Fast Company Türkiye
YAZI: LARA SOROKANICH
Son 80 yıldır, yumurta; kızamık, kabakulak, kızamıkçık, suçiçeği, grip ve bazı diğer hastalıklara dönük aşılarda ana bileşen oldu. Tipik olarak, bir virüsten alınan değiştirilmiş genetik madde bir yumurtanın proteinlerine eklenir ve daha sonra bu proteinler, bir bağışıklık tepkisi “öğretmek” için insan vücuduna verilir.
Ancak her yumurtanın tek tek değiştirilmesi gerektiğinden, yumurta bazlı aşılardaki sürenin uzunluğu, kelimenin tam anlamıyla öldürücü olabilir. Örneğin ABD’de CDC (Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezleri), ilaç üreticilerine yeterli aşı üretmeleri için zaman tanımak üzere yaklaşık bir yıl sonra hangi grip türlerinin patlayacağını Ocak ayında tahmin etmelidir. Bununla birlikte, bir avuç şirket, bitkilerde geliştirilen ve kitlesel olarak üretilebilecek aşılar konusunda öncülük ediyor.
Tütün bitkisinin bir kuzenini (nicotiana benthamiana) kullanan biyomedikal şirketleri Kentucky Bioprocessing (KBP) ve Medicago, yıllardır bitki bazlı grip aşıları peşinde ve şu anda COVID-19 aşıları üzerinde çalışıyorlar. Şirketler ayrıca yaz aylarında insanlar üzerinde aşı denemelerine başladı. İşte, bitkileri hayat kurtaran silahlara nasıl dönüştürdükleri…
1- VİRÜSÜN HAZIRLANMASI
Şirketlerdeki bilim adamları, bir hastada semptomları tetiklemeden bağışıklık tepkisi ortaya çıkaracak bir virüs versiyonu olan bir antijen tanımlıyor. Bunlar, bitki taşıyıcılara uygun şekilde özel olarak formüle ediliyor.
2- BİTKİLERİN ENFEKTE EDİLMESİ
Güvenli ve etkili bir antijen belirlendikten sonra, şirketler nicotiana benthamiana bitkilerini antijenle aşılanmış bir çözeltiye batırıyor ve viral partikülleri bir vakum yoluyla yapraklara geçiriyor.
3- KULUÇKA VE BÜYÜME
Antijenler bitkinin içinde hızla çoğalıyor ve bunların konakçı hücrelere tam olarak sızması ve onları antijenik taşıyıcı proteinlere dönüştürmesi bir ila iki hafta sürüyor. Bitkiler hızlı ve ekonomik bir şekilde yetiştirilebildiği için KBP, geleneksel aşılarda olduğu gibi 3 ila 6 ay yerine, beş haftada 3 milyon doz aşı üretilebileceğini tahmin ediyor.
4- HASAT VE DÖNÜŞÜM
Bitkiler hasat ediliyor ve diğer bileşenlerle birleştirilerek doğrudan insan vücuduna enjekte edilebilen tıbbi bir çözüme dönüşmelerini sağlayan saflaştırma sürecinden geçiyor.
5- İŞLEMİN ÖLÇEKLENDİRİLMESİ
Medicago’nun tıp alanındaki yöneticisi Brian Ward, yetiştirme ve kuluçka maliyeti daha düşük olduğu için bitki bazlı aşıların “aşı üretimini demokratikleştirme” potansiyeline sahip olduğunu söylüyor. Medicago, 2023’te açılacak büyük fabrikasında yılda 1 milyar doz aşı üretebileceğini tahmin ediyor.
İllüstrasyonlar: Audrey Malo
İLGİLİ İÇERİKLER:
