde geliştiriyoruz.
CÜNEYT YAVUZ
MAVİ CEO