“Mükemmele giden yol yanlışlarınızdan öğrenmekten geçer”

Murat Bey, siz metaverse ile ilgili paylaşımlar yapıyor, bu alanı yakından izliyorsunuz. Çikolata, bisküvi gibi alanlarda ne gibi kullanımlar olabilir, olacak? Ne dersiniz?

Kasım 2021’de bloğumda yazdığım ve LinkedIn sayfamda da yayınladığım Metaverse konusundaki yazımda Elon Musk’ın Neuralink projesinden söz etmiştim. Bu proje, düşünceleri sayısallaştırarak komutlara dönüştürmeyi ve internete bağlı cihazları düşünce gücüyle yönetebilmeyi amaçlıyordu. O yazıda “Peki tat ve haz duyguları da sanallaştırılabilir ve algoritmalara dökülebilirse gıdanın geleceği nasıl şekillenir?” diye sormuş, sonra da “Böylesi bir durumda örneğin ikonik ürünümüz Halley’in zihnimizde yarattığı hazzı algoritmalara dökerek NFT halinde Metaverse sanal mağazalarında tüketiciye sunmamız kaçınılmaz olacaktır”diye bir ifade kullanmıştım.

Tabii şimdi sizin bu sorunuz karşısında “olmayacak inşallah” diyorum. Çünkü, bizim işlerimizde el emeği, göz nuru, alın teri var. “Alet işler, el övünür” ama büskivi üretiminde hâlâ zanaat söz konusu.

Gerçi geçenlerde Japonlar, “Taste the TV” projesini açıkladılar. Henüz prototip aşamasında olan proje gerçekleşirse , televizyon ekranından yemekleri tatmak mümkün olacakmış. Ben bunun da düşük ihtimal olduğunu düşünüyorum. Çünkü, yemek-içmek sadece fiziksel bir ihtiyaç değil, göz için bir şölen, hayat için sosyalleşme, yedikten sonra vücuda kan, can olurken tüketmekten duyulan haz da (tokluk gibi) cabasıdır.

CEO ve şirket sahiplerinin “eleştiri” konusuna yaklaşımlarıyla ilgili çok sayıda yazı okudum. Herkes, “eleştiriye açığım” diyor. Siz açık mısınız? Yönetici ve çalışanların patronlarını eleştirmesi mümkün müdür, böyle bir ortam nasıl yaratılabilir?

Eleştirisiz bir hayat mümkün değil. Eleştiri hayatın gerçeği ve siz kulak verseniz de vermeseniz de; var ve var olmaya da devam edecek. Eğer eleştiriyi dikkate alırsanız kendinizi geliştirirsiniz. Ben arada bir arkadaşlarıma sorarım; neyi yanlış yaptık, neyi daha iyi yapabilirdik, ne öğrendik, diye. Mükemmel olmak istiyorsanız; buna giden yol, yanlışlarınızdan öğrenmekle olur.

İnsan, fıtratı gereği eleştiriye direnir, kendini haklı çıkarmaya çalışır ama her eleştiride de öğrenilecek bir yön vardır. Mesela, siz istemeseniz bile demek ki karşınızdakiler açısından yaptıklarınız öyle görünüyordur. Kimseye “sen niye böyle görüyorsun” diye kızamazsınız. Onlara yaptıklarınızın nedenini anlatıp doğru görmelerini de tabii ki sağlayabilirsiniz ama bu düzeltme bile eleştiriye kulak vermenizin bir sonucudur.

Ancak, sürekli düzelteyim, görüş doğrultayım derken bir haklı çıkma mekanizaması da oluşturmama, her eleştiriye yansız bakmamak ve içindeki hakikate dikkat etmek gerekir. Bunun için de sormak ve eleştiriyi özendirmek gerekir. Tabii istenenin asla dedikodu olmadığını da söylemek isterim. Dedikodu şahsen benim hiç sevmediğim bir şeydir.

Aile şirketlerinde kardeşlerin belli bir süre sonra ayrıldıklarını görüyoruz. Büyük şirketler, mal/şirket paylaşımı yapıp, ayrı tüzel kişilik olarak devam ediyor.Ayrılıklar için siz ne düşünürsünüz?

Ben bunu için “Kader” değerlendirmesini yapıyorum. Tarihte çok sayıda kocaman imparatorluğun bölündüğünü biliyoruz. Böyle şeylerin olması bazen kaçınılmaz hale geliyor.

Şirketlerde ise ayrılığın sonucuna bakmak, ayrı ayrı incelemek lazım. Bölünme sonucu ortaya iyi bir tablo çıkmışsa, bir şey diyemeyiz ama sonuçta her şey berhava olmuşsa tabii bunu kimse istemez.

Peki ayrılıklar niye olur? Bazen o anın zevki, bazen de kişisel tatmin bu kaçınılmaz sonucu doğururur. Bu gibi konularda hükmetmek, önde olmak ve özgür davranmak gibi gerekçeler etkili olur.

2021 yılından neler öğrendiniz, aldığınız dersleri paylaşır mısınız?

2021 yılında insanın ne kadar dayanıklı olduğunu gördüm. Toplum, her türlü zorluğa adapte olabiliyormuş ve bu zorlukların üstesinden gelebiliyormuş… Bunu görmenin beni şaşırtmadığını söylesem, yalan olur.

Tabii yaşadığımız bir savaş hali değildi ama onun yerine dünya adeta bir kıyamet senaryosu yaşadı.

Üstelik bu senaryoya da hazırlıksız yakalandı. Bu yüzden de her şey daha zorlaştı.
Birçok sorunu ortak olarak diğer kategorlerle birlikte yaşasak da bizim sektörümüz, kategorimiz işin durmaması açısından daha şanslı idi. Şimdi 2022’ye umutla bakıyorum ve 2021 kadar da zor olmayacağını düşünüyorum.

BANA GÖRE TÜKETİCİDEKİ 3 ÖNEMLİ DEĞİŞİM

Siz sürekli “GOYA” yapıyorsunuz; Gez Oturma Yerinde Artık. Herkes pandemi döneminde değişen tüketici eğilimlerinden söz ediyor. Sizden gözlemlerinize dayanarak 3 önemli değişimi sorsak, ne derdiniz?

Daha fazla e-ticaret gerçekleşti.
Geleneksel ticarette en yakın nokta tercih edildi.
Tüketiciler daha sık alışveriş yaptı, daha küçük sepetlerle ayrıldılar.

AİLE ŞİRKETİNİN DOĞRU TANIMI

Aile şirketleri homojen değildir ve birbirine benzemez. Çünkü hiçbir aile diğerine benzemez. Aileleri bir potada eritme çabası, aile şirketleri araştırması yapanların temel sorunudur.
Bir başka temel sorun da “aile”nin tanımıdır. Başarılı olan aile şirketlerini inceleyin, önce bir kişi şirketi kurmuş ve kendi becerileri ile başarılı olmuştur. Daha sonra aile üyeleri, onlara cazip gelen başarı nedeniyle şirkete ilgi duymuş ve aile şirketi haline gelinmiştir.
Yani “Biz aileyiz, hadi bir şirket kurup aile işi yapalım” demek yanlış bir mantıktır. Böyle kurulup başarısız olan çok “aile” tanıyorum. Bu nedenle aile şirketlerinin tanımını, ne kastedildiğini ve sınırlarını iyi bilmek lazım.
Aile şirketlerinin kuruluş öykülerini bilmeden onlara ezbere reçete önermek veya bir diğer aile şirketine benzemeye çalışmak yanlıştır. Henry Ford, bu konuda, “Bir araya gelmek başlangıçtır, bir arada durabilmek ilerlemektir. Birlikte çalışmak ise başarıdır” değerlendirmesini yapar.

Bize yazın: [email protected]